Monday, July 23, 2012

amanpha bible leh Science


A MANPHA BIBLE LEH SCIENCE

Posted by: "Hau Za Cin" suante2002@yahoo.com   suante2002

Tue May 25, 2010 12:19 pm (PDT)



A MANPHA BIBLE LEH SCIENCE
 
Hau Za Cin 
Ni 21.2.1992 Laithaini
 
Mihing ngeina kicite adingin zong ni khat sung a science leh technology a khantohna pen kum nga sung sim khom pha ding hi. Pilna tua zah in khang hat, manlang mahmahta a, mihingte in tua khantohna pen kipuahphatna in zangin nuntakna a nopzawkna’ng, nek leh dawn ah a ki ningcin zawkna’ng leh sep leh bawl ah tawldamna a ngahna dingun zang ta uh hi. Hih bang pilna pen pawlpi (Church) leh taangmi (Society) adingin phattuamna tampi om hi. A taktak in ci le’ng science khantohna hangin Gospel puakkhiatna zong nakpi takin thahat tuam hi. 
 
Pasian pilna namkim hong piapa hi a, mihingte in Pasian thu thuk itheihtheihna tem ah zong Pasian hong piak mah ahi hi. I pilna te mihing te adingin siatna lauhuai pen hi mahleh Pasian kiang pan hong pai pilna ahi hi. Mi khat in pilna a sin leh tua pilna tungtawnin Pasian aw a za ahi hi. Mi khat in leitung pianzia a sin leh tua mah tungtawn in Pasian aw a za, a ngai, a thei leh a tel mi ahi hi. Banghang hiam cih leh science ahih kei leh pilna pen Pasian aw, Pasian kam, leitung ah a kizaktheihna lampi ahi hi. 
 
Ahi zongin science pilna pen a hoih lam leh a sia lam in piang thei a, kizang khial thei, hong puahpha thei hi. Mi khat in buangnai lam siamna nei hileh a hoih lamin zang thei a, a sia lamin zong bomb bawlna khawngin zang thei hi. A hoih lamin zang hileh mihingte nuntakna a nuam sak leh metna tampi a piangsak thei hinapi bomb banga a hong kizat ciangin mihing tampi nuntakna susia thei hong suak leuleu hi. Tua bang ahih manin science in bangci zat dinga, koi lam ah zang ding cih ciangtanna neilo hi. Ahih leh tua bang ciangtanna tua pilna in neilo hitamawk leh kuan ciangtan kula, kuan hong vaihawmsak kul ding hiam? 
 
Mihing pilna pen mihing thupina in a uk kul ding hi. Hih lai ah Lai Siangtho in na lamdangpi khat hong theisak hi. Mihingte pilna sangpen dong ahong hilh a, mihing sia leh pha theihna leh kha leh pumpi manphatna dong in Pasian vangliatna tawh a hong hilh hi. Tua hi a, Lai Siangtho pen a zang mite adingin, “Khantawn nuntakna lamlak” hong suak hi. Mipil misiamte adingin zong nuntakna leh pilna lamlak ahi hi. 
 
Science (mihingzontawm pilna) pen Pasian in leitung nate tungtawna hong hopihna leh hong kamgenna hita leh Lai Siangtho pen muh theih teekteek sim theih teekteek dinga laimal tawh hong hopihna hi leuleu ding hi. Pasian pen na khempeuh a gelpa kici hi. Scientist cingzo takatk lote in thukanmi te gensia ding uh a, tua mah bangin Lai Siangtho thu (theology) kan cian zo taktak lo mite in science pilna pen gensia thei ding uh hi. Ahi zongin science leh Theology pen kikhen thei hilo a, a kituaklo zong hilo in, a ki bucingsak tuah hizaw uh hi. Pasian thu kanna (theology) omlo in science a picin zawhloh mah bangin science lo in theology zong a picing zo kei hi. Thau bang hileh a vui leh a tang bang hi uh hi. Paih zawk ding omlo. 
 
Tua hi a, pilna a sang deudeuh ciangin, mi a pil deuhdeuh ciangin Pasian om hi cih tel deuhdeuh uh hi. //
 
************
 
PS: Ka khut tawh ka gelh tangtang article te computer tawh kong khenkhia kik hi.
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin. blogspot. com
 

MINTHANNA

Posted by: "Hau Za Cin" suante2002@yahoo.com   suante2002

Tue May 25, 2010 2:40 pm (PDT)



MINTHANNA
 
By Chinpu (Ni 12.4.1992), STH Hostel
 
Shakespear: Loneipa khat in Shakespear van a guk ciangin a van gupa kiman ding cih thei a, amah a van neipa kisungsia in loneipa a kimat se sangin London ah taizaaw ning ci a 1594 kumin London tung hi. A taina London ah Play gelh ding gelkhia a tua pan hong minthang hi. Tua hikei leh leitung in Shakespear theilo ding hi. Khatvei kamsiatna zong tuahphatna leh hamphatna suak thei hi. 
 
H.G.Wells: Laigelh siam minthang pa a naupang laiin a khe kitansak kha a, kum khat sung vakkhia theiloin lupna tung a ngak hi. Tua san ah laibu sim zel a, a tawpna ciang laisim hong thanuam suak hi. A dam ciangin laisim hahkat in laibu hong gelhgelh a, leitungah laigelh siam minthang hong suak hi. 
 
O.Henry: America ah Bank pan sum hawm (Cashier) hi a, a sum hawm siamlo leh a diklo in gamta cih kingawh hi. Kum 5 sung thongsungah kikhum a, tua san ah laibu simin, lai gelh kisin a, a suahtak zawh ciangin zong laibu gelhgelh ahih manin leitung mi minthang khat hong suak hi. 
 
Madame Curie: Mi hausa tanu ahi hi. Mi hausa tanute zong lai a sim sak uh a, sang zong a kahzel uh hi. Tua banga numei sang kikahsak a sanggampa in haza a, a sanggamnu hangin a nu kiangah heh in anu a tawng gawp thei zel hi. Muhdah bawl in liit gawp zel hi. A sanggamnu in tua a theih ciangin nuamsa lo in Poland gam pan Paris khuapi ah khasia in taisan a, tua san ah a laisimna hong zomkik hi. Radium (Nuclear bomb bawlna in a kizang namkhat hi) lam a sinna hong zo to zel in a sawt ciangin hong lawhcing a 1911 kum in Chemistry pan Nobel Prize hong ngah hi. Leitung omsung kuamah in hih numei kamsia nu mangngilh ngei nawnlo ding hi. 
 
Ei Zomi te zong …
 
 
*********
PS: Ka khut tawh ka gelh tangtang Shillong sangkah lai article khat hi. 
 

KUA THUPIZAW?

Posted by: "Hau Za Cin" suante2002@yahoo.com   suante2002

Tue May 25, 2010 2:57 pm (PDT)



KUA THUPIZAW?
 
Mihing Khapi tungah kahte maw, Pasian leitungah hong pai?
 
 
Hau Za Chin Suante, Ni 21.2.1992 STH Hostel Room 8, 15:45 PM
 
 
July 21, 1991 niin mihing Khapi (Moon)  tungah khe tawh a pai kum 22 cinna hong phawksak a, tua mite in America mi Appollo 1 na ah tuang Neil Armstrong leh Edwin Aldrin tea hi uh hi. Amaute nih in leitung thupiang ciamtehna (history) ah mun lianpi a tang uh hi. Bang hang hiam cih leh leidang, planet dang ah a khe uh tawh a pai masa penpen tea hi uh hi. Mihingte vantung lam thu lamdang theihsawm in khualzin zin uh a, America bek panin zong mi 12 in khapi tung sikta uh hi. Tua pan sawtlo nungin vantungah khua kibawl dinga leitung pan in van lam khualzinna tawh tua khua ah kizin dingin lametna lianpi mipilte in nei uh a, vaihawm uh hi. Mihing te in Pasian bawlsa a lamdanna nakpi takin theita uh a, uplahna leh muanlahna tampite zong thu thak theihna leh pilna khangto in kibehlap zel ahih manin beisak pah ding hi. Tua pilna in kiniamkhiatna leh niamzaw hihna kitheisak a, Pasian thupina teh dingin zong ngaihsun zo nawnlo uh hi. Hih thusim pen van lam a siamna
nei, Khapi tung kahte in thei uh a, James Irwin, Appollo 15-na tuangte laka khat in 1971 kuma Khapi tunga tuk uh ciangin, “Pasian om ahih lam tua Khapi tung ka om sung uh nai tawmvei sungin zong ka thei hi,” ci hi. Amah Southern Baptist ah upakip (Upa ordained) hi a, Jesu hong gupkhiatna Thupha leitung khempeuh ah a gengen khat ahi hi. 
 
Charles Duke, Appollo 16-na a khahkhiapa in kum 1972 kumin Khapi a zin zawh kum khat a cin ciangin Jesu ah a nuntakna pia in Pasian a mang taktak hi. Amah zong gupna thu a gengen khat, mite a hanthawn leh mite a hilh khat a hong hipah hi. Tuma lama van lam siamna nei leh tu lai a siamna neite America gam ah Pasian thu puak khiat leh a thu ‘a sin-a sinna’ ah nakpi takin pan a la uh hi. Khapi tunga a tuah, a muh, a theihte un hamphatna leh Jesu thu genna ding thupha a tamdiak ngahsak bangin ngaihsun uh hi. 
 
A lamdang leh uphuailo phial thu kum 1969 July 21 niin mihing Khapi tungah pai cih thu a kizak ciangin tulai thupiang taktak hi (facts today) cih leh kum zalom 21 na tawplama thupiang thupi pen leh lamdang, mihing te lamet vala Pasian nasep hong kilatna hi ciin kiciamteh ciat hi. 
 
Mihing Khapi tungah Khe Tawh Pai: Mihingte thusuutna sungah a lamdang mahmah thupiang khat ahi hi. Ahi zongin, a taktak in cileng - Pasian leitungah khe tawh hong vak sangin lamdanglo zaw thamtham hi. Tua mah bangin Khapi tung kahte in zong, “Pasian lei leh van bawlpa, khatvei lai a (hunkhat lai a) leitungah mihing banga hong vak Nazareth Jesu sanga thupizaw leh lamdangzaw omlo hi. Ama’n mawhmaina, sihna pan thawhkikna hong kumpih, hong puak a, nuntak tawntungna zong Amah a umte adingin pia thei hi,” ci uh hi. 
 
Tua hi a, nang kua thupi na sa zaw a, tu ni in – Khapi tung kahte maw, Pasian leitungah khe tawh hong vakna? 
 
********
PS: Khut tawh ka gelh tangtang hunlaia ka article khat hi. 
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim
www.hauzacin. blogspot. com

No comments: