Saturday, August 27, 2011

Insurgents in Manipur state: Murlen

links: http://satp.org/satporgtp/countries/india/states/manipur/terrorist_outfits/index.html

Terrorist / Insurgent Groups - Manipur
(Data Updated till August 21, 2011)
Proscribed Terrorist/Insurgent Groups

Kangleipak Communist Party (KCP)


Kanglei Yawol Kanna Lup (KYKL)


Manipur People's Liberation Front (MPLF)


People's Liberation Army (PLA)


People's Revolutionary Party of Kangleipak (PREPAK)


United National Liberation Front (UNLF)
Active Terrorist/Insurgent Groups

Hmar People's Convention- Democracy (HPC-D)


Kuki Liberation Army (KLA)


Kuki National Army (KNA)


Kuki National Front (KNF)


Kuki Revolutionary Army (KRA)


National Socialist Council of Nagaland -- Isak-Muivah (NSCN-IM)


People's United Liberation Front (PULF)


United Kuki Liberation Front (UKLF)


Zomi Revolutionary Army (ZRA)
Inactive Terrorist/ Insurgent Groups

Chin Kuki Revolutionary Front (CKRF)
Hmar People's Convention (HPC)
Hmar Revolutionary Front (HRF)
Indigenous People's Revolutionary Alliance (IRPA)
Iripak Kanba Lup (IKL)
Islamic Revolutionary Front (IRF)
Islamic National Front (INF)
Kangleipak Kanba Kanglup (KKK)
Kangleipak Liberation Organisation (KLO)
Kom Rem People's Convention (KRPC)
Kuki Defence Force (KDF)
Kuki Independent Army (KIA)
Kuki International Force (KIF)
Kuki Liberation Front (KLF)
Kuki National Organisation (KNO)
Kuki National Volunteers (KNV)
Kuki Revolutionary Front (KRF)
Kuki Security Force (KSF)
Manipur Liberation Tiger Army (MLTA)
North East Minority Front (NEMF)
People's Republican Army (PRA)
Revolutionary Joint Committee (RJC)
United Islamic Liberation Army (UILA)
United Islamic Revolutionary Army (UIRA)
Zomi Revolutionary Volunteers (ZRV)




People's Revolutionary Party of Kangleipak (PREPAK)

History

The People's Revolutionary Party of Kangleipak (PREPAK) was formed under the leadership of R.K. Tulachandra on October 9, 1977. Kangleipak is the ancient name of Manipur. A series of dacoities and ambushes committed in 1978 and 1979 were also attributed to PREPAK. The object was to snatch arms from the security forces and collect money for purchasing arms. Their arsenal was built up by looting arms from the police and para-military forces and buying from the poorly paid Myanmarese soldiers deployed across India's borders. In 1980 a small group split off from PREPAK to form the Kangleipak Communist Party (KCP). On November 12, 1985, the founder and chairman of PREPAK R.K. Tulachandra was killed in a shootout in Kabowakching area, 14 km. south of Imphal. Following his death, S. Wanglen became the Commander-in-Chief (C-in-C) of PREPAK. The organisation's General Secretary, Lumbeban Masunga was killed on May 19, 1993. In 1980s and in early 1990s, many cadres were killed in factional clashes. The fraction-riddled party was transformed into a well organised and trained force in the late 1990s. In this process PREPAK leader late Urrikhinbam Sarat alias Meiraba played a crucial role.

In the early nineties, PREPAK along with other Meitei militant organization launched a social reformation campaign to eradicate the social crimes. It had given punishment against those persons involved in rape cases. The party also took action against drug users, drug peddlers and smashes alcohol vendors in an attempt to bring a social change in Manipur.

On safeguarding Manipur's territorial integrity, PREPAK's Defence Secretary Chinglemba Mangang declared on October 17, 2003 that the MPLF (a conglomeration of three militants groups - UNLF, RPF and PREPAK) was fully prepared to extend all possible help, including "military support" to the Manipuri peoples' fight against any threat to their territory.

Objective

Claiming to be the "most genuine revolutionary groups" in Manipur, the PREPAK's demand is the establishment of an independent state of Manipur.

Command Structure

PREPAK has a well-defined command structure. The Central Committee of the party is the highest decision making body and all political and military decisions are made by it. The political wing is headed by a Chairman. The armed wing of the outfit is called the Red Army and is under the direct control of a Commander-in-Chief. For the convenience of operation, it has set up district commands. A district command is headed by a district commander and includes in its ranks lieutenants, sergeants major, sergeants, corporals, and lance corporals. A district command is further divided into units. A women's wing has been set up and work mainly in organizational activities.

Leaders

Presently, the post of Chairman is vacant. Vice-Chairman is Naba and Subhash @ Paliba is the General Secretary. Tajila is the Commander-in- Chief. Other Secretaries are Home, Defence, Finance, Organisation and Publicity and Propaganda. Chinglemba Mangang is the Defence Secretary and Chief of Army staff of PREPAK.

Achamba was the Chairman of the party but he was removed from the party some time back. The party has not made public about his removal. This is the information I which got from some party members. However, they to divulge the reasons for his removal.

Strength

According to web site, the South Asian Terrorism Portal, it has about 200 fighters. But sources closed to the rebel group claimed that it has more than 500 committed fighters. It is believed that PREPAK has bought a wide range of weapons including AK - series, rocket launchers, mortars, snipers, explosives etc. from the South Asian markets. Of late, PREPAK has become a force to reckon with. It has launched a serious of operations against Indian security forces alone and with coordination with other militant groups like United National Liberation Front (UNLF) and Revolutionary People's Front (RPF).

Areas of Operation

In the 80s PREPAK's area of operation was largely confined to the Imphal valley. However, its area of activities gradually expanded to the southern hilly parts of Manipur and its contiguous areas straddle along Mizoram and Assam. From the early 90s PREPAK has been operating in Chandel district of Manipur, in coordination with other militant groups such as RPF, UNLF and with support from other tribal rebel groups like Kuki National Front (KNF), and Zomi Defence Volunteers (ZDV). PREPAK is also reported to carry out attacks in certain areas of Mizoram and in North Tripura.

Popular Support

PREPAK's support base comes from the dominant Meitei community. It has strong support base in the four valley districts - Imphal West, Imphal East, Thoubal and Bishenpur - of Manipur.
Funding

PREPAK's main source of income used to come from extortion from businessmen, contractors, and employees of the state government, but of late the party has stopped extortion from the people. According to a decision taken in 1998, the party has stopped extortion of money from individuals. In a press release to the local newspaper Sangai Express on 17 June 2004, PREPAK claimed that there was no change in the decision. The PREPAK, which earlier collected a monthly tax of 1 to 2 per cent depending on the salary of the employees, declared along with UNLF and RPF in January 2002 that the party would no longer collect money from the government employees from 15 January. Since then PREPAK along with the UNLF and RPF has stopped collecting monthly tax from government employees. The group also receives financial support from its sympathisers. So far there has been no report of PREPAK's involvement in drug smuggling to finance its party activities.

Training Camps

In Manipur, its cadres are given training in two different areas. The General Headquarters (GHQs) of the rebel group is located in Sajik Tampak area of Chandel district. So far many batches of PREPAK cadres had received guerrilla warfare training in the thick jungles of the district. In the bordering Churachanpur district, it is reported that PREPAK has also set up training camps. Besides, PREPAK also receives military training in Nagaland-Myanmar border with support from NSCN (Khaplang).

Activities

Peoples Revolutionary Party of Kangleipak (PREPAK) the United National Liberation Front (UNLF), the two banned outfits had decided to launch joint operations from December 2003. General Secretary of PREPAK, Paliba, announced the decision to launch joint operations at a function held to observe the MPLF's "national black day" on October 15, 2003.

PREPAK along with other militant groups operating in northeast had banned screening of Hindi films from 15 November 2003. It considers Hindi movies as a threat to the socio-cultural values of the people of the region. In a joint press release on August 7, 2003 militants groups appealed to all concerned, particularly cinema hall owners, cable TV operators and producers and directors of regional films, to comply with this decision in the larger interest of the Region as a whole. The press release stated Arunachal Pradesh as a glaring example where Hindi has been imposed to become almost a local language. PREPAK perceive this as a direct threat that must be resisted.
Casualties

From 1999 to 2003, Indian Army, Central Reserve Police Force (CRPF) and state security forces killed 26 cadres of PREPAK. During this period, 22 PREPAK rebels were arrested from various places of the state, while PREPAK killed 2 security forces and injured 8 personnel in various attacks launched against the Indian security forces. Seven civilian casualties were also reported in encounters between PREPAK and security forces during this period.

Internal Linkages

PREPAK has closed connections with RPF and UNLF militant groups. In 1999, PREPAK along with RPF and UNLF formed the Manipur People's Liberation Front (MPLF). The three constituents of MPLF have been waging an armed struggle for more than 40 years. The party has also links with Kuki militants like Kuki National Front. It has also understanding with Zomi Defence Volunteers (ZFD). Relations are being developed between PREPAK and Hmar Peoples Convention Democratic (HPCD), a Mizoram underground group.

External Linkages

In the early eighties PREPAK used to receive weapons and training in exchange for hard cash from the Kachin Independence Army (KIA) of Myanmar. PREPAK has also links with Tripura's All Tripura Tribal Force (ATTF) and National Liberation Front of Tripura (NLFT).

Publications

PREPAK publishes a monthly journal called Literature. It also publishes occasional papers and booklets.

Talks with the Government

PREPAK has ruled out talks with the Government of India unless the question of independence of Manipur is included in the agenda. The organisation rejected former Manipur Chief Minister Radhabinod Koijam's cease-fire offer of March 1, 2001.

THANGHO leh LIANDO BANG IN


Posted by: "khai boi" laizomzomi@gmail.com
Fri Jun 5, 2009 3:01 am (PDT)

Ei Zomite paunak khat ah "Munkhat lam-ah guahzu munkhat lam-ah
nisa" ii cihmahbangin, 1996 - 1998 kikal sungteng Manipure ah ii sang-gam
thahdou tetawh kitelkhiahna hangin buainalianpi hongom-a kawlgamlam ah
adiakin CIKHA, KANSAUZANG leh akim-a khuate ah galtai honpikhat hongom ngei
uh hi. Tuatepen inn leh lo kipia, kilamsak in et-theih tawp hihtheihzahin ki
entek hihtuak hi. Tuate amauzong mangngilh lo uh hihding hiven mautam kial
hangin anntang leh atuamtuam tawh huhna hongpia uh a, adeih angahnuamkhuate
adingin ngetna laizongh aform a-om in kingenthei hihtuak hi. Tuacibang huhna
hongpiakciangun ngenpahngeingai uh-a ngahpahziahziah uh hihtuak hi. CIKHA
khua te leh KANSAUZANG khautenzong ngenkhawm uh a, Cikha ten ngahin
Kansauzang ten ngahlo uh hi. Ahizonghin CIKHA te thusiam uh a Thangho leh
Liando in mimtang taangtang aphelhawm uh mahbangin angah khalo akhuaveng uh
KANSAUZANG leh KHUADAM khuate hawmuh cih kabilsung ah kanagalzak ciaiciai
hi. Hihcibang ki-itna kilainatna pen ZOMI te ngeina, Zomi te khat leh khat
ki-itna lahkhiatna ahihmanin thupi mahmah kasa a, Dr.Cinpu pau kawmpakleng
ZOMI hihmah nuamzel ei cihdinglongal lungsimsung ah bangmahdang omloliang
hi. Hihcibang ki-itnate khahsuahloin apungsak akhangsak akizelsak dingin
laisimkha mimal kimin hanciam tekni. Kithutuahna kipumkhatna kilainatna khat
leh khat ki-huh nain minam cidamna leh khantohna namkhat hipah hi.ZOMI te ii
kithutuahzawk nading leh ii khantohzawk nadingin ii Biak Pasian in kialpi
leh Talpak singnuaimite hongzang ahitam ci-in, kazalna laikhuntungpanin
kangaihsunthei zel hi.

Khaibawi

ZOMUS Khuado Pawi 2008

ZOMUS Khuado Pawi 2008 Yangon DVD - First Impression
Posted by: "Carey Suante" mailme_carey@yahoo.com mailme_carey
Mon Jun 1, 2009 11:31 am (PDT)



Nung kal sung in ZOMUS leh Zomi Idol dvd hong tung a, ZOMUS Khuado Pawi 2008 Yangon ka first impression a nuai a bang hi.

ZOMUS 2008 Yangon: First Impression

La - La 13 bang om a, lasiam khangno kibehlapto zel cih kithei hi. Thein Khai leh TuaTuang sak Zolianu hoih kasa pha diak hi. Tuun Sung Khat Pan cih Stephen Vocal Bandte´n a sak uh, siam mahmah uhi.

Fashion - Fashion show ciin Zo puan tuamtuam tulai design tawh a kibawl hong kilak hi. Mopuan zong Zo puan mah tawh a kibawl kilak hi. Fashion Designing lam ah tua zahpi-in professional nailo cih ding hi. Zopuante kipuah sawm cih ciang ah thupi himai hi.

Videography - Video zaih zong deih bangzo taklo hi. Khong kihei vatvat a, limtak en leng lung bang am zo phial ding hi. Hih bang pawi leh mipi omna ah video late in mi bang zah pha, a hall bang zah lian cihte a video lak uh tawh a dawn theih ding uh kisam hi. Video i et ciang tuate kingaihsun masa hi. Fashion segmentte bang ah bang close-up shot omlo leuleu a, bang puan silh a, bang ci design cih kitello hi.

Cover design - ZOMUS cih min pen deih bawl lua kisa in, Khuado Pawi kum 2008, Yangon khua ah kibawl a hih lam theihtheih zawhlo phial ding in DVD cover tung ah ZOMUS cih kilim suan hi. ZOMUS pen kipawlna min hiloin a pawi min ding bang zawzen hi. ZOMUS Khuado Pawi -Yangon pen a kisimtheilo phial in a DVD tung ah kisuang hi. Colour zong a ngo/white tamlo a, gial mahmah bilbel hi.

Zolaam - Zolaam lahna kicingtak in om a, lungkim huai mahmah hi. Hih bek hang in zong keptaak leh leitaak hi. Dr Kham Do Nang leh Rev Dr Cin Sian Paute makaihna hi.
Zo musical instruments - Zomite musical instrument tuamtuam, dak bu, phiit, khuang, etc Rev Dr Cin Sian Pau in a puahphat hong lak a, thanop huai mahmah hi.

ZOMUS in mailam ah Zomi Idol leh Zomi Concert (music tumsiam kidemna ngiat) puahto ding hi. Singapore, Malaysia leh US ah branch neita a, India leh Europe ah zong branch hon ding lunggulh mahmah uhi. Zo ngeina laam, Zola, Zopuante DVD ah kikem theita ahihmanin lei teitei in!

Note: Hih dvdte June 7 ni-in New Delhi ah kihawm khia ding hi. Online ah na etnop leh Phat Den Ning, Ka Hu Tawp Dong leh Zomi Naupangte Fashion Show ettheih hi.

Carey Suante
New Delhi
www.zoaw.blogspot. com

Ih hihna ih hihlohna in kilang sak ding

Ih hihna ih hihlohna in kilang sak/ Ih hihlohna ih hihna in kilang sak ding
Posted by: "suang dal" suangdal@yahoo.com suangdal
Sat May 30, 2009 7:08 am (PDT)





Cain mah bangin na keel lu phum (Character) hong kilang ding
Â
Thupat nading thumung
…the tree is known by its fruit (Matthew 12: 33)
Singkung a gah-in kithei.
For out of the abundance of the heart the mouth speaks (Matthew 12: 34)
Ngul bangin ngian a zang note aw, mi gilo na hih uh ciangin bang ci-in thu hoih gen thei mah ding na hi uh hiam? Banghang hiam cih leh lungsim sunga thu om pen kamin a gen khia hi bek hi.
Mi hoihte in a hoih a khol teng suah khia a, mi gilote in gitlohna a khol teng a suah khia ahi hi (Maththew 12: 35).
Â
Cain le Abel (Genesis 4: 1-16)
Cain le Abel taangthu ih sim ciangin Abel in tuu kempa hi-a, Cain in lo khopa ahi hi. Cain ii lei pan-a piang gah tawh piakna nei a, Abel in a tuuhon tacilte le a sa limcite tawh piakna nei tuak uh hi. Topa in Abel le ama piakna thusim a, ahih hangin Cain le ama piakna thusim lo hi. Tua ahih ciangin Cain heh mahmah aa a mai sia hi.
Hih lai mun ah banghangin Pasian in Cian piakna sang lo sese hiam? Cih kidong thei zel hi. Rev Gho Khan Dal in ciamnuih le cihtaakin Pasian in zong muinam mah ci zek hiam aw Abel ii tuu sa tawh piakna a san sese ci ngei hi. Pasian pen muinam tawh kikhem zolo ding hi. Pawlkhat te leuleu in Pasian in sisan taakna a kal hi. A Tapa Jesuh Khrih Sisan luan lohin a phatmawhna a hong musak kholkhol ahi hi ci hi. Tua bang hi leuleu lelah Pasian’ deihna pen Abel in kamphat thu tawh a tuak kha daan hong suak zel hi. Pasian’ deihna le pahtaakna pen tua bangdan aa kamphat thu tawh tuah vat theih hi lo hi.
Bangbang hi leh, (if we interpret the Scripture to the Scripture), a hang (reason) pen thu-nung le thu-ma (before and after) a thei khol Pasian kammal mah en masa rehang:
Â
Thu-ma (before)
(Cain a keel lu phum a kilat ma a lungsim a thei khol Pasian hi)
Topa in Cain tungah, “Banghangin nang heh a, bang hangin na mai sia ahi hiam? Lim takin hih lecin, nang hong kisang lo ding ahi hiam? Lim takin na hih kei leh nang hong hih nuamin mawhna in hong buk a, nang hong uk nuam hi. Ahih hangin nang in tua mawhna na zawh ding ahi hi,� a ci hi. Hi lai mun ah Cain in a lungsim takpi tawh Topa aadingin limtakin pia lo ahihna kilang hi. Pasian pen lungsim pailet dongin a mu Pa ahih manin Cain ii a khol khinkhian a lungsim thei khol pah hi. Mihing te pen ih lungsim siang peuh leh kiheh lo lel hi. Cain in zong Abel na that sese kei hen la lungsim maan takin na om suak hi leh Pasian’ in ama aa a thupi sanlohna pen dotna (question) dot theih kha ding hi. Ahi zong tu-in a hang ahi tua a kibua khia Abel’ sisan a hup leitang Topa’ tungah kiko khin zo ahih manin ih vai siang pah hi. Dot ding bangmah om nawn lo hi. No more why? The evidence is perfect although the evidence is not the cause.
Â
Thu-nung (after)
Piancil 4: 8 pan’n sim suk lecin, Cain in a sanggampa ong that hi. Hi lai munah Cain ii lungsim pen a patpan ki pan a man lo ahihna a keel lu phum ong kilang khia hi. Pasian in Cain piakna a sanlohna a hang Cain in a sanggam pa a thahna pan hong kilang hi. Matthew 5: 24na ah “leave your altar and go. First be reconciled to your brother, and then come and offer your gift.� Tua ahih manin Pasian tungah biakna pia dingin biakna tau mai-ah na om laitakin na sanggamte khat peuh na tungah a lungkim lohna thu na phawk leh, Pasian na biakna ding nate a biakna tau mai-ah nusia photin, pai-in na sanggampa tawh va kilem phot in la, tua khit ciangin ong pai kikin Pasian biakna pia in� a cih le Cain sepzia kilehngat hi. Cain in a lungsim maanlo pi tawh biakna pia photin tua khit ciangh a sanggampa that lai hi. A thu-ma aa Pasian’ genkholhna ih um nuam kei phial zongin lungsim manlo-a a piakna pen a thu-nung ahi a sanggam pa a thahna pan kilang veve ahihna
Pasian kammal mah in hong gen kik hi.
Topa in “na sanggampa Abel koi-ah om ahi hiam?� cih a dot ciangin, amah in, “Ka thei kei hi; keimah in ka sanggam a kempa ka hi hiam? Cihsan lai hi. Bangzah ta-in lungsim manlo ahihna Pasian na ngawn khem lai hi ven. Tua aih cianga Topa in, “Nang bang hih na hi hiam? Na sanggampa sisan, lei lak panin kei tungah hong kiko hi� na ci ta hi. Hoih tak aa a piak lohna a lungsim maan lohna khat khit khat hong kilang toto hi. Singkung agah aa kithei hi ven. Ih lungsim puak zia ih lei (tongue) in suahkhia pholaak khia hi ven maw…
Â
Tu-in Cain piakna aki san lohna pen, Cain in Pasian’ aa ding limtak ahih lohna, a lungsim a maan lo khin a hihna. A sanggampa a hazatna lungsim khempeuh le a tung a kipat aa a lungsim maanlo a keel lu phum khempeuh a sanggam pa a thahna, a that bek hi lo-in Pasian a khem lailai na te panin khat khit khat hong kilang toto-in, nial theih loh zahdong in a lungsim a maanlohna le Pasian’ aading piakna limtak a hih lohna ih tel ta hi. Lei pan aa piang tawh a piakna hang hi lo hi. Abel zong tuuno sisan taakna tawh piakna a bawl hang zong hi pah tuan lo hi. Pasian’ thupi sim biakpiakna pen kam thu khawng tawh a kingah kha vat hi lo hi. Abel in kam thu tawh Pasian ii thupisim biakpiakna pia kha citciat hi cih bang thu om thei lo hi. Pasian pen kam thu khawng tawh nasem hi lo hi. Pasian in lungsim maan kal hi. Tu hun ei Zomi te zong gal le sa kithah ki-aihna le ki tungnun tuh biakna, paaina le khanglui ngeina pan’n lungsim maan tawh Pasian aa ding biakna
ih lui’ theihna pen Lungdamna Thu (the gospel) hang bek ahi hi. Ahi zongin tu-in ih ki puah phat kik ding tam ta hi. Ei Zomi unau sung nangawn ah zong sum ih ki lei tawi ciangin lungsim maan lo tawh ih kileitawi hi. A meet-a-pung a kilawm lo-in ih kila hi. Tua bang tawh Pasian’ biakna tau mai ah ih paipai lai teng Cain a bang ih hi lel ding hi. Matthew 5: 24 na ah, “Leave your altar and go� a cih tawh kipuah pha kik dih ni ei guai!
Â
Ih hihna ih hihlohna in kilang sak / Ih hihlohna ih hihna in kilang sak
(Our being is evidenced in our character. But the evidences are not the cause)
Guta khat pen a guta ahihna gulo aa a om theih lohna in kilang sak hi. Mi haza khat pen mi haza ahihna hazaatna kampau lo aa a om theihlohna in kilang sak hi. Naa hoihtak aa a sem lo khat pen naa hoih aa a sem loh a hihna, na hoih mahmah sep ding a sawm lohna in kilang sak hi. Tua mah bangin mi hoih khat pen mi hoih a hihna, a hoih lo naa a sep theih ngiatlohna in kilang sak hi. Kawlgam ah tansawm lai a ki huan ciangh a etteh nuam lo, a etteh thei lo mi hoih tam mahmah veve hi. Ih hihna ih hihlohna in kilang sak ih cih mah bangin ih hihlohna zong ih hihna in kilang sak hi. Va-ak pen Utong a ut hangin piang thei tuan lo-in a va-ak hihna kilang veve hi.
Â
Khrih’ tuu ih hihna Satan’ tuu ih hihlohna in kilang sak hi. Satan’ tuu a hite Khrih’ tuu a hihlohna un kilang sak hi. Ahih hangin tua a kilang sak evidences te pen Khrih tuu hihna ding aa hong khaktan (cause) hi lo citciat hi (Ih hihna hong kilang sak nate pen a tua ciding mah aa hong siam nate hi lo se citciat hi).
Â
John 10: 26, 27na aa, “Ahi zongin note pen keima tuu hilo na hih manun Khrih ka hih lam na hong um kei uh hi. Keima tuute in ka aw za-in thei uh ahih manin kei hong zui uh hi� a cihna ah, Not being Christ’s sheep was not the CAUSE of the unbelief of the Jews, but their unbelief was the evidence that they were not Christ’s sheep. Khrih’ tuu hih lohna pen tua thu-umlo Judah mite ii aa ding aa kikhaktanna (CAUSE) hi lo zaw hi. Tua sangsikin, amau te ii uplohna (unbelief) penin Khrih’ tuu ahih lohna uh tetti-a-thauh- a-thaa (evidence) na hi khin gige hi. Mi khat pen Khrih ii tuu ahih lohna Khrih a uplohna in kilangsak hi. Ih hihna ih hihlohna in kilangsak hi. Ih hihlohna ih hihna in kilangsak hi.
Tuamah bangin Cain zong lungsim maan tawh limtakin Pasian aa ding piakna a piaklohna, sep ding aa kilawm lo teng a sepna a gah pan hong kilang hi.
Mi gilo a hihna mi dik a hih lohna in kilang sak hi. Zuau genpa a hihna thu hoih thu maan a gen lohna in kilang sak hi. Cain lungsim a maanlohna le limtak aa a hih lohna pen a kholkhol a tawpna ciang aa a suahkhiat a gitlohna in tetti pang hi.
(Character) I hihna maan tak pen kuama omlohna aa ih hih khiankhian ih sep khiankhian pen ih hihna maan ih (character) ahi hi.
Â
Cain zong a character maan pen a hih khiankhianna te pan’n hong kilang khia kiangkiangh hi.
Nang le kei e leh?
Your Character is more important than your ability or your degrees.
Cain Character? Abel Character? Or yours Character? Or Character in Christ?
Leave your gift there before the altar and go. First be reconciled to your brother, and then come and offer your gift…Matt 5: 24
Tua hi kei leh Christian hi ing na cihcih hangin Cain mah bangin a tawptawp na-ah na keel lu phum (Character) ong kilang ding hi.
Â
Â
Â
Tg. Suang Dal
Zozaang
Tawmvei
Manila

Phawk Khak Loh Missionary


Posted by: "Gin Khan Nang" nanggk@yahoo.com nanggk
Sat May 30, 2009 11:51 am (PDT)

[Attachment(s) from Gin Khan Nang included below]

Lawmte aw,
     Zogamah missionary a sem dinga hong kipia mi tamzaw in i phawk khak loh ding ka upmanin hih lai-ah laikhak khat attachment ah hong thun ing.
      Nelson in hong paikik ciangin Zato leh College hong ding ci-in geelna (project) nei ahih manin tua a sem dingin missionary innkuan nih medical doctor Dr. Norman and Jean Abell te nupa leh Rev. & Mrs. Leon Emmert te American Baptist Board of Missions in la hi.  Ahi zongin Nelson hong pai theih loh ciangin amau zong  (Dr. & Mrs. Abeel te nupa leh Rev. & Mrs. Leon Emmerts te nupa) Zogamah missionary dingin visa ngah loh uh hi. Tua ciangin 1954 kumin Africa gamah kisawl a, kum 30 val tuak a sep khit uh ciangin khawlnga-in (retired) Abell te nupa pen Florida-ah om uh a, Emmert te nupa pen Arizona Fort Wayne khua-ah om uh hi. Dr. Abell zong a khe zaw (paralize) a, wheel chair zangin a nungta ahi hi. Zomite in i phawk loh kalin ei ading a thu hong ngetsak om hi cih i phawkna  ding leh amau zong thu i ngetsak ding deihna tawh hong pulak ka hi hi. Lungdam. GK

------------------------------------------------------
Tuesday, May 12, 2009 9:01 AM
From:
"Norman Abell"
View contact details
To:
nanggk@yahoo.com
Dear Rev G. K. Nang,

Thank you for your message.

Yes, we have been very interested in your country and your people since the 1950s. My wife and I were interested in becoming missionaries from the 1940s when we were in university and medical school. First we felt God's call to go to China. When we became candidates to missionary service, the American Baptist Mission appointed us to Burma for service in the Chin Hills. In consultation with the mission secretary we heard that we would probably be sent to Falam, so as to serve the Haka and Tiddim areas in a central location. We had the privilege of talking with Dr and Mrs Chester Strait who were living in the Berkeley area in 1953-54. We also met Robert Johnson in Chicago when he was recuperating from the Jeep accident in Chin country. We studied the Burmese language and linguistics for a semester in Berkeley. Our assignment to Burma was changed when the refusal of a visa became definite in 1954. We were disappointed not to be able to go to the Chin Hills and set up a little hospital there as planned. It never occurred to us that Chin Christians would be expecting us and would be disappointed too! Then we were assigned to the Belgian Congo and began serious study of French and departed for Belgium in 1955. After 6 months in Belgium for Tropical Medicine and French study we traveled to Congo arriving in April 1956.
The Belgian Congo became Republic of Congo in 1960, and was renamed Republic of Zaire in 1971. In 1996 it became the Democratic Republic of Congo. It was during the time of President Mobutu that the name Zaire was used in an effort to use traditional names. The name Zaire is actually a Portuguese version of the Kongo word for Big River, "Nzadi". After Mobutu was deposed in 1996, Kabila became president and renamed the country Congo.

Our service was in several mission stations, Sona Bata, Moanza, Vanga, Kimpese and Kikongo. In 1961 at Moanza, I was sick with Poliomyelitis and partially paralyzed. After convalescence in the USA for 18 months, I was able to return to Congo, 1963, to work at Vanga hospital, in teaching nurses and administration. In 1965-66 I served at Moanza again although unable to do surgery due to a paralysis of the left arm.

In 1967, I took part in a survey of 31 hospitals, Christian and Government, in Congo and was asked to become the Medical Secretary of the Congo Protestant Council in Leopoldville (Kinshasa). I was in this office until 1971 when I was able to find a Zairian medical administrator to take the position. Then I returned to hospital work in Sona Bata for a year. Then in 1972-73, I returned to the USA to follow the course at Johns Hopkins in Public Health for a Masters degree.

In 1973, we served in Kimpese at the Institut Medical Evangelique, IME, a union hospital and training institution, where I was in charge of Public Health and Rural health for the Administrative zone of Kimpese. There was considerable refugee influx from Angola just to the south of Kimpese. I continued there until 1984, involved in the development of the Rural Health Zone program for Zaire as a whole.

In 1985 I was again at Moanza then at Kikongo, small rural hospitals, mostly involved with Rural Health Zone work and Nursing education at Kikongo. We terminated our service in Zaire in November 1990, leaving the work we had been involved in the hands of Zairian physicians at each of the hospitals mentioned. There was a coordinating office of medical work of the Baptist Community of Western Zaire to which all the hospitals affiliated with American Baptist Mission work were connected. Also the Medical Office of the Church of Christ of Zaire (formerly Congo Protestant Council) was actively involved in the Rural Health Zone Program of the whole country and continues to this day still with American Baptist medical missionary leadership.

My wife, Jean, was involved in teaching in general subjects for nursing and paramedical personnel at each of our assignments. Also she taught missionary children including our own 4 children. In several locations she taught in primary and secondary schools.

Our children, 2 boys and 2 girls, were home schooled, attended local schools in the local languages, and finished their secondary education at the American School of Kinshasa before returning to the USA for college. The eldest became a physician and now teaches family practitioners in Oklahoma City USA. The second, a daughter, married a research psychologist who has done research in Zaire, Uganda, and other countries and now is on the staff of Michigan State University. The third, also a daughter, is married to Rory Clark, whom you know at USCWM. The younger boy became a missionary pilot with the Mission Aviation Fellowship, first in Zaire, now in the MAF headquarters in Nampa, Idaho, USA.

We retired from active service in 1991 and moved to a Christian retirement community. Since 1988 I have been progressively more disabled from my polio. A condition called Post Polio Syndrome has been increasingly limiting my ability to move so I now use a wheelchair to get around the house. Fortunately, with the help of the computer and internet, I can keep actively involved with the work of our colleagues in Congo and other countries.

For instance, I have just found an article on "In Search of the Lost Souls of the Chins" by Rev Dr. Chum Awi, written in 1999. It gave me some new information. http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/199903/msg00258.html
I presume you are familiar with this web site.

May I ask you to share with us your work especially the dissertation on "Zomi Revival"? We continue to be very interested in what is happening in Myanmar. Our neighbors, Rev. and Mrs, Gilson, who were missionaries in Rangoon in the 1950-60s, have recently been back for a short visit. The Emmerts are in Fort Wayne, Indiana. Their health is not good. Blessings on you in your work at Fuller. When will you rejoin your family?Norman (and Jean) Abell


Sia Nang,

Zaaknop peuh mah ei nong laikhah khiat.
Kei zong Nelson Tonu kamit tawh kamuh hi-in Zomite (Kam Hau) ong it zia pen
kammal aa genkhiat theih hilo hi. Zomi te ading, Thu ong ngetsak leh ong
deihsakna lianlua ahihman in acii ling keuhkeuh in akhitui taak deudeu hi.
Zogam leh Zomite thu kigen leh za nuam mahmah in nuih mai hiuhiau hi. A tanu
tezong tua bangmah ahihi. US atung Zomite leh Pawlpite thu azaak ciang
alungdam mahmah aa amau bang lungsim pua Thu-um mi hizah om, aci hidingin ka
sehsak hi.
Hih Gammial nasemte ii lungtang sung ah alamdang itna, abei ngeilo itna om
ahihlam, tua hangin bangzahta in hamsa ta seleh, lungdam takin Topa na asem
zo uh ahihlam leh, ei mahmah inzong hihbang itna bangci neih theihding cih
tatsat lo in Topa tung ngethuai mahmah sa-ing.
Congo gam bang aa gal leh sa tawh kidimna, thah leh suam, molhtum leh thau
leh teei, thatanghat na ii thuneihna tawh kidimna gam, tuni dong it zo lai
cihpen alamdang itna ahihi. Kawlgam sang aa asuuk zawlai gam khat in kaza
ngeihi.
Khat veivei:
Zogam ah hibang itna anei mi 10 om zolo ihitam kacihtha ong suak hi.
Banghanghiam cihleh, om hi lehang Topa'n hibang liang tuakding ong phallo in
ka umhi. 10 kingah hi lehang Topa'n hibang tuakdingin Minam khat aa ong
piansak hilo khangel ding hihang.
IhPu ihPa te mawh suut aa, ihkhua ihtuui te ihsiansuah laitak, tua sangin,
tutak ihkhua, ihtuui ah Gammial nasemte itna anei mi 10 ih omding, tua hileh
ih khua ihtuui, ih minam abit zaw keitam kacitha ong suak zelhi.

hangkhanlian

Pu Vumson Inn (Dr. Vumson's House):Murlen

Naute khat in Washington DC khuapi Pu Vumson Inn lui gei ah Inn khat lei cih ka zak ciangin tua kiim ah ka kilehsuk ka kilehtoh lai khawng ka mitkha ah hong kilang hi. Tua muna Pu Vumson Inn pen ka mit mahmah tawh ka va muh loh hangin a omna, a kiim a kiang singkung leh inn kilamdan cihte ka mitkha tawh ka bawl thei lai hi. Tua inn pen a tenna Inn hi a, hong nusiat laitak zong tua inn pan zato kipuak ahi hi. Khapi tung kah ding a saipawl NASA (National Aeronautics and Space Agency) te zumpi gei, University of Maryland tawh kinai ah om ahi hi. USA gambup annek tuidawn a siangtho ding vaihawmpawl FDA (Food and Drugs Administration) office tawh zong kinai mahmah hi.

Ahi zongin ka gennop inn pen tua hilo a, ama tenna hilo, zin leh leng dona dinga a neih pen ahi hi. Riverdale Veng ah om hi. Ama tenna inn tawh kigamla pian a, ahi zongin US President inn White House tawh kinaizaw hi.

'Dr. Vumson' ci a kitheizaw Pu Vumson Ph.D. pen ka neu lai a min kaza kha bek hi. Ka khua vuah 'let-li' a khualzin te in a holimna vuah .....Dr. Vumson zi mangkang nungak hi in ngo mahmah hi........ ci uh hi. Vantungmi zaha hoih nungak tawh kiteng ciin ka eng mahmah uh hi. [let-li: khua tuamtuam ah zin kawikawi-a van nen zuakte]. Dr. Vumson in khamtungah suangmanpha tampi om ding hi... ci in gen... cih khawng khualzinte holim pan ka zak khak hi a, upate in 'kam dawn' a cih uh, sanggam Luseite in 'khual thuthang' a cihte uh ahi hi.

Tan 10 sima Tonsim (Champhai) ah ka om ciangin ka sanginn Library vuah ZO HISTORY by VUMSON kici laibu kawm san khat ka mu a, kal 2 (ni 14 sung) sim dingin ka kawmpah hi. English vive ahih manin laibu dang sangin ka maingap kei zaw a a sungah milim tuamtuam - Sialki, Nampuan, etc khawng ka tam etzaw hi. Zomi sung pan laisiam minthang Dr. Vumson kici ahih manin ka khua vua let-li zinte gen ka bil-a mangmawh hang tawh hih laibu ka meltheih khak ahi hi.

A laibu ka velvel hang amah ka thei nai tuan kei hi.

Tu in ka nung ngaihsut kik a, ama khut teekteek pan a piak lawmpa kep ZO HISTORY bu ka muh ciang Pu Vumson pen mi etteh taak khat hi lo hiam' ka ci kha liang hi.

Ph.D. a ngah pen Lengtong Kam Khen in, "kei pen Zolai tan 4 Top Ten tawh a zo hi ing; siate Ak peuh, Khuaizu peuh puak a ka ngah hi kei..." a cih bangin Pu Vumson zong a siate a maiet zawh man hiam, a lungkimsak zawh man hiam beka kipia hi in ka um kei hi. Ama hanciamna leh a thumuhna tawh Germany gama University of Freiberg a tung hiin ka um a, nu leh pa in, 'Son, Germany ah sangkah in hong sawl nuam ung, va pai in' a cih uh zong hi in ka um kei hi. Tua hi a, 1960's hun-a Zomi tangval khat leitunga gam khangto leh thupi ah pilna sangpen sin thei cih pen neu muh theih hilo hi. Zahtakhuai hi. A thupina, a zahtakhuaina a theite adingin khangno etteh huai mahmah khat hi cih kitel hi.

Hazathuai kasa kei a, pahtawihuai kasa zaw hi. Hazat theih zong hilo hi, a kipia khong hilo hiven. 'No teng a ong himawk uh ciai....' ci a kidingsak hilo hiven. A nu leh pa, a sanggam meltheih khempeuh nusia a gam hitan ah pilna va sin cih pen a lunglen khuangaih ding tawh hazat ngam ding zong hilo hi. Hih tan a tunna dinga a thuak, a phul pailet tamlua ding hi. Zogam leh Germany gam kigamlatna i theihsa ciat hi. A mual a guam ah kigamlatna thu tuam, a thu leh la mahmah ah zong a kigamlatna tuni tanin kiciangtan theilo hi. Tuate khempeuh leh ama mimal tuahkhak ding (i theihpih loh haksatna) khempeuh i ngaihsut sak ciang Pu Vumson' pilna Ph.D. pen hazat ngam huailo a, neu bawl a zahpih bawl dingin zong kilawmlo tawh kibang hi.

Tua bek hilo in hih bang laitaan tawh lungdam maitaia inn lam hong zuat ciangin lungdam maitaia a kilawm pakkualte tawh kidawnlo in nopmawh a sak theihtheihna ding, a it a ngaih tawh a kigamlat theihtheihna dingin kibawl in a tawptawpna ah haksa sa pipi in inn lum, lo lum nusia in, it leh ngaih tawh hong kikhen phot kul a, khitui naptui tawh a it Zogam a nusiat hong kulta hi. A lungsim ah khasiatna leh dahna bangzah a om tam? Bangteng a ngaihsun tam? Kidong kik thei hileh ut si-hang maw!

USA hong tung. Zomi te zong USA ah kiteng thei hi cih hong theisak, amah mah teeng khin....... hun hong paipai, leitung kipeipei.... . Zomi te zong USA ciangciang khualzin hong kipan ta.... Zogam ah nuntak lah haksa tektek....

Jacob suan Joseph bangin itna lungsim tawh kitatsatlo in Pasian in thupha pia a, kum tampi sung a kimuhpih nawnloh a sanggam Zomi te USA hong tun uh ciangin singkhuah suangtum tawh na hawlmang lo in a huh theih a om leh na huh in a hih theih khomkhom in na panpih a, mi lamet zah ahih zawhloh hangin a tate in 'ka inn vuah zin kilawi ngeilo hi' na ci uh hi. 'Ekbuk tutna ah khekhap lim om den hi'..... (commode zang ciilte in a tutna ah va tuangto kha zel uh hiven) !

Zomi, amah a thei tawh a theilo tawh, ama min a theih vua amah kiang a zuat naak uh leh a inn pan ahih theihzah in na hanciampih hihtuak hi.

Ahih theih zah a mite pattah nuam leh mi huh sawm den khat ahih manin pil i sa kei a, siam i sa kei zongin neu muh theih hilo, hai gamtat zong hilo hi.

Tua banga zin leh leng tawh a kidiah ciangin inn zong a kicingzaw kisam sa hi ding hiven, tuni, ama hong nusiat khit pekpek donga kizang thei ding zin leh leng tun theihna inn khat Riverdale ah vaihawm a, KL pan hong tung maw, Thai pan hong tung maw, Ngapik uih nam litlit lai tawh hong tung maw.... tua inn na bel thei uh hi. Inn manpha ahi hi.

Tu in UN leh US kumpi vaihawmsiamna tawh hong tung thakte zong inn kivaihawmsak ahih manin Pu Vumson Inn kiphawk khalo deuh hi kha thei hi.

Ahi zongin Pu Vumson Inn pan mi bangzah hiam na inntuan ta a, a inntuan lai ding zong om dia, hong tungtung lai ding zong om in ka um hi. Hun leh kumte na beibei dinga, hih inn hanga thuphate zong na khangkhang ding hi. Hih inn a nei, a kemte Topa in thupha hong piaksak hen.

Zomi te hong it a, hong pattah den Pu Vumson Inn, Washington DC ah na zin ciangin hun na neih leh va en in. Ama khutma hi a, ama mel i muhna hi. Amah tawh i kimuh theih nawnloh hangin ama khutma i muh ciang i lungnuam a, i tawldam hi. A itna te i suutkikkik ciang hithei hileh ama hih theihzahin Zogam Zomi hong puah nuam mah hiven cih i phawk hi. Ahi zongin tua banglo dingin leitung huihpi in hong mut a, i patauh khak ding lau ahih manin Huhpa Kha Siangtho in, "Pasian theihloh a piang na khat beek omlo hi" ciin i Lai Siangtho sungah hong hilh hi.

Pu Vumson Inn phawkna bek hi.


Hau Za Cin
Phuitong Liim

THUM LAKAH A THUPI PEN TE KIMANGNGILH DEN

1. Pa (the Father), Tapa (the Son) le Kha Siangtho(the Holy Spirit) sung panin Tapa in a thuakna le a sihna le a thawhkikna tawh mawhnei mite ong tankhia hi.
(Biakna tuamtuam te in zong hotkhiatna le gupkhiatna thu nei tei napi-un Thumgawm Pasian' Tapa Jesuh Khrih' Tatkhiatna thu nei lo gige uh hi. Tua bektham lo-in tuhun Pasian' thu gen tamzaw in ong hotkhiatna le ong gupkhiatna thu gengen napi-un ong tatkhiatna ci lo citciat se uh hi. Ih theih dingah Tatkhiatna omlo hotkhiatna in a si biakna hi. Jesuh Khrih' Tatkhiatna mitsuan lo hotkhiatna, Jesuh Khrih' Tatkhiatna siksan lo gupkhiatna in zuaupi hi. Tatkhiatna kihel lo gupkhiatna in a si hi. Faith apart from work is death. The work that is done by Jesus Christ alone. Justification by Grace through Faith in Jesus Christ alone).

2. Tua mah bangin Hotkhiatna(Salvatio n), Tatkhiatna(Justific ation) le
Gupkhiatna(Sanctifi cation) hih thum teng lakah ei mawhnei mite' aa dingin ih thumung pi pen Tatkhiatna (Justification by Faith) na hi gige hi.
(Justification le Redemption pen a tonkhawm den khat hi. Justification pen
Tatkhiatna hi-in Redemption pen Khaihkhiatna hi (full redemption cihdan).
Justification pen diktansakna zong kici thei hi. Honkhiatna hun le
Tatkhiatna hun kiman ta-a, Tatkhiatna a ngah thu-ummi te tu-in Gupkhiatna hun sungah ih om laitak hi ta hi. Tua pen Sanctification kici hi. Tua ih gengen Gupkhiatna pen Takhiatna ii a gah ahih kei leh a si hi ding hi.Biakna tuamtuam te-in zong hotkhiatna thu le gupkhiatna thu gengen napi-un Tatkhiatna thu nei lo gige uh hi. Tua bektham lo-in tulai Christians thuhilh Sya tampi takte in zong hotkhiatna le gupkhiatna thu tangko zakzak napi-un Tatkhiatna thu mangngilh citciatin lo nuam lo se gige uh hi.).

3. Tua tatkhiatna (Justification) thu ih theihtheihna dingin Pilna, Ciimna
le Siamna hih thum teng lakah ei mawhnei mite' aa dingin ih thumung pi pen
Ciimna (Wisdom) na hi gige hi. Tatkhiatna pen pilna le siamna tawh kingah lo hi. Ciimna tawh kingah bek hi. Zomi te pen a pil lua a siam lua ih om nai loh hangh Kha lamah a ciim kiukiau te ih hi hi. Amen!
(Leitungah mipil misiam tam mahmah ta hi. Ahi zongin Ciimna pen Pasian'
kammal Lai Siangtho sung lobuang panin kimu thei kingah thei lo hi. Mihing
te in pilna siamna kigen gen napi-in ciimna kimangngilh den hi).

4. Tua Ciimna(Wisdom) ih ngah theihna dingin Inn(House), Baangkua(Home) le Innkuan(Family) hih thum teng lakah ei mawhnei mite' aa dingin ih thumung pi pen Lai Siangtho upna nei Baangkua a na hih ding kisam gige hi.
(Mite in inn hoih le innkuan hoih cih thupi sak mahmah napi-in baangkua hoih thu kimangngilh den hi).

5. Tua Baangkua(Home Sweet Home where Jesus Christ is the head) picing ih
hih theihna dingin Upna (Faith), Lametna (Hope) le Itna (Love) hih thum teng lakah ih thumung pi pen Itna(Love) na hi gige hi.
(Mite in upna le lametna lim gen mahmah napi-in itna nei lo gige den uh hi).

6. Tua Itna(Love) ih lah theihna dingin Tuhun(Present) , Abeisa hun(Past) le Hong tung ding hun(Future) hi thum teng lakah Itna lah hun ding thumung pi pen Tuhun (the Present time) na hi gige hi.
(Mite in a beisa hun ah itna, hong tung ding hun ah itna cih thu te gengen
napi-un tuhun ah itna alah dinguh mangngilh gige den uh hi).

=>The best use of life is love. The best expression of love is time. The
best time to love is now.

*Nuntaakna ah a kizang thei pen itna ahi hi.
Itna lah theihna hoih penpen hun kipiak khiatna ahi hi.
Tua ki-it ding hun pen tuhun hi pah hi.

Zingciang ci se ken zekaai niteh!

Tg. Suang Dal
Zozaang
Tawmvei
Manila

Friday, August 26, 2011

Zomi leh Lai Siangtho

Posted by: "cingpum neam" cingpumneam@yahoo.com cingpumneam
Mon May 25, 2009 3:48 pm (PDT)



Dear A lunglut akuama peuh,
Â
"Zomi leh Lai Siangtho" cih thulu ka muh ciangin ka lungsim hong la mahmah aa, thupi mahmah zong ka sa hi. Hih thulu tawh thu hong sungkhia Siapa zong amin ka et ciangin mi thupi leh makai muan huai mahmah khat ahih baan ah Kawlgam a dingin Lai Siangtho sang thupi pen khat aa ih neih ahi, Insein Lai Siangtho sanga sem sia khat ahih manin hih thusun na te' pen ih Kawlgam theology luanzia ding khat in zong la ka hih manin thupi ka sa semsem hi. Tua bek tham lo in siapa pen Zomi Tedim kampau khat hih na tawh hih thu sun na te ahi zong khat le khat ih ki don kik na thu te' khempueh zong pen Zomi te' theology, philosophy khat dingin ka ngaihsun lai aa thupi zong ka sa mahmah hi.
Â
Hih tungtawn in Zomi te in Pasian thu le Secular ih cih pen koi ci bangin ih mu hiam? Zomi mipil ih cih te leh Pasian thu sinna sang pipi a nei te' muhna koi ci bangin ih khen hiam, hih tungtawn in ih nuntak na ah Zomi it taktak leh it taktak lo koi ci bangin gisuang ih khun sawm hiam? Mihing khat in a Pasian upna leh a-up zawh loh na te pen koi ci bangin tai/taiteh (pi ciang tawh taiteh) sawm ih hiam? cih bang thu tuamtuam tungtawn in ih theology pen hong ki langkhia mahmah dingin ka um hi. Kikuup huai mahmah hi. Lai Siangtho pen na khempeuh te' ih bulpi hi, ih nuntak na dingin lam hong lak ding hi, ih ci hi. Zomi Tedim kampau te' kiangah Pasian thu hong kigen zawh kum 100 a cing ding hi ta aa, ih Pasian thu muh zia leh tu laitak aa ih Pasian up zia te koi ci bang ahi diam? ki kum toto ni.
Â
Zomi Tedim kampau te sungah khanlawhna hong tu'n masiah nuntak zia, leh ngaihsut zia pen khanlawhna hong tu'n zawh (c.1970) tawh na ki lamdang mahmah hi. Tua kawmkal ah lei tung khantoh na leh pilna aki muhna zui in ih et kik ding leh lungngaih kik ding zong tampi om dingin ka um hi. Hih thu te' hangin tu laitak aa ih theology luanzia ah zong ki tangsap na (gap) lian mahmah a om dingin zong ka um lai hi.
Â
Hong nusia sa ih Zomi mipil te' theology, philosophy te' khempeuh hoihtak et kik ding thupi mahmah dinga, hong nuntak pi lai te' tungah zong koi ci bangin thu kikupna nei a, ih ki tangsap na (gap) te' hu kik zo ding hiam? cih pen thupi zaw kaan lai dingin ka um hi.Â
Â
Ngaih dan ki bat loh na, aki tel lo te akum toto ni,
Â
Lungdam na lianpi tawh,
Â
Cing Pum Neam (Cingkok)
Tawmvei US

--- On Sun, 5/24/09, tungg thang wrote:

From: tungg thang
Subject: [ZONET] Zomi leh Lai Siangtho
To: zomi@yahoogroups. com, teklwinet@yahoogrou ps.com, blessedzomi@ yahoogroups. com, zomicenter@yahoogro ups.com
Date: Sunday, May 24, 2009, 4:46 PM

Zomi leh Lai Siangtho
Lai Siangtho koici muh na hiam? ci-in i kidongh masa nuam hi. Tua tungtawn in i nuntak zia kilangh thei pan ding hi. Zomite lakah mipil khat a kigen Dr. Vum Son in Lai Siangtho pen bu nih bek in mu hi. Banghang hiam cih leh a mah pen secular PhD ngah khat ahihi. Muhna tungtawn a ding pawl bek ahihi. A taktak in Lai Siangtho pen Thuciam Lui leh Thuciam Thak kigawm in bu 66 ahihi. Roman Catholic zat Apocrypha bu 7 tawh kigawm laileh bu 73 a pha ahihi.
Tua hi in Dr. Vumson in hih Lai Siangtho bu 66 a um Zomite na neu-et mahmah hi. Ama PhD ngah pen kithupi muh lua kha hi ding hiam Zomite thu a sehlo bang khat ahihi. Tua pen Zomite i picin nailoh luat man ahihi. Hai muh mahmah hi. Tua hi in Zomite zong na itlo in midangte zi dingin na la hi. Banghang hiam cihleh ama’n Lai Siangtho pen bu 2 bekin na mu hi. Zomite’n laibu bu nih bek sim in kipilsak in thu gen ziahziah ngam lai na ci hi (Tua pen OT leh NT a gen ahihi). A taktak in a khamit kihong hileh bu 66 ahih lam a tel ding ahihi. Hih bangin PhD ngah pipi in zong muhna a nei na hilai sam hi, Zomite sungah.

A Piandang Lai Siangtho
Lai Siangtho pen laibu dang bang hilo in a kigelh hun sung mahmah zong kum 1500 bang a sawt ahihi. Tua hi in hun tampi, thu tampi a huam ahih manin Lai Siangtho thu pen kicing mahmah hi, leitung mi tadingin. Lai Siangtho pen tuhun pau in compact-disc mah a bang ahihi. Kammal, thumal khat in a khiatna 100 phial bang a nei thei ding ahihi. Tua ahih manin Lai Siangtho pen Version tampitak a om ahihi. Version khat ii gelh pen hioh khin hi napi in kicing, huam kim zolo ahih man a version tampi a om ahi hi.
Lai Siangtho pen bu 66 hi a, bu tuamtuam ahih mah bangin a gelh te zong mi tuamtuam ahihi. Mi namkim ii gelh ahihi. Tua ahih manin leitung thu khempeuh zong huam in, kha thu khempeuh zong a huamzo ahihi.

Mi Khat Adingin Kicing
Lai Siangtho sunga thute pen kicing mahmah hi. Mi khat in Lai Siangtho thu thei gai khin zolo ding hi. Lai Siangtho thu pen zai mahmah hi. Ahizong in nang ading in na tel zawh zah pen nang adingin a kicing hong suak thei hi. Tua pen Lai Siangtho bu ii pianzia a lamdanna ahihi. Tua pen midang tadingin kicinglo kha thei ding hi. Lai Siangtho in a beisa hun, tu hun, leh mailam hun ding a kicing in a gen khin ahihi. Tua ahih manin Lai Siangtho pen kicing mahmah hi. Pilna dang na neih kei hang lungkia kei in, Solomonte zong sangkah a pilna sin hituan lo hi. Pasian thu tawh pilna angah ahihi. Tua ahih manin mikim (a ummite) in Pasian thu panin pilna ngah thei lua hi. Mi khat adingin kicing icih na in mi khempeuh adingin kicing ci a I gen nop man ahihi.

Nang Lai Siangtho Bangci Muh?
Zomi khat na hihna ah Lai Siangtho na muh dan thupi mahmah ding hi. Pawl khat in Pasian kammal ci, pawl khat in Pasian thubu ci uh hi. Nang bang hi na ci ei? Lai Siangtho thupi na sa hiam/na sakei hiam? Lai Siangtho bu bangzah in na mu hiam? Bu 1 maw 2? A hih keh 66? Lai Siangtho pen bu khat bek ahih hangin a sungah thu namkim kihel in a kigawm in bu 66 apha ahihi. Lai Siangtho lui pen nam li in kikhen hi: 1. Thukham bute, 2. Taangthubute, 3. Pilna bute, 4. Prophetbute cih bang ahihi. Tua mah bangin lai Siangtho thak zong khen li mah kisuah hi: 1. Lungdamnathubute, 2. Taangthubu, 3. Lai khakte, 4. Mangmuhna cih bang ahihi. Tua hi in Lai Siangtho bu pen a kop cing ahihi. A kikhenna ah zong kop cing lianse hi. Tua in a kicing Lai Siangtho ahihna hong lak hi.

Pilna Bu
Lai Siangtho sungah pilna bu kihel ahih manin Lai Siangtho pen pilna ngah nadingin a bulpi khat ahihi. Hih bang Lai Siangtho i neihkhak hampha ka kisa mahmah hi. Tua hi in a pil nuam, a siam nuamte in Lai Siangtho sim in thungen leh Pasian in pia taktak ding hi. Solomon kumpi pa zong Pasian in pilna leh hauhna a pia ahihi. Solomon pen University kah cih kiza khalo hi. Tua hi in Pasian in ama sungah pilna a guan ahih lam kimu thei hi. Tua hi in Pasian kiangah pilna a ngen mi pen Pasian in pilna bek thamlo in ciimna, hauhna, cidamna cihte zong pia thuah lai ding hi. Tuate zong dam takin musak toto ding ahihi.

Thuthak Mu
Jeremiah sungah Pasian in kei nong sap leh kong dawng dinga, a ki-imcip thusimte nangawn kong hilh ding hi cihi. Lamdang mahmah hi. Lai Siangtho na sim a Pasian kiangah thu na ngetna tungtawn in Pasian in thuthak nono, mite phawkkhakloh thu manpha tampi hong musak toto ding ahihi. Mi tampi in hih thu phawk khalo in Lai Siangtho sim ding thadah uh hi. Lai Siangtho na sim den leh a mawkna suak ngeilo ding hi. Topa in a thusim hong hilh taktak ding ahihi.

Thu Khupna
Zomi khat hi in pilna saangpi ngah in Pasian thu um Zomi pihte a neu-et tepen a nuntakna a lauhuai dinmun a tungta ahi hi, Zomi aw. Zomi hi napi in Pasian tawh a koplo mi peuhmah khuasuaklo kha ding, nuamsa tuanlo kha ding hi. Banghang hiam cihleh Zomite pen Pasian minam khat ihih man hi. Zomi aw, hih ciang na tunna pen Pasian thupha hang bek mah ahihi. Zomite khantoh kipatna pen Pasian Thu hong tun khit teh a kipan phing ahihi. Tua hi a ei’ kiphatsak theih nading them khat zong omlo hi cih a kiphawksak nuam ihihi.
Tua hi in Zomi khat Lai Siangtho maantak a, a sim mi pen mi’ nuai ah om ngeilo ding hi. Pasian pen pilna kipatna ahih mah bangin Lai Siangtho sungah pilna bulpi thute om hi. Nuntak zia ding, ngaihsutzia ding thu tampi om hi. Topa’ kiangah na nget nakleh tua a thubu sunga omte, pilna a kipan a tuamtuam nang tungah na upna tungtawn in hong pia ding ahihi. Zomi aw, Lai Siangtho tawh kop den in kalsuan in. Na ma hong vang ngawn ding hi. Lai Siangtho pen na hawh na ciahna peuh ah keng den in.

Lai Siangtho pen a vaang pha mahmah hi a, neu et in a thupi simlote in thuak taktak ding uh a, a nuntakna thukhupna uh zong hoih lo khading hi.

Tungg Thang
BARS, MIT


Re: Zomi leh Lai Siangtho
Posted by: "deng thang" dengdothang@yahoo.com dengdothang
Tue May 26, 2009 6:54 am (PDT)



Sia Tungg Thang aw

Zomi leh Lai Siangtho article pen nang Insein MIT pan lecturer khat ii din mun tawh na gelh a hih mawk leh lam dang hong sa phial hi ing. Na sang uh ( MIT ) ii mung tup ( aim & object) zong Khasiangtho lam ah khauh pai khol lo kha thei mai ding hi. Nang ma din mun leh na back ground zong na Principal pa Rev. Dr Pau Khan En ( Mang Bawi Pa ) kiangah ka na dong pha lai ding hi. Pil a ki sa na hi zongin ki samh mah mah lai mawk ve cia hong ci nuam ing..

Pawl khat te'n a hoih zuun dingin na lai at te positive hi hong ci pong mawk hi. Tua a hih man in hih lai kong reply teh na original mah tawh hong khak kik hi ing. Mai lam ah ei ma ngaih sutna leh san dan pen Net ah ki gelh ciat thei lua zen hi. A hi zongin nung thu mai thu kan khol lo pi in mi personal thu khawng tawh helh kei zaw in. Laisiangtho thu Pasian thu cih te pen ei ma san dan pom dan ciat hi lel hi.. Ei lung kham pih thei thu om lo hi. Ei ma vawh bang, ei ma up bang, ciat in a ki at ding hi lel hi. .Mi nam dang zi neih manin Zomi it lo , Van tung gam zong tung lo ding cih pah thei na om tuan lo hi.

Tu lai tak Leitungbup Zomi Inn kuan kipawlna khawng ah hong makai te pawl khat bang a zi te uh mi nam dang pian hi ta mah leh Ei zomi zi, zomi pasal ngiat a nei te sangin , Zogam leh Zomi nam te khan to nang' hong lung gulh zaw tham hi cih zong theih pih ni.

Na lai at pen ka sim kik kik teh, " A little knowledge is very dangerous" a cih te pawl hi sa lel ing.Tua a hih man in mai lam ah Net sung ah " Freedom of Speech" a ki ci ta zongin mi Personal min le puam peuh mah guang non kei ni cih thu hong gen beh nuam ing. Lung dam hi.

Deih sak na tawh

Deng Do Thang

Dear Sanggam pa Tung Thang, leh laisim sanggamte,
    Zomi leh laisiangtho
cih thulu tawh nong gelh khiat uh lai na sim ingh. Laisiangtho bu pen
Pasian kammal Pasian thubu hi cih hong sanpih hong up pih zolo leitung
ah mi tampi mah om lai aa, tua te sungah i pa Pu Vum Son zong khat na
hi mawk mah hi. Tua banga a san zawhlohna zong a hang tampi om theiding hi. Ama mawhna hi ci dingin leitung mi a kua ta mahin thuneihna i nei kei hi. A bulpi pen Pasian tawh hong ki gamla sak hong
khen pa Satan Dawimangpa hang hi zaw hi. Amah'n Zeisu hong gupkhiatna thu hong sanpih zawh loh
hangin Zomite hong simmawh hi cih zong hi pah lo hi cih kei mimal muhna hi.
    Â
Zomi thupi sak nuam lua a hih manin research haksa takpi in bawlin, Zo
History hong gelh khia hi. 86 kum in zan 3 sung lupna khat tungah lumkhawm
in i Zomi vai tampi hong kuppih hi. Kawlkumpi te'n ei Zomi te hong et
lohna thu tampi zong hong genpih aa, a lungsim a nat mah mah thu zong
hong hilh hi. 2003 kum in Delhi Maharaja benquet ah Kawlgam ki makaihna
ding thukhunpi geelkholhna seminar ah USA pan amah zong hong ki hel
thei a hih manin, kum 20 kiim bang ka ki muh loh uh hong hi ta a hih
ciang ci-in Sitni Lian Uk tawh a lawmta nih un ka innkuan teng leh hng nusia khinsa Pa Kham Lian Pau, Pu Tawng Do Cin leh Tg. Ai Sian Pau leh khangno 2 leh 3 tawh tukhawm in, nitak an vaimimciim Zo
an huanin a meh ding voksa leh aksa Zo huan in ka na nekpih aa, tua lai
ah Pasian thu tawh ki sai ama muhna upna bangci ciang hiam cih hong
hilh hi. A ma hong genna tawh ki zui-in, biakna Christian, Buddhist,
Muslim, Hindu cih bang biakna khat peuhpeuh zuih leh biakna mi hihna
khat zong ka nei kei hi cih, kei tunga hong hilh dan a hi hi.
Laisiangtho leh Pasian thu lam pen kong kuppih dan ding thei kengin,
kei pen leitung thu leh la ngiat tawh Kawl galkap kumpi vaihawmna pen
bangci dan in i khek theihna om zo ding hiam cih kei lungsim leh ka nuntakpih thu hi mai hi hong ci hi. A
tuahkhak haksatna tampite leh ama muhna thucin thutang tampi hong
kuppih khit ciangin, zan sawt sim ta a hih manin, a lawmta nih mai ah
kei tungah Pasian hong makaihna leh hong kepna te, thu-um lo milim bia
te lakah Pasian na kasepna tuamtuam te banah minam vai tawh kisai
kalsuanna leh Pasian hong muhsak thu pawlkhat ka hilh khit ciangin, amau hong ngetna
bangin a lutung uah khut ngak thunget sakna ka neih khit teh, a zintun na
uh zuan dingin rackshaw sap-in ka va kha hi. Tua zawh kimuh kik cih om
non lo in hong sihsan suak a hi hi.
   Â
Bang bang hi leh Pasian kammal pen i leitung lungsim ngaihsutna
khuakpil velval taka i et telna tawh a thuk zia leh a zaai zia pen i muh tei hang a hhna tak i muh khiat ding
haksa mah mah bek tham lo-in, a ki selsim thute bel i muh ding haksa
mahmah zaw tham lai hi cih kei muhna a hi hi. Hih banga ka muhna leh upna a hang khat
hong pulaak nuam ingh. Dr. Maity a cih pa khat pen India gam Social Scientist
khat hi aa, Hindu biakna a zui a kuhkal mahmah mi khat hi-in India gamah numei te a ki
bawlsiatna thu laibu tawh gelh in India gam mipil khat a ki ciamteh
university khatah a lian pen in a pang ngei mi khat a hi hi. Khat vei milim biate
tamna veng khat( Nasirpur, Dwarka a cihna veng) ah thu ka hilhna hong ngai kha aa, tua pan ki pan in
nipi ni sim phial in ki khawp man khit ciang hong lut zel-in, thu tampi
hong dong ngek ngek mawk hi. Laisiangtho sung mun tampi zong hong
pulaak khia in dawtna tuamtuam hong bawl banah, muslim te Pasian thu bu Quran sung leh hindu te
pasian tuam tuam thubu te sung pan kammal tuamtuam hong dong kak khawm
ngek ngek hi. Hi zah a laisiangtho na theih pen laisiangtho sangkah
ngei na hiam ci-in ka dot ciangin, Laisiangtho bu zong a bul pan a tawp dongin
khat vei limtakin na sim khin ingh hong ci hi. Bang bang hi leh nong
dot thute ke'n kei theihna leh sinna siamna te tawh hong dawn sawm kei zaw
ningin, nang zong na Pasian kiangah thungen in la, ken zong ka Pasian
kiangah thu ngen ding hing. Pasian in hong hilh nop aa, hong muh sak
hong lah hong om leh tua hong hilhna hong muhsakna hong lahna te Ama deihna bang bang hong pulaak zaw ning ka cih khit ciangin, a lutung ah khut
nga in thu ka nget sak hi. A nipi kik ciangin tua bangmahin ka ki ci kik
uh aa, thu ka nget khop uh leh Pasian in ama hong dot kammal khempeuh khat
khit khat hong dawn sak ziahziah khit banah, kuama tunga a gen ngam
ngei loh a zi kiang nangawna a ip cip kuama theihpih loh a lungsm tawng thusim tampi
hong pulaak khiasak a hih manin, na Pasian pen vaanglian takpi mah ei. Na
khempeuh a theihloh om lo takpi mah hi ei. Tuni a ki panin kei zong na Pasian, na Topa Zeisu pen Gumpa Honpa in
sangin, Laisiangtho pen thumaan tak tak Pasian kammal taktak hi cih
ka sang aa, Zeisu nung ka zui ding hi ci-in teci hong pang pah ngek
ngek hi. Kum lang val khit ciangin ama hong ngetna tawh ki zui-in,
India pan ka pusuah khiatma kumlui April 21, 2008Â ni-in Pasian leh
mite mai ah Zeisu nungzui hihna kiciamna lahna in tuiphumna hong la hi.
Haleluijah! Pasian in minthanna, vaangliatna leh thupina gualzawhna
khempeuh tang tawntung ta hen! Tu ni dong Pasian nasepna tuamtuamte ah
lawp takpi natawh in hong pangkhawm hi. Hi te khempeuh ei sep hi lo aa, na a sem thei
vaangliatna tawh a ki dim kammal a nei pa, Ama deihna thute Ama mite kam leh muk lei leh aw te zanga a pulak khia pa, Vantung leitung mihing ganhing
singkung lopaa, tuipi mualpi khempeuh bawlin tuate a uk a nei Pasian
sep hi cih phawk in, lungdam in Ama min phat lo in ka om thei kei hi.
Ei pilna tawh gen ding hi leng ei hopih genpih ngam ding mi zong hi vet
lo hi. Leitung pilna te pan a sang pen pilna a nei P.hd te sia khat
tungah hici banga nasem pa pen Abraham Pasian, Isak Pasian,
Jacob(Israel) te Pasian hi aa, Ama mite taang tawng leitung piancil pan
ki pan zanni tuni kikhel ngei lo, a makaih tawntung Pasian hi in,
taanglai kamsang te thu a hilh Pasian pen ei Zomi te Pasian hi takpi
hi. Thu hong hilh in hong makaih paisuak ding hi cih kei upna a hi hi.
Leitung pilna a hi psychology, phylosophy, sociology, science pilna
siamna tuamtuamte banah a ki sin thei i theology pilna namkim a
uk a neipa a piakhia pa pen Pasian in nei i hih manin, Ama kammal te
mihing ten a ciapteh theih zah uh tanciang ciamteh aa, a gelhna laibu Laisiangtho leh
a sunga kigelh kammal te khempeuh kei Zomi khat adingin thupi in
ciangtan nei lo vaangliatna tawh ki dim in om hi cih longal gen ding
dang ka thei kei aa, leitungah tehpih leh deihzawk teel zawk ding dang zong ka
nei thei tuan kei hi. Tua Ama kammal tawh ki zui-in Ama hong lah leh hong
muhsaksa thu khempeuh zong thumaanna leh siangthona tawh ki dim in, lamdang hi cih ka telcian mahmah
aa, ka lungkim in tha ka ngah mah mah hi. Zeisu hong lamlahna
laisiangtho kammal tawh ki zui-in Pasian kiangah thu ka nget ciangin ka
theih ngei loh ka muh ngei loh thu khat khit khatin hong hilh hong laak
zel aa, Ama hong lahsa thute a lim leh lai-in ka gelh zel hi. Pasian thupha ngah Leitung minam khangsutna ci-in thulu hongpia aa, ka gelhna
zong kum 9 sung bang
ki zom paisuak diudeu a hong lah tohtoh pen 1999 kum in a hampi ki zo siang aa, 2000 kum in nalamdang khat hong piangkhia hi. Laisiangtho lui leh
laisiangtho thak, Zo ngeina te tawh kituak in ki lem dimdiam in om aa,
tua hangin Zomi ka hih ka angtang mah mah hi. Kua mah ki suanna ding
zong hi lo aa, ki nopmawhna ding zong om lo banah ki mawhsakna ding zong om lo hi. Na up ngam zah nang aa'
hi cih pen ei Pasian mi Pasian kammal a um khempeuh te ading hi aa, mit
a muh theih practical mahin Pasian in a kammal te hong tangtung sak takpi in hong
tangtung sak zel zel lel ding hi. A um ngam lo te bel ama upna/ uplohna
mah tawh ki tuakin Pasian in a tungah practical tak mahin na hong sem
ding hi lel hi. Zomi te'n Ama kammal te leh hong thupiaknate um in i zuih takpi leh, a khang a khang in Ama mi hihna pan hong phiat het lo dinga, zong hong mata sak ngei lo ding hi.
Â
  Pasian in na ki tangsapna bang khempeuh hong theipih a hih manin,
Amah na up ngamna zah bangin na tungah Ama deihsakna kamciamna kammal
te a taktak practical takin hong taangtung sak hen la thupha hong pia
ta hen.

Khazih itna sungah, Pasian Gam leh Minam ading thungetna leitung kiu khat pan,
Rev. Solomon Thawn

--- On Tue, 5/26/09, thawng-suantak wrote:

From: thawng-suantak

Re: Zomi leh Lai Siangtho
Posted by: "Neng Lian" neng_lian@yahoo.com neng_lian
Thu May 28, 2009 6:50 am (PDT)



Sia Tungg Thang aw,
Lai Siangtho tawh kisai thu tampi nong gelhaย kong lungdampih hi. Tua bangin BARS, MIT ah sangkah or sin na hih zong kong lungdampih hi. Ahi zongin na thupatna a Lai Siangtho leh Dr. Vum Son na gen pen lamdang sa ing.

LS tawh kisai na gente man mah inteh. Ahi zongin mimal nuntakna khat tawh tua bangaย na gen mawk penย 'lamdang' cih lohngal gen ding tampi a om zongin i genkhin man kei ding hi. Dr. Son dam lai hi leh hong hilhcian nuam mahmah in um ing. Ahi zongin tu'n amah'n hong ompih nawnlo ahih manin na genย dandan pen na gendana a sang tampi om kha ding ahih manin dahhuai ka sa hi. Na gelhsa lah gelhsa hi ta mawk a!

Thupatna a na gelh teng pen na gelhma inย limtakin ngaihsun masa hi le na gelh ngam ding ka lam en kei hi. Ahi zongin na ngaihsut phitphet khitciang maha hong gelh na hih leh kei a tello hi zaw kha ning. Bang teng hi leh mimal khatpeuh tawmkhat na kithuahna pan hiam,ย mite tawh a kihona leh genna pan hiam ahih kei leh nang mahmah tawh na kihopakna uh panin statement dana gelhpah luanluan pen mipilzawte in na zang khol lo uh hi. Tua bangin na gelhnop leh ama laibu gelh hiam articleย hiam pansanin na gelh leh bang tan hiam ah sa'n theih kha ding hi. Tua lo kholak thu na zakna hiam mi genna hiam pana gelh na hih mawk leh lah a tua ci ciang ding mah e.

Bangbang hi leh thu tua bangte pen kancian leh base kiciantak nei a gelh huai thu hi in ngaihsun ing. Nang genna bang lian pen Pa Son ngaihsutna hikim dingin ka um kei hi. Lamdang a sak khat (ka zak tekteka a gen) pen: "Zomi Pastor pawlkhat USA hong tun uh leh vangam tung mah kisa in, zuau tawh political asylum khawng ngen in sum zon ding mah thupisak pen uh hi leh kilawm. Tua bang mi kaย huh khak zong om," ong ci hi. A tomin cileng, ama muhna pan Zomi Khristiante etteh tak asak tawm mahmah hileh kilawm sa ing.
Genval a om leh asim khempeuhin ong maisak un. Zop tuak a om leh damdamin,

Itna tawh,

Ngaih Lian
Address:
Dr.S. Neng Ngaih Lian
Sunshine Cottage
H.No.21, Bishnu Path
Mathura Nagar, Guwahati -781 006

Guai,

Ong suuk tektek leh kilawm si ee.
Sia Tungg Thang in na ngaihsut ding aa kadeih khat ah,
"Lungsim siangthote in thupha angahdinghi" cihciangpen Mat. 5 sung aa aom
mah ahihi. Lungsim siangtho lo (kawi)te in lungkhaam na ngah dinghi" cihpen
omlohi. Tua a omlo nabeh lap tawmden pen hileh kilawm sa ing, ih om ong
nuamsaklo leh azaakdah huaipen. Behlap ding kisam hileh Topa Zeisu in na
genbeh pah kha dinghi.
*Ei thu aa ihbehlap pen in, midangte tung aa ihneih, ihlungsim puak ong
kilangsak hizaw hi.* Topa Zeisu in hamsiat tawh nathuahlo hi. Ei laigelh
gina lo khat pen asimte mawhsak sawnsawn leh hamsiat tawh thuah cihpen ong
luangkheng deuh leh kilawmhi. Laigelhte lungsim kisim hilo in alaigelh kisim
ahihi.

Tuateh,
Hunbit Pasian nasemte, Thu-um mite pawlkhat pen vantung gam hawmding kisa
kha hiding hihang. Piaknop mah piak noploh mah, deihsak mah, deihsakloh
mah anei tawh kibang sa ing. Hihpen kituak mun mahmahhi.

Mi ommuang khat pen ei mimal muhna tawh vantung gam, Pasian kiang tungding,
tunglo ding, Pasian um, umlo icih lianlian ngam aa, ka thusuak ngahhi icih
ngam laimawk pen, val zek dingin ka umhi.
"Laisingtho bu nih in mu ing" - aci pa liansa'ng, Pasian Thubu gen ihi aa,
Lungdamna thu taangko, teci pang, thusuak ngah ihi phial zongin mi ommuang,
ong nusia sa khat pholaak dikdek, utut aa gen cihpen in gu aneizaw kha
keitam kacih tha ongsuakhi.
Zeisu Khazih ka um, Pasian ka um ci aa a utut aa kampau, gamta khat leh akam
pan um ing acihloh hang, Zeisu Khazih khekhap zuihsawm khat zong angaihsut
huai na tampi om kha ding aa, tuate thu khending ei va ki phatmawh ding hilo
in Topa khending thu ahihi.
Maikhateh nagelh sawm lai "Pu Vum Son leh Zomite" nacihzong a innkuanpih
te'n ong cial ahihkei naakleh ong gelhnawn dah zaw leteh hoih zaw in ka
umhi. Na khangual, na kithuahpih ngei, na sangkah pih ngei ahih kei naak leh
ama thu na gelh dingzong omlua in zong ka um kei hi. Hihte pen kisukhial kha
vanglak lehang luangthu banthu ciang atungtheithu ahih ban ah, hunbit Pasian
nasemte ading inzong kisam lopi vasuk khaakding zong hilohi.
Mipi in nang lungsim kisim hilo in, na laigelh kisim ahihlam ong theisiam
inla thu ong kawikaih ke'n.

Hang Khan Lian