Saturday, September 24, 2011

Zo lai a hoihna thu- J.H. Cope

Posted by: "Gin Khan Nang" nanggk@yahoo.com nanggk
Thu Dec 10, 2009 2:43 pm (PST)



Lawmte aw,
Hih lai-ah Rev. J.H. Cope article khat hong khah sawn ing. Na sim tek ta un.

ZO LAI IN MANG LAI, KAWL LAITE BANG MAHIN A HOIHNA THU
-Rev. J.H. Cope

Mi khat khat in ei Zo lai a phatna thu ngaihsun loin Kawl lai Mang lai a phatna bek a phawk hi. Tua in kam tuam ahih manin a kilang deuh hang ahi hi.
Lai ih sinin, thu dang tampi a om hangin a thu lian belin pilna ih khang tuamnah ding thu ahi pen hi. Bang lai kua lai hi ta leh, ei tungah pilna a khangto theihnah ding ahi peuh peuh a hawih lo a hih kei ding hi.
Mihing in pilna siamna kheempeuh a tam pen, lai sung pan a sin a, a theikhia a hi hangin, tua siamnate a zat leu leu ciangin a sinna lai pen zang nawn loin a lung sung pan a theihna bek tawh a seem ta hi. Tua ahih ciangin tua hih siam bawl siamnate le lung pilnate ih sin theihna ih ngah zawh theihnah ding peuh peuh lai hawih a hi ding hi. Bang lai hi ta leh tampi ih gelh thei, ih sim thei hangin ih pumpi sungah hih siam bawl siamna phate le lung pilna hawihte ih ngah khit ciang a ih zat kina (kikna) pen bek a man pha hi.
Mi kheempeuh in hih siam bawl siamnate leh lungsim siamnate leh a man pha a tung lam a ih siamsate kheempeuh ih ngah nuam a ih sin ciat hi. Tuate, kam tuam tawh sinna pan ih siam zawh ih ngah nawhnah ding, hun tam a bei thei zaw hi. Ei kam tawh sin leeng, a hun tawm bei thei zaw ding a sinnate zong a tel takin ih thei thei zaw ding hi.
Tua tham loin ei gam sung panin ei lai a kizatna a tam peng (pen) ding hi. Tua ahih ciangin Mang Kang gam Kawl gamte panin Mang lai Kawl lai a hawih pen ding hi. Ei gam sung pan in ei lai a hawih pen, tampi a kizang pen phattuamna a pian’nah ding pen a hi ding hi.
Kawlte Mangte in zong amau gam panin amau kam tawh tan tampi kum sawtpi a sin uh hi. Ei gam panin tan li ciangin bek ih sinin mi tampi in lai a phatna ih phawk ciangin tan tawm lua ih ci ding hi. Ahi hangin tua lai takin: “Zawng an lim mel thei lo” a cih bangin eite in ei lai a kiman’na kizatna ei gam sung pan a thupi zawnate ngaihsun loin Kawl lai Mang lai bek bek ih deih hi. Tua kam tuamte a hawih mah mah hangin ih siamnah ding hun tampina bei hi. Ei gam sung pan zong tuate zatna a tam kei hi. Tuate kumpi naseemte leh gam dang a pai kawi kawi zo dingte bek in tampi a zang bek ding hi.
Lai sin mi kheempeuh tua bang piang zo kim ding ih hih kei hi. A tam zaw in innah ompi ding ih hi hi. Mang Kawlte zong amau gam pan tua bangmah ahi uh hi.
Tua ahih ciangin hi siam bawl siamna leh lung pilna hoihte a tung lam a ih simsa thu manphate ih ngah theih baih ih siam thei baihnah ding peuh peuh ei phattuamnah ding ahi zaw ding hi. Tua siamna phate ih zatna pan phattuamna hong piangte in sum tampi zangin (sangin) a man pha zaw hi. Bang hang hiam ci leh, sum tawh siamna kingah hi lo a, siamna tawh sum kingah hi zaw hi.
Lai dangte zong mi tawm kha bek in a zang zo bek ding hi. Zo lai a hi leh ei gam mi kheempeuh in ih zang kim ding hi. Tua ahih ciangin lai dangte siam lohna sangin Zo lai siam lohna a kisam zaw kha ding hi. Phatmawhna thupi zaw hong hi kha ding hi.

(Hih thu pen “Tedim Thukizakna” (The Chin Hills News), April Kha, 1933, Bu XIII, Nambat 2 sung pan hong kitei sawn hi. Lai gelh zia zong ama gelh dandanin hong kigelh hi. J.H. Cope in 1925 kumin Sangmang (School Inspector) a sep ciangin Kumpi Sangah Kawl lai tawh a kisin pen Zo lai tawh sinsak hi. Zo lai kisam a sakna thu hih a lai gelhna panin kimu hi. Tu hunin zong hih thu a kisapna om ahih manin I sim tek dingin kong khahkhia hi. A thu tel pak loh a om leh simkikkik lehang kitel thei hi. Laimal maan lo pawl khat bracketah kilak hi. -GK)

1 comment:

Mangno said...

Nong suahsak uh lungdam ei.
Thupi sa mahmah ing.