Friday, July 27, 2012

WC mah: Talkolh a manphatna

  
"Ka talkolh tawh ka khum hi" ciin a tal beng kheuhkheuh a, tua a cih khit ciangin Semi Final ah Uruguay tawh kisu ding uh hi. Wesley Sneider, Inter Milan midfielder, Jose Maurinho in "Hih pa kipattah leh zat theih ding hi" ci a Real Mardrid te deihloh apattah pen tuni in World Cup sungah bawhlung siam leh Lionel Messi banga free role a play amah bek hong om mawk hi. Tua hamphatna hangin Netherlands in Semi-Final tungto a, ko pawl Brazil te lungkia lamet hetlohpi in ka ciahkha uh hi. 
€ ¦ 
Talkolh pen manpha hi. 
€ ¦ 
C. Ronaldo in tapa khat na nei a, a nu kua hiam ciin a dot uh ciangin "American" ci hi. A nu min leh hihna kipulaklo a, "privacy" a deih thu gen hi. WC ah goal khat bek khumzo a, mundang ah zong a tawmpen goal khat peuhmah na khum khin hi cihna hi. Bangbang ahi zongin tapa khatna a nei C. Ronaldo i lungdampih hi. WC guallelhna teng ngilhtuam dingin i lamen hi. Nidang ciang Zomi te zong kiten masak cih khawng omseselo dingin "hih ama ta hi" "hih midang ta hi" "hih midang khat tawh ka ta hi" kici ziauziauta ding hi, leitung a kipeipei leh maw... na um hia? 
€ ¦ 
Brazil ten ka siapipa uh Dunga ka tawpsak ta uh a, midfield ding kicing hetlo cih a kidawk mahmahna quarter final ngawngaw ciang bel Ronaldinho a tonpih loh kimawhsak semsem hi. Maikah ding leh a lai ah bawhlung hawm ding kicing hetlo, mi 4 leh mi 2 bek tonpih lawlawm a, a nungthuap ding a val a dimlet in a tonpih hangin amaikah te in kung a khum tuanloh uh ciang a nungthuapte in zong na hihkhial kha veve uh hi. "Brazil kimawlzia zanglo a WC Champion sangin hihtana a kiguallelh pen Brazil football adingin hoihzaw" a kici maita hi. Play beautiful game and win.... Brazil football thu up 
€ ¦ 
Argentina mawk aw... tactic omlo, bangcih ding? Maradona aw, nang hun lai bangin khat guak siamna tawh WC kigualzo nawnlo hiveh aw. Individual brilliance bek tawh leitung kizo nawn kei veh. Pankhawm hatna hi. Kiginkholh gualzawhna hi. Zomi te in zong na muta ung ei. Thanks for the lesson. Siamna tuamtuam i neihte gawmkhawm ding, sungkhawm ding, pangkhawm ding, tua pen mimal khat leh nih bek siam veva na sangin gualzawhna hong piazaw hi cih mucianta ung ei Diego, (D10S cih ding ci€ ¦ na hia U Suanpi?). Messi pen mi nih in a kalhelh lianlian uh ciang a€ ¦ siamna zah in hih thei tuanlo a, khat sang nih pilzaw cih bangin khat sang nih€ ¦ hanciamna tungnungzaw veve mawk hi. Tua manin a utzah a kimawl theilo dingin khakcip uh a, kung kap sak vetlo uh hi. What a game plan. German te pen "bingfut" cih a nei mello minam, minam picing leh khangto hi cih hong kilang hi. A siam tuam a omloh uh hangin pangkhawm siam uh a,€ ¦ kipanpih ciat uh hi. 4-0 ding i sak leh hong
lehkhup lian uh hi. Hua Octopus Paul hang ahi tam? Hi peuhmah€ ¦ kei, amau siamna tawh a thalawh€ ¦ uh hi, na-le-muh€ ¦ hi kei. € ¦ 
€ ¦ 
Brazil te Felip Melo leuleu lah, "Robben ka sik pen ka kisik vet kei. Huapa themkhat nawk kha leng a si ding bangin kilawnto in lei lakah kihual pahpah," ci lel hi. Robben pen The Mirror te in "Oscar Award for Best Acting" title na pia uh hi. A suih kik ciang bel themkhat a maizum teei taw. 
€ ¦ 
"Zuaukhem peuhmah Galhang hi theilo ding" ciin Uruguay te Suarez pen kineumuh mahmah a, Africa gambup leh bawhlung itte in Suarez kimudah hi, zuaukhempa kicita hi. FIFA ten kipatding sima "My game is Fair Play" cih banner in a khiatna nei nawnlo hiam, ahih kei leh€ ¦ tua puanza kithupi simlo hiam kici mai ta hi. Leitung pen a FAIR khinlo hi mawk hi. Ahi zongin amau WC Trophy a gam vuah taipih hi naisamlo ahih ciang.... 
€ ¦ 
German Klose in khatvei khum lai leh Ronaldo goal 15 delhpha dinga, WC history ah kung tam khum penpente hi ta ding uh hi.... eins, zwei, drei, ...go Klose go... Na khum ciang ka kilumleh zatzat zong muhnopsa ung ei. Na€ ¦  melhoih nungakten mu nuamsi, na goal khum pasal ten hong eng si, makpa dingin nupi te in hong iplah mahmah ahi aw. 
€ ¦ 
Spain kungpang Iker Casilas in, "Reina in Cardozo suihna ding mun hong hilh a, tua tawh ka bawh leh ka mankha hi, tua manin Reina tungah ka lungdam hi' ci hi. Reina in Cardozo penalty nihvei na mankhial ta a, Liverpool v Benfica kisuihna Europa Cup ah, tua pan a suihna ding na theikhol u hi. Team work a kici tua hi ei. 
€ ¦ 
Uruguay maikah Forlan in, "Ka nau nu kum 12 a phak in a lawmpa (boyfriend, oophs, kum 12 in lawmpa neita...heh heh..) tawh accident kha uh a, amah a nungzangguh kisia in, a lawmpa si a, tua panin ama sangkahna ding sum ngaihsutna in bawhlung ka sui hi. Tuni tanin ka naunu ding thei nailo a, tua manin ka bawhlung suih simin innkuan mapankhopna hi," ci hi. Innkuan kituak khua khat in zolo kici hiale? 
€ ¦ 
FIFA in goal khum leh khumloh tawh kisai a Phitmutte hih khelh tawh kisai ah England leh Mexico te a theihpih a, ahi zongin Paraguay te a theihpih nuamlo hi ciin siapa uh€ ¦ Martino in gen hi. FIFA in bangmah cih tuanlo hi, tuapa. WC sungin amau gam ciat gum mahmah uh a, themcik khat khialhna om leh "gulhik cilnget" cih bangin ngentel kim ciat uh hi. WC pen thupi a, a kihelkha te adingin themkhat in lianpi kangtum ahih manin a tuaci thei ding himah hi. 
€ ¦ 
Zomi te in goal khuam i kap puk zong la phuak in khum ziahziah i hih cianga leitungbup huam hitazen leh nasia ngel lo dia. World class Zomi kihitoto ta ei, nuam panpan ei, guai. 
€ ¦ 
Brazil team doctor Runco in, "Kaka 100%€ ¦ fit lo hi" ci hi. A tua bang pi banghanga sui sak? A thau lua tawh kidawk maha, a tai hatloh manin mi khe sui khakha hi. Mi tam suih khak pen mi phalah, mi dem zolo, mi nungah tai cihna hi a, tutung Kaka tua ci pian takpi hi. Zomi ten mi i gensiat, i ko, i hawmthawh bawl pian ningniang ciang Kaka bangin a nungvuah tai kha cihna i hi diam? Mi 100% fit laiin Kaka 85% fit tawh kimawl zen hi ven. Bangcih ding??
€ ¦ 
1966 kuma WC pan a ciah uh ciang a guallelh man vua suangkhuk, leito, nasem a kisawl gawp North Korea team te tutung ngawngaw ciang Beijing ah Holiday in kipaisak a, sum tampi letsong kipia a, Pyangyoung ah inn khat ciat leh mawtaw kipia hi. Millenium hong kheng limlim ciang leitung in a khangto lo ding ci a muhneu pian uh Korea khatzaw te zong hong kipahtawi ziahziahta veh aw. Zing thawh ciang Nisuak bek enlo in N Korea lam zong i et kawmkawm ding hita lo dia Zomi. 
€ ¦ 
France te kitotna lianpi a piangsak pen a siapipa un, "ka gen bangin gamta ding, kuamah pau theilo ding" ciin Zomi makaite banga --- 'Kei President hi'ng, Kei Founder hi'ng, Kei Chairman hi'ng, Kei siapi hi'ng, Kei a zi hi'ng, Kei a makpa hi'ng, Kei tuapa tuapa tuapa tuapa tuapa...... hi'ng....." cih lungsim,.... . a neih man hi ciin a naupangte in genkhia uh hi. Nungak khat leh tangval khat kingai, sun a kinam uh, a naukep un "ann kimop sa", nitak ciang a nute lokuan hong tun ciang, a nu a tano ann a mop sawm leh, "Nu tuni, ka ute zong maw a lawmpa tawh ann kimop uh," cita.... a unu maizum lua a maisuah pan a nauno a khaam khaam hanga khamzolo.... pawi tei ei... naupang i sakte in zong upa a kisa te gamtat hoih, a hoihlo zong na thei kilkel uh hiveh aw. 
€ ¦ 
France te BU LUNGSIM kidawk kiau kha leuleu ei.... Zomi!! 
€ ¦ 
BP Oil Spill hangin phunna a tam hang Sia Dawngboi cih bangin UK te in bel Nigeria ah Oil Spil a neihte uh kitheihmawh bawl lel uh himawk mah ei. Leitung pen Laphuakte adingin "khualzinna bek" hi a, US leh UK te adingin "summetbawlna bek" hiveh aw. Zomi te adingin e?? 

India ah meitui man khang hangin mipite lungkimlo a, nuak neunau uh hi. Van man khangkhang lel a, Ukrain, Latvia lam pan nungak "sumpi omlo sumzong" tam hong tung deuhdeuh uh hi. Tua pen India in economic khantohna hi ci uh a, pawlkhat in lah a haute kipiakbehna, phei ngo zaw deuh a zite uh theiloh a a muhna uh, leh a zawngte kiam semsemna hizaw na ci uh hi. 
€ ¦ 
Tua bang a eima maia om ciat i buaipih laitak in Rafa Nadal leh Serena Williams in London ah GBP Million khat a sumbawm vuah na khum hiau leuleu uh a, Rafa adingin a 2-na; Serena adingin champion 4-na hita hi. Serena in, "Thupi cih ding hinai sam keng e" ci bek hi. Peuhmah, ei Florida ama inn vengah khatvei kivakkha bek zong thupi kisa hanga, aman tua hong cih ziau hong maizum sak peuhmah ei, maikum ciang zong champion kik hen o. All the best baby! You are great. 
€ ¦ 
A tawpna ah, Semi final ngak kawm in, kum 4 sunga Brazil Olympic, Copa America, Confederation Cup leh World Cup champion pihlo Dunga na tawp henla, amah banga kimuang lah bangmah tan tunglo Fabio Capello bel na semzom lai hen. Leitung pen ahi ci thei mah hi. The World is not Fair, so is football. 
€ ¦ 
Mihing te pen ngaihsun taktak leng nuihzakhuai lel hi. 
€ ¦ 
€ ¦ 
€ ¦ 
Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin. blogspot. com


WC mah: "Super Eagles" pan "Super Chicken" (a lunglutte bek ading): 

May 6, 2010 ni maha Nigerian President a kah Goodluck Jonathan adingin FIFA cih bangin politics leh bawhlung a suih khop leh a gam bawhlung kikhakcip dinga, meetna sangin supna tamzaw ding hi. Tukum a lelh uh ciang media te in "Super Eagles" pan "Super Chicken" a cihtaak uh (a engko na uh) Nigeria team pen a President in kum 2 sung phiat a, tua manin FIFA lungkimlo in a kizukkik kei uh leh FIFA hemna thuak ding hi ci hi. Tua banga thuak om kiukiu a, Iran, Iraq cihte zong na tuaci ngei zo uh hi. Tuni, Monday July 5, 2010 5:00 London Times ma in a suutkik uh kisam a, tua ahih kei leh FIFA thuneihna kilakhiata ding hi. 

Australia te in kumsim Kangaroo million khat bang go in a sa zuak uh a, ahi zongin environment lam saite in bangmah gen ngeilo uh hi. Japan te in Dolphin manin a sa zuak zel uh a, tua tawh a kibang film khat "The Cove" kici kibawl in tu in kilak thei ta ding himah leh Tokyo ah nakpi takin deihlo in "sandahpiah" or protestation om ahih manin kisuah theilo hi. Japan te ngasa mat hong pholak uh hi ci uh hi. The wolrd is not fair. Norway gam ah Seal kimat thu, Zogam ah Sialkum leh Phulum, etc...... he he.... 

Thierry Henry pen West Indies pan France gam ah peemta hi a, a nu leh pa kipatna gamah zong zin zel hi. "Kei pen ka nu leh pa pianna gam banglo in mi hampha ka hi a, tu ni a ka tunna ciang pen West Indies ah om lai hi le ung tungzolo ding ka hi, " ci hi. Ka zinkikkik ciang mi hampha ka hih lam kithei ing, ci a, Kanaan West Indies cih bang bel nei tuanlo uh hih tuak. "Kei mi hampha hi ing" ci zaw hi. Kanaan Zogam a nei Zomi te hong thei tam aw?

Maradona in, "Ka nasep leh Argentina bawhlung mailam ding ka ngaihsut laitak hi" ci hi. A ngaihsutpih thei i om hiam? A gim a tawl tawh khawlsak pak leh tawldam ziau ding hiven. A kikhelzawh ciang a ngaihsut hang a phattuamna om nawn ding hiam aw. Sial tat nunga Sialdai kai, cih paunak amau neilo ahi tam? Ahih kei leh hih ding dang nei mahmah lo ahih cianga tua teng mah a ngaihsut kei leh a cimphawng ding zong omlo ahi tam? A kipiazo te in ngaihsutpih ciat ni. A sumbat lah tam tuak, a selection lah nak khialh, tactic om lo mimal siam tawh a gualzawh sawm bekbek zong ama cih bang hileh "mawhna" (sin) hiphiallo hiam? Midfield ah bawhlung hawm ding omlo a Lionel Messi in kungmai pan a va laksuk dangdang zel sangin Veron lutsak henla, a tonpih noploh Riqualme khawng tonpih in hih hun bangah zang leh tuni tanin zong tualpi gei ah nuinui lai kha mawhlo ding hi ven. Tun lah maikhup, lukun, maizum a ciah vingveng cihloh WC 2010 ah a hih ding om nawnlo. Pasian
ahilo 'pasian' cih khak ding zong a lauhuaipi khat hi mawk ei mate, hong gum theilo hi mawk a. Mihing mah in mindai sak lel hi. 

Nelson Mandella, kum 18 sung vingveng Jail sungah bawhlung etcihtak en a, tuni tan WC akizo ding hiliangta a khatvei zong hong kidawkloh pen ki-awi veve thong. Bawhlung lunglut taktaklo ahi diam. WC ah ut taktaklo ahi tam? A tunu sih thu kiza mah a, tua pen i thuakpih mahmah hi. Ahi zongin dahna kahna pen leitungah a thuaklo ding ki omlo a, a thuak ding vive kihi hi. Leitungbup in a mitsuan leh a thupisim khat ahih manin khatvei beek hong kilat bel kilawm veve hi. Final ciang hong kilang tam maw? Na ngak dih ni. 

Bawhlung tualpi ah kisuan "kiak bawltawm" te pen khau phan banga kiphan hi a, tual kiak taktak Zogam pan hong ngenlo uh ahih manin Zogam WC tun ciang nakpi in nuamsa pan ding uh hi. Tua zawh ciang FIFA in Zogam Tualkiak hong lei ding uh a, WC Tualpi khempeuh ah phah in, Klose te banga kilumlet nuamte ading, Rooney te banga kitawtal nuamte adingin nuam mahmah ding hi. Tu hun a kizang "Kiak Bawltawm" te pen naallua, kiplo, kiphok pahpah, bawhlung taal ahih manin lemlohna tampi om hi. Bangcih tuan ding, Zogam Tualkiak hong pua lo uh hiven??

FIFA academy ah sangkah Zomi i om hun ciangin bawhlung thu, adang kimawlna thu, phitmut ciang theih ding cihte nangawn kicing takin Zolai tawh kisuaksak ta dinga, English, Kawllai, etc cih pan mitphe lo lianga i simsimte om nawnlo in Zokam vive tawh kihih ziahziah ta ding hi.  www.FIFA.com pan a kimu thei facilities tampi te Zomi te ading zong hong ngah-baih sem ding hi. 

FIFA te in ahih khialh khat uh pen Zokam leh Zolai tawh FIFA thu leh bawhlung thu kicing taka hong suaksak loh, hong gelhsak loh, hong kuppihloh thu uh hi. Bawhlung suih khit simin a zote, a lelte, amau pau ciat tawh hopih a, TV ah ente adingin "Bawng ham tawh a kibang, Kel ham tawh a kibang, etc" cih ding tam mahmah hi. TV ah Zokam tawh hong gen unla, laidal ah Zolai tawh hong gelh un. Tua ahih kei leh FIFA leh bawhlung thu peuhmah English, Kawllai, Kalalai, etc tawh ka sim ding uh a, tuate pau mah tawh ka za ding uh hi. Tua te pau leh lai lah ko pianpih sisan laigui zom Zolai Zokam sang ka thupi sim zaw phial ta uh a, ka thupi sim zawk zelna ding un. Leitung khantohna thu leh gam leh lei vai, sumzonna, kikawmna, nasep silbawlna cihte zong tua English, Kawlpau, Kalapau, etc etc etc mah tawh hong suaksak un... ka theih kei uh leh ko mawh hilo in, "hong kuppih lo" te mawhna hi ding hi. Ka utte ka zui uh a, ka utte ka zuikei uh hi, tua pen ko Zomi te
suahtakna hi, don't mess with us. 

Ka Ni Dim (Ni Florence Ciang) pen Australia pan USA Bush phaitam ah hong zin laiin pasal galhang General Mac Arthur tangthu hong sermon gawp a, ka lungsim in, "Numei in pasal galhang thu sermon mawk pen 'pasal vai' si e," ka ci hi. Numei hi in pasal hita leng 'pasal lungsim, pasal vai' takin kal i suan ciang a kikhaktan zolo tuipi bangin guam leh kuamte kinawksuak zo in, a tawp Tuipi dong kitungzo pan hi cih hong ngaihsun sak hi. Zomi numei galhang te cih lak ah hih bang lungsim thupi leh ambitious i om pen minam hampha ihi ciin ka na ciamteh hi. 

World cup ah zong 'pasal lungsim' nei in a hangsan, a hanciam te in gualzo toto uh a, gam leh nam itna nei mello a sum leh pai leh za leh min deihman bek tawh a sui te muhdah huai takin ciah nuangnuang uh hi. 

Zomi te'n lametna kinei lai hi. Hattak in mainawt in, hattak in sem in, hattak in kalsuan ni. Sun ni lah hong tum ding hi mawk a. Meipi hong kai ma, sun ni a tum ma in i gam, i nam, i lai i pau zuun in i septheih bang ciat thasitlo in sem ni. 

Tuibuk muam tam sung bek zong hun mawkbei ding pammaih asa, 


Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin. blogspot. com


WC mah: "FIFA Ballon d'Or" kibawlta (a lunglutte bek ading):
 
 
Nidangin, "FIFA Player of the Year" kici kumsim a kipia bawhlung siampen pahtawina om a, "France Football Ballon d'Or" (Golden Ball Award) kici France te piak  zong om hi. Tu in FIFA leh France Football te in gawmkhawm in "FIFA Ballon d'Or" (FIFA Golden Ball Award) ciin minthak vawh uh a, mai kum January 10, 2011 ciangin FIFA Headquarters, Zurich, Switzerland ah pia ding uh hi. Tuma lamin FIFA Player of the Year a ngah peuh in zong France Golden Ball Award ngah uh a, tuni in a tuam tuak a pia nawnlo in mun khat ah gawmkhawm ta uh hi. Tua pen, "bawhlung gualzawhna hi," ci in FIFA President Sepp Blatter in gen hi. 
 
 
German siapa Joachim Loew in, "Spain te in Messi tampi nei uh hi," ciin semi final ah a suihpih dingte pakta hi. "Ahi zongin ko zong hanciam peuh le ung Messi ka khakcip bang un Xavi leh Iniesta te ka khakcip thei ding uh hi, pankhop siam mahmah kisam pen ding hi," ci hi. Hih bel muhnop peuhmah in cin, etloh phamawh cih bangin tuat ding hi. Final zong hizah in muhnop nawnlo kha thei ding hi. Kuan zo ding - Spain or Germany? 
 
 
SAY NO TO RACISM cih pen quarter final kisuih pan FIFA in a tangko khat ahi hi. Hi bangin minam kideidanlo ding cih pen FIFA deihna ahi hi. Bawhlung suihna bek ah hilo in anthropolist, historian, etc te in zong hih pen zui thei leng a sialo ding khat hi. Spain team te sum tampi kiliausak ngei a,  Italy te zong tua bang mah in 'racism' hangin na minsia ngei uh hi. France, England leh Germany cihte zong tua bang minam kideidanna a limzat, ahih hang kidawk khia mello gam hi. Mi khempeuh a kibang, a kikim, "Ama lim leh mel sun in Pasian in a bawl hi" cih pen bawhlung sui khempeuh leh a en khempeuh, leitung mipi in zong thei leh cih a kideih ahi hi. Deidan omlo, liangko kikim ding cihna hi. 
 
 
I pianna, i khanna, i neih leh lam, i pil i siamna, i gamtat luhek a kikim kei zong MIHING khat i hih limlim ciangin Pasian lim leh mel sun ihi hi cih thei in, ki it ding, kikhual ding, kideidan lo ding cih deihna hi. Siangtho taka kidem ding, zawhthawh thu leh thagum tawh kihihlo a siangtho kidemna tawh kitaiteh dingin leitung a deih uh ahi hi. Tua manin FIFA GAME IS A FAIR PLAY a kici hi. Ei nuntakna ah zong a kizangthei ding ahi hi. Zomi te zong hong huam kha hi ei... i vekpi in. 
 
 
A kizahtak mahmah US General David Patreaus, Afghanistan ah NATO Commander thakpa in, "I vekpi in i pankhop leh mainawt loh na ding omlo hi," ci a, "mainawt peuh leng gualzawhna hong piang ding hi," ci hi. Zomi te zong i vekpi in pangkhawm peuh leng Germany ten a siampenpen Argentina te a zawh gawp bangin i zawhlah ding omlo ding hi. Pankhop siam ding kisin ciat ni. 
 
 
Spain te in, "Germany zawhna dingin langlamte omlo banga ngaihsuna i nawkgawp kisam ding hi," ci uh hi. German te gualzawhna thupi tuamtuamte i ngaihsut a, a puan tung vuah aksi thum (3 starred teams, WC 3-vei champion ta cih lahna) om cihte i ngaihsut a; Argentina 4-0 in zo, England te 4-1 in zo, Australia 4-0 in zo cih bangin i ngaihsut leh haksa kisa dinga, tuate kimangngilh bawla "yes, we can" cih lungsim tawh i suih naak leh kizo ding hi, ci uh hi. Euro 2008 ah Spain in Germany 1-0 in a zawh pen tawh kinep theihloh ding hi. Tua hun leh tu hun kibang nawnlo hi, ci hi. Singapore ZIS team te in aksi bangzah suangta hiam aw?? Brazil te in aksi 5 suangta uh a, "WC 2014 zawh ciang 6 ka suangta ding uh hi," ci ve uh aw. Italy in aksi 4 suangta maw??
 
 
Zomi lote in zong hunlui leh hunthak na kibangsaklo veve mawk uh hi. 
 
 
Tu zan kisui ding Uruguay leh Netherlands te leuleu lah kilim thawilua kisa "lawm lian" bangin "ling liahliah" lel uh hi. Dutch coach Marwijk in bel, "A kilawm a suih sangin gualzo dinga suih tunitak in kisamzaw hi," ci a, TOTAL FOOTBALL a pankhia gamte zong a hun in a nawk ciang bel gualzawh mah na utzaw sam uh hi. Mihing pen a ki huaiham ciat, a ki duhgawl ciat, a ki angsungthei ciat hive mawkmawk ei, Zomi bek hi tuan lo. Final tun limlim phot ding, tua ciang Champion teite sawm dinga suih ding cih a ngaihsun hita hi. Bawhlung siam mahmah gam, a suih dan uh zong siangtho leh kilawm pen gam hi napi WC khatvei zong a champion ngeilo gam hi ciitciat uh a, tu kum bel "a kilawm kul tuanlo" a cita uh himai hi. 

Aksi nih a suang Uruguay team te themkhat a semi final kah dan uh kisuanglah pian veve tawh kibang. A siapa un zong, "ko a guallel dinga hong pai hi kei ung, ahi zongin guallelh pen omthei mah hi. Ka naupangte a sui theilo ding honkhat om a, ahi zongin tuate ka paulap hituanlo hi. Ka upmawhloh tan vua hong kisuisak tawh kibangta hi," ci hi. Mun khempeuh ah a semi final kah dan uh mite'n pakta lo, a paina peuhpeuh vuah kiko, ki engho, kideihlo (un-welcome) ahih cianga amau zong nuamsa khin nawnlo hih tuak hi. "Kau nei kisungsia" a cih bangin amau zong kisungsia uh hih tuak hi. 
 
 
Nungak melhoih Models te in zong amau khom in nuam nasa mahmah uh a, a pheizum uh a kidawkloh ding lau hileh kilawm tak in na lem simsim uh a, a awm uh a kilat loh khak ding bang keek in na deldel kik uh hi. Nekzonna a tuamtuam hi a, Miss World kidem cianga a kilak ding video a la kawmkawm uh ahi hi. November ngaklah huai tuam ei. 
 
 
Goal khum ciang omdan tuamtuam pen mipi mit la mahmah khat hikik a, tu kum adingin Tsabalala in Opening game ah S. Africa goal a khum ciang a lawmte tawh tualpi gei ah a laam pen uh a muhnop penpen in a kingaihsun hilai hi. http://www.youtube. com/watch#!v=VfJ1-cuqwXM& feature=related  Tuma tan ah Roger Milla in 1990 kuma corner flags kiangah a lam pen kipakta a, 1994 kuma Bebeto in tapa  aneih cih a zak ciang a 'rocking baby celebration' pen zong mipi mit la hi. 2002 kuma Robbie Kean in a kilumleh ziahziah leh Senegal te tualpi lai ah France te a zawh uh ciang a laam te uh zong mipi gencimloh ahi hi. A dang zong tampi omlai... 
 
 
Miroslav Klose in goal 2 khum kik leh Ronaldo record khuum ding ahih manin "Ronaldo mangsia lua kenteh maw" ci hi. WC 2002 kum in amah ka khutlet a, ka lungdampih hi. Tuni in amah naih mahmah ding cih tua hun in ka thei kei hi. Ihmut mawh in na nei kei inteh mate?" ci lel hi. Nei kenteh, khum zel phot mai in Klose. 
 
 
Uruguay puanlap tawipa in, "Lampard goal pen manlang lua ahih manin kimu manlo a, a mu khial ka hi kei uh hi, manlang lua ahih manin a bawhlung tukna kimu manlo hizaw hi. Mihing mit ah slow motion a etna omlo hiven," ci hi. Khialhna hilo a, mihing mit bek a kicinlahna hizaw ci nuam dan hi. Zomi te hong zang le uh kimu man tak ding hiven, Sikha nangawn kiman thei a, Sikha na ngawn kimu man hiven, FIFA te'n bel hong theiphot le uh Zomi te sang amau hampha zaw ding uh hi; kua man complain lo ding ahih cianga. Our hidden gold mine, or should we call National Treasure?
 
 
German te siapa in a puan dup (blue sweater) pen mah silh silh lai ding hih tuak. A niin zong sawp nailo ding ci. Ahang - - tua a silh ciang Germany in gualzo den lai. Hmm... 1998 kumin zong Blanc in Barthez lukolh kiss zel a, France te champion suak takpi uh hi. Thuciin mah ci ihia U Suanpi?? Superstitions. ..
 
 
Netherlands te kungpang Maarten Stekelenburg in khut tawh a bengkhiapa Suarez kiangah SMS khak a, "Tukum WC ah nang kungpang siampen hiteh. Lev Yashin Award ngah ding nang na hi," ciin elkona khak hi. A zak nuam mahmah khol lo thei tak hi. Amau gel Dutch club Ajax ah a sui khawm uh hi. Mite'n bel pawlkhat ahih uh hang thumanlo pen na gum tuan het kei ve uh aw. Amau pawl teekteek in zong diksalo, maansalo hipah a, thudik gum ngam a cih uh tua dan hi. Zomi te banga ei pawl, ei meltheih, kitheihpih cih mana diklo cih theipipi zong gum tentan cih bang hilo bilbel uh. Penglam galkap omlo bilbel uh hih tuak hi. Hih lai lian ah bel Zomi ten hialamte pan i sin ding omsa ing ei. 
 
 
Siate khat in, "Mawtaw neite sang, mawtaw tungah khatvei a tuangkha te kihisak zaw," a cih ciang Zomi te i tunna ciang hong lak nuam hipak lel hi.
 
 
Dutch te final a kah uh leh 1978 cih loh WC ah final a kah uh a khatveina hi kik pan ding hi. 1978 kum in Argentina te gualzo kici hiam khat hi. A gualzo hilo in a kigualzo sak a ci pawl om hi. Tua hun pawl pen Zogam beklo WC nangawn a tuaci hizen hi. 
 
 
Quiz: Tua kum Argentina President kua hiam? 
Ans: (a). Galkap Bu; (b). Maradona; (c). Pele; (d). Melhoih Evita. 
 
 
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin. blogspot. com



WC mah: Now thats a 'Dutch Treat' (a lunglutte bek ading)
 
 
Talkolh, oh sorry Arjen Robben in a lu tawh a tahlut khit ciang Dutch te ading 'pawipi' or party hita mai hi. Tualpi gei ah kihawtkhawm uh a, 3-1 hita, nailang zong hun om nawnlo, amau leh amau kiphakvak, kivompi sahawm, ahih kei leh amau cihdan tak leh "Dutch Treat" hita mai hi. Tua zah a nuam hibang WC hun sungin tuak nailo uh hi. Octopus Paul in a genkholh hilo, amau zong a theihkholh uh hilo, kum 32 zawh ciang WC final a tun kik uh pen a lungdam kipak mahmahna hang uh ahi hi. Amau Dutch te 'golden generation' hun, 1974 pan 1980 to sungteng Dutch te bawhlung siam tamin leitungah minthang keei uh a, ahi zongin WC final ah kia zel in, Champion kha nailo uh hi. Tuate hun zawh ciang tuni pen Champion ding a naihpen ni uh hi kik ahih manin Nipini Final Pawipi ding lunglut tak, lungdamtak, lametna lianpi leh kimuanna lianpi tawh a masuan uh hi. 
 
Tuzan pen semi final masa pen ahih tawh Netherlands te in a gualzawh uh ciang a langlamte zong khutlet man nawnlo in "going dutch" a cih bang un amau celebration bek buaipih uh a, mi khe tamvei a suikha pen, ahih hang Yellow Card/Red Card a kipia ngei vetlo Marc van Bommel in a suih uh bawhlung la in tawp a, ama khut tawh tawi in encim theilo hi. Thats a real Dutch Date or Going Dutch! 
 
Dutch te hong gualzawh leh lungsim ah sangkahlai a sangsiate'n English paper II ah -- Dutch door, Dutch wife, Dutch date, Dutch courage, Dutch uncle, etc... hong sinsakte khawng phawk kei hang e. Cimphawng. 
 
[Sia Khai in Netherland gam University of Campen ah a omlai a tuah thute leh tua gamte bawhlung ukzia, kimawlna a thupi simzia uh leh a kipattahzia te uh i sim ciang lungsim hong lawng mahmah a, ngaihsutna hong pia mahmah hi. Tua gam ah pempem mai ding hilo diam].

Dutch team a Eljero Elia, 23, pen limtak na et uh leh tuapa pen kumlui 2009 a Johan Cryuff young player of the year award a ngahpa hi. A siam ding mah hi. A kipatna zong Dutch great akici Ruud Gullit, Clarence Seedorf, leh Frank Rijkaard te kipatna gam Suriname pan kipan hi. German League ah kimawl in a suih tung pan man of the match cih khawng ngahpah ziahziah a, tu tung WC ah zong ama passing tawh goal khum ngei uh hi. Hih gamte bawhlung siam thakte khat hi. "Champion lo a ciahlo ding" ci hi. 
 
Sammet kiau tuak Sneijder leh Robben in khum a, Jabulani bawhlung hangin captain Giovanni van Bronckhorst in zong khum hi. FIFA leh a pawlte in Jabulani bawhlung vai kikum teeilo dia. Wesley Sneijder in David Villa tawh 5-vei tuak khum in Top Scorer hilai uh a, kua zaw in Golden Boot a ngahtam maw? A kilanglo a bang ahih hang a suihdan uh a control mahmah Kuyt zong gim pianta tawh kibang hi, naak phuphu hi. Final omlai si, bang aci tam maw? Aa-tuu-sii tampi a dawn kullo dia! 
 
Ki fit khin lo hiam cih ding puteek banga kivei dangdang Robin van Persie zong upmawh sangin a bawhlung piakte hoihthei vial a, melhoih tawh thuah lai ci leng WC Final suih ding bel ngaklah huai veve mawk inteh. Oranje nungakte lah sam sau ditdiat, sekkhum, lingmo min mahmah bangin na san zihziah, kihei diamdiam, laam ziahziah lai, amau puanlap leh niksing, T-shirt gak tawh, WC bel a nuam hiveve mawk, a et bek zong. 
 
Uruguay te hiciang a tun dan uh mite in pakta khollo ahih manin a suih uh ciang zong kilangpian a, suakta mello tawh kibang hi. Bangcih ding. A diklo gamtat pen a sia mah hiven. Ahi zongin Diego Forlan bel a kimawl simin lungsim siangtho leh lungnem tak tawh kimawl den ahih manin "ko club ah hong sui in" ciin a zawn ding siate kiphamat den a, ahi zongin a naunu khoi kul ahih manin Spain mah teelzaw phot hi. Amah bel mimal takin hehpih huai kik hi. Maradona te hun bang hi leh amah bek siamna tawh zong Final lutpih mai thei hi a, 'team work' kizat hun hita si. Computer zat hun ah Type Writer zat tawh mi kipha lo a, Laikung laidal zat hun ah Tu leh Hei tawh mi ki delhphalo hi. 
 
Dutch te in zanni in, "a kilawma suih kisam pen masalo a, zawh ding thupi masa zaw hi" a cih mah bang un a kipat ciil uh muhnop lo lua, dak lua, ziakai lua, thadah lua uh, lomthaw lua... TV off a, lupsan ut huai hi. "A goal khum bek deih a, bawhlung suih sawmlo, siamna lakkhia lo ding na hih uh leh zingsang ciang 'highlights' bek na en ning ei" cih ut huai phial hi. Ahi zonga kua'n zo ding cih kitheilo, Uruguay bangin lehzawh dektak zawmah lai. Second half a kipat un Uruguay te in khum suak le uh (hua kungpangpa tawh a kibawh khak lai un) Holland te buai teei ding uh hiven. Ahi zongin a zawh theihna ding uh nam 5-om cih lak ah: "Patau pah lo ding"  cih bangin amau lamah a goal dekdek hangin patau lo in a normal game uh maintain uh a, a tawptawp ciang score uh hi. Tua hangin going through to the final hi. 
 
Dutch te South Africa gam luah masa pen te hi a, tuzan in zong WC Final lut masa pente hi. A luahsa gam vuah WC Champion ahi ding uh hiam? 
 
 
Misfiring Spanish striker Fernando Torres in tuni tak Semifinal a sui kha diam kigen thei nailo ci hi. 
 
Ghana mipi te in a bawhlung siamte uh Kotoka International Airport ah na vai dawn uh a, a tunma uh nai 6 val pek pan a gam puanlap uh leh pahtawina laidal, dial, pak te khai in na lam ziahziah uh hi. "Ghanaian galhang te kong muak uh hi. Ghana leh Africa gambup na minpha sak uh hi" ci uh hi. Captain Stephen Apiah in bel, "Ka hih theih zah uh ka hih vua, ahi zongin kamphatna tawh ka kipelhkha uh hi. 2014 ciang Brazil ah Champion dingin ka kuan kik ding uh hi," ci hi. 
 
UN Secretary General lui Ghana mi mah, Kofi Annan in laikhak a, "Lungsim kitamkham, tua pen na thuak uh hiding hi tua Friday nitak Uruguay tawh kimawlna ah. Tua cihloh kammal dang omlo hi. Million za tampi no tawh kibangin ka na dah uh hi," ci hi. ("Heartbroken, that's how you must have felt at the end of your epic match against Uruguay last Friday. There is no other word for it. Hundreds of millions of us felt the same way.")
 
"Hawk-Eye" hong kizang taktak diam maw? 
 
Facebook pan mipite deihna a muh ciang Nigerian President  Goodluck Jonathan in Nigeria football a phiat pen khawlkik. Facebook saved Jonathan' s face. Good luck Jonathan. 
 
FIFA in South Africa WC a zindo sak mawk pen diklo hi a ci tam deuhdeuh a, zinsuk zintoh, vaksuk vaktohna ban ah giahna hotel leh nek ding dawn ding siangtho deih banga muh ziauziau ding ollo banah, stadiums full ngeilo, a dim in a en ding mi omlo in sum tampi sum ding ci uh hi. FIFA in bel tu ciangciang ah S Africa WC pen lawhcing mahmah hi ci uh hi.
 
A tawpna lam ah: American space agency Nasa has joined in the criticism of the Jabulani World Cup ball. Aerodynamic experts from Nasa's Ames Investigation Centre stated the ­Jabulani becomes unpredictable at speeds above 44 mph and also blamed the ball's light weight of just 440g for its poor flight and lack of ­consistency - known as the 'knuckle effect'... kici veh aw. 
 
Personal Note: WC bei zawh pek ciang hih ka laigelhte ka sim kik nop hun a om leh 'tua kum WC hih bangin na lawppih hi ing maw' kici in ka phawkkik dinga, Zolai ka kisinna hi bang hi tazen maw ka ci ding hi. Laphuakpa khat in, 
 
"Gual a'n sial bang a lianlo zong, 
Kei a'n zang vuisai bang e" 
 
a cih bangin, kei adingin lungkimna, lungdamna lianpi na hi ding hi. WC hong bei ding lungzuang khol tawh kibang...  

 
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments: