Saturday, July 21, 2012

Titanic pan suakta laka sawt nungta pen



Posted by: "Hau Za Cin" suante2002@yahoo.com   suante2002

Fri Mar 26, 2010 3:06 am (PDT)

Titanic pan suakta laka sawt nungta pen:
 
New York ah JFK Airport ka tun ciang THE NEW YORK TIMES ka lei leh a sungah “Last ‘Titanic’ Survivor Dies” cih thulu khat na om hiveh aw. “She was an infant when she and her family were passengers on the doomed ship” cih tawh na kizompah a, Aw! amah tua Tembaw tuahsia ah naungek khat ahi ve maw cih ka mitkha ah hong kilang pah hi. Tu in amah kum 97 pha in leitung hong nusiatsan ta hi. [Titanic Film ah Pitek kidawk pen amah hi.]
 
Lia Malvina Dean pen RMS Titanic Tembawpi pan a suakta lakah sawt a nungta pen hi a, May 31, 2009 in a tenna London khuapi ah hong nusia hi ciin a lawm Gunter Babler in gen hi. A zawllui Bruno Nordmanis in Switzerland ah a omlai in Malvina sih thu za a, ‘a tum theilo ding Tembawpi pan a suakta lakah a sawt nungta pen hi’ ciin a lawmte khempeuh kiangah gen hi. Malvina pen awmna nei ahih manin zato lum ngei a, tua pan a ciahkik zawh pitek putek kepna ah hong nusia hi. 
 
April 14, 1912 a tuahsia Titanic Tembaw ah Lia Malvina pen kha nih bek pha pan a, mi 706 suakta lak pan khat ahi hi. A suakta mi a tamzaw pen numei leh naupanga hi a, a suaktalo mi 1517 lakah a pianna pa zong kihel hi. Titanic in Vukkhal a phut khak zawh ciangin nai thum sung bek tui tungah kilaam lai a, tua ciangin Atlantic Tuipi thuk sungah tum suk in, a bawlte in a kiphatsakpih uh leh ‘Pasian in zong siasak zolo ding, tui sungah tumsak zolo ding hi’ cihzaha a uanggen uh pen a khatvei khualzinna ah minthang takin/maizumhuai takin tuahsia hiau hi. Pasian in za ahi kha diam? 
 
Titanic sungah tua hunlaia a thupi mahmah a kingaihsun zatepna  mun, tuibualna mun, squash kimawlna mun cih bang om ziazua napi a sungah tuang mihing 2200 leh nasemte adingin kicing gunkuang (lifeboats) pualo bilbel hi. 
 
Lia Malvina Dean te innkuan pen USA ah nuntakna thak zong dingin a pai uh hi. England ah a zu zuakna uh zuak in, a zi meltheihte omna Kansas Khuapi USA ah a tun uh ciang zatep zuakna saipi bawl ding cih a gelna uh hi. England pan pem sawm cihna hi. 
 
Tua hun in Zomi bangzah US ah pem a sawm tam aw?
 
Southampton Khuapi, England pan a kipat khiat uh ni 4 phazo, Newfoundland pan tai 380 a gamla tuipi tung a tun laitak un Vukkhal phu kha a, Tembaw tawphah leh a umna pawlkhat khi khamsak in, tua pan tui lut theilo dinga kibawl inndei guk sungah tui phulto, dimto a, manlang takin Tembaw buai pah hiaihiai hi. 
 
Apa hanciamna tawh Lia Malvina te innkuan suakta hi, kici hi. Apa in Tembaw in Vukkhal phu kha, Tembaw sungah tui kicing cih a theih bektak in a zi leh tate gunkuang omna lamah pua phei in, tua gunkuangte ah koih a, amah bel ‘pasal takin’ Titanic tawh tui sungah tum khawm uh hi. “Mi pawlkhat in Titanic tum theilo ding ci uh ahih manin gunkuangah zong tuang nuamlo uh a, ka pa in bel ko nuta teng hong guangpah hi, tua manin  a suakta hi nung,” ciin kum 1998 in Malvina in gen hi. A nu Georgette leh a u pasal Bertram kum 2 pha suakta uh hi. 
Pasal nei kha vetlo Lia Malvina in Titanic pan suakta lakah akihel lam kum 8 a phak mateng theilo hi. Kum 8 a phak ciang a nu in pasal dang neihkik sawma, a pasal neih kik ma in a tanu kiangah a pa sih thu leh Titanic pan a suahtak thu uh hilh a, tua pan a thu kicing theipan hi. Anu 1975 kum in si hi. A nuntakna a tamzaw amau khua, Titanic zinkhiat kipatna khua zong ahi Southampton ah zanga, pasal khatvei zong nei vetlo se hi. 1980 kiim panin Titanic tawh kisai thu kan leh Titanic vaite ah kihel den in 1985 kuma Titanic tuipi nuai pan a kimuh kik zawh bang ciang a thukanna te kilim thupi ngaihsut diak hi. Tui nuai feet 13,000 a thuk ah a kimu Titanic pen tui nuai pan laptoh ding, lakkhiat ding cih pen a deihlo lamah panga, “Titanic pan suakta peuhmah in tua banga lakkhiat ding, mi muh ding utlo ding uh hi, mulkimhuai lua ding hi,” ciin 1997 kum in gen hi. 
 
Titanic tum lai a mu lian leh a theician mahmah a si nunung pen America mi Pi Lilian Asplund hi a, kum 99 pha in May 2006 kumin si hi. Titanic tuahsiat in amah kum 5 pha a, a tuahsiat dan mittang tawh a mu kilkel leh a theician a sawt nungta pen hi ciin kiciamteh hi. Lia Malvina bel a tuahsiat uh a mulo, a muh hang a theilo, naungek hilai ahih manin. 
 
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim

 

No comments: