Saturday, July 21, 2012

Tedim Thu Kizakna Lai Masa pen



Posted by: "Gin Khan Nang" nanggk@yahoo.com nanggk
Thu Mar 11, 2010 8:56 pm (PST)

Lawmte aw,

Siamah Donliante nupa in “Tedim Thu Kizakna Lai 1919-1925� copy hong khak a, ka lungdam mahmah hi. Ka sim ciangin a suak masa pen in lungsim lawng mahmah ahih manin kong khahkhia hi.

Sangmang J.H. Cope in Zogamah Thukizakna lai a hawm masak penpen October, 1919 hi a, thulu-ah TEDIM KAM KI ZA NA LAI (Chin Hills News) na ci hi. January 1923 ciangin TEDIM THU KI ZAK NA LAI kici a, January 1924 ciangin TEDIM THU KIH ZAK NA LAI ci leuelu hi. 1919 a suak masa pen sungah Editorial danin hih bangin na gelh hi.

TEDIM KAM KI ZA NA LAI

Autoba 1919

Bu 1 Shim Na 1

Hi lai in kam ki za na lai amin ahi hi. Kham Tung aawm Tapidaw te leh Lawki te in Pashian thu ahi hangin Kham Tung khua mihing hi na thu ahi hang-in Kawl gam aki pan gam dang khempeu mihing te ahi na thu ashim the na-ding aki bawl hi. Tu in Kham Tung gama Kham Tung lai the mihing tam aawm uh hi. Kum shim in lai shin atam sem-sem ding hi. Tua mi te in lai shim ding atawm ane u hi. Gam dang pan a ki gel thu shim the lo uh hi. Amaute in Pashian lai shim, Pashian thu the ding aawm ke. Tua ciangin tua lai in kong at kong bawl ding hi.

Mang Kang khua mihing te in tua bang lai a tampi ane u hi. Tua hi ciang-in van nue aki za na thu khempeu tua lai shunga ashim u hi. Kawl te in zong ane uh hi. Kacin te in zong ane u hi. Tua hi ciang-in Kham Tung te in ane le a pha ding hi.

Kham Tunga kam tuam atam aawm u hi. Lai shim the mi laka Tedim te atam pen hi. Tua ciang-in tu in Tedim kam bek kong bawl ding hi.

Hi thu ki za na lai in kha shim in a bawl ding hi. Kham Tunga a’ki at ding hi. Khang lama Zangvung khua shik taw lai at na lim a’bawl ding uh hi. A kipat na in lai a’lian I bawl lo ding hi. Kham Tung mihing te in tua lai a de le tu nung ciang-in a’tam zaw lai i bawl the ding hi.

          Hi lai in a man bang za a’pha ding hiam i ci le kum khat man ka ngen ke ding hi. A hi hang in mi kim khat in a’man a pia nawp le ka kham ke ding hi, a’man ka’sang ding hi. Kum khat in a’man hamu a’hi ding hi.

          Thu khat a’awm lai hi. Kham Tung mihing te a-ding hi lai a’kibawl ding hi. Tua hi ciang-in Kham Tung mihing te in thu a za nuam pen mihing khat in hong hil le ka’ ut hi. Khalkha khua lai na khak le kema ka’nga ding hi. Na’at nawp te lai shunga hong at in la ke kianga hong khak in. A ki at na a’pha le tua lai shunga ka’ kawi ding hi. Sang mang pa bek in tua lai at jo lo hi. Note a’khempeu in hong hu ta un.�

                                                                                                 Sang Mang Pa.

Â

A khiatna thei siam lo I om khak leh hih bangin a tomin kigen thei hi.

            “Khamtung mite in Pasian thu, leitung thu leh gamdang thu a theihna dingun laihawm kisam hi. Mikangte, Kawlte, Kachinte in laihawm hau uh a, thu tampi thei uh hi. Khamtung mite lakah laithei hong tam semsem dinga, kisam tektek ding hi. Khamtung mite lakah pau tuamtuam tampi om a, Tedim mite lakah lai sim thei tam pen ahih manin Tedim kam tawh kibawl ding hi. Khasimin kihawm dinga, tam kihawm nai lo ding hi. A deih a tam ciangin kibehlap ding hi. Tatman kila lo dinga, ahi zongin a pia nuam a om leh kum khat hamu hi ding hi. Khamtung tawh kisai thu theih huai a om leh hong hilh un, Khalkha panin zong lai hong khak le-uh teh kingah ding hi. A thu a hoih leh hih lai sungah kong hel ding hi. Sangmangpa kia in zo lo ding ahih manin hong huh tek ta un.�


Hih lai-ah ciamteh huai thu thum om hi. Khatna-ah Khamtung mite in Pasian thu leh leitung thu I theih ding hong deihsak hi. Nihna-ah, Khamtung mite lakah laithei Tedim mite tam pen ahih manin Tedim pau tawh kibawl hi. Thumna-ah, Sangmangpa bek in zo lo ding ahih manin thu hoih thu phate hong puak zel un ci hi.


Hih bang danin hong patsak pen kum 1919-1938 dong kum 20 phial mah suaksak zo hi. Si lo hih leh kizom lai ding hi. Cope centenary zang ta ding I hih manin bang tan I khangto hiam cih ki-etna-in zang thei leng deih huai hi.



 GK

No comments: