Friday, September 30, 2011

ZBC in chinstate sung ah paunam 6 tawh laisinna - banghang?

ZBC in chinstate sung ah paunam 6 tawh laisinna - banghang?
Posted by: "Tl Ngeisok" tlngeisok@yahoo.com tlngeisok
Fri Dec 25, 2009 9:42 pm (PST)



ZBC in chinstate sung ah paunam 6 tawh laisinna programme nei ding hong sawmzawh uh pen hoih mahmah hi,ataktak in pau leh lai i cih pen,ei a gammite sang in hong kinpihzaw leh ei zominambup teng ki pumkhatna ding hong deihsak zawphial abang mikangte muhna ziate en kik lehang zogam minamte lak ah koi hoihpen hiam zattakpen hiam cih research a nabawl uh ciang in Tedimpau na ci uhhi.
tua ahihman in,chin minamte sung ah ki-itna,ki pumkhatna leh khat leh khat pau ki theihna a omtheihna ding in i sinding pau taktak pen tedimpau hi.

note;hibang in kisintuahsak leng zomite common langguage ding khat nialzawh loh hong hatding a,hoih mahmah hi.

Bang hang hibang in tuhun teh,ZBC sung ah ,hi bangdan thu hong ki vaihawm hiam cih i ngaihsut ciang in,namtampi om a, vaihawm ding mah hina pi-in,zomite paunam guk tawh kiho ziahziah ding cih bel ollo khading hi,makai gina zomite in i neih loh man hi cileng ki khial lo ding hi.Z pen poilamte in deih hetlo,zangnuam hetlo,L tawh laih in,LBC ciding ci'n conference a om sim in, kikup ding agenda ah a masapen in a nakoihtoh ngekngek lai un,sia,kam khaw thang ,sia enno leh i tedimmi makai pawlkhat in,haksa mahmah leh gimpih lungkhampihna tampitak tawh Z tang in, L koih lo ding, khek lo ding ci-in Z,a itna uh leh Z ahoihpenna thu ah cihtakna itna tawh sem uhhi.sum lei pai deihna tawh simmawhna cilphihna,kona mudahna a tuamtuamte hang khatpeuh tawh a nasepna khahsuah hetlo,thumlo, nuaklo,thadahlo, thuaklahlo nasalo lelin,a mapanna uh ZBC pen tu in leitung bei dong khektheih nawn loh ding dinmun thukipna dong hong neihpihzo uh in,a deih kilkel lo poite' sazukki
puak in Z pua uhhi.

Tuabang komkal ah sia ginkhankhual leh sia cicin makai tuamtuamte in 95 kum lam pan in zomi te panmun delh ding hun a vial (roating)zong hi nailo pi-in,panmun hong ngen uh in ZBC ah GS sia cicin semsak ding ci khemkhem in,zo-ngian (Cihsakni)hongzat uh teh na khemzolo un, a ngahzawh loh uh teh, ZBC pan in hongtaikhiat pihta zen uh a ,ZBCM hong ding uh hi, tu ni ciangdong zomi a kicite sung ah i buaina leh i ki pumkhat theihlohna bulpi taktak pen hi hang hi, cileng ki khiallo pen hi, hem gengen hun hi nawnlo hi.Tua mah bang in ZBC sung zogambup innpi za,go leh gamh luahza i letna,ei mimal haulo pillo hatlo himah taleng Pasian in thupha hong piakna Upi za hihna pan in ,makai ginalo pawl khat in hong taikhiat pih uh teh, tu-in ZBC gambup innpi vaisaina sung ah zomi te in tap kuatawng ah mei ki awi kha nawnlo in,innkatang bek ah mei ih awi khak mawk teh, thu leh la vaisaina ki kupna ah bangmah kisem kha nawnlo kigen kihawm zo nawnlo in, Z
deihlote' sep leh vaihawm bangbang zomite tanh hong suak ziau hilel ta hi.

Kong gennop bulpi-in banghiam cih leh zomi leh zomite pasian itna tawh nasem taktakte sepna thaman pen atontung a zahtakna a piak huai Z ,ZBC bei ngei nawnlo in chinstate tuiphum pawlpite in ZBC ki pawlna min tawh zominambup tuiphum pawlpite in Pasian na semden ding cihna hi a,

Zomi leh Zomi te Pasian itna man taktak tawh a hilo na sepna gah hoih lo in banghiam cih leh,Chinstate tuiphum pawlpite sepkhopna ki pawlkhopna,ki pumkhatna beisak in,paulap hoihnono zong in zomi nu leh pa bang mah thei nailo teng khemsuk khemto in khaici hoih lo a vawhvawhte,Tua bek hilo tedimgam tonzanggam cikhagam sungteng nangawn ah ki siatna hong piangsak nasep pen ZBC pan ZBCM hong taikhiatna a hihi,Tua gutui pen tu ei khang mahmah in,zomi christiante in a gutui i dawndawn ta hi, ZBC sung ah Tedimpau sin ding ci-in vaihawmna a ki neizo lel ding thukhat pen, tu hunteh pau namguk sin ding ci-in ZBC te in vaisaina hong nei ziaulel ta uh hi.mailam ah tu-a sang i suplawh zawk nasep pen hong ki semsem lai ding hi cih zomite in nabil uh tawh ngai dide ta unla, na mit uh tawh na engige ta un,

Zomi leh i Pasian it ing ci-in nasem I BAT tantan, thu i gen kangkang mawkhang ,hong khemngei lo Pasian in thu hong gen in, na hong semsem ta a,zomi te in i kepzawh loh thupha ZBC gamh luahza innpi za nei nawn lo in, inntuanza ah i om na, tu- in hong laklak ta hi.zuau ki phuakthei nawn kei mawk ei guai,zomi leh zomite PASIAN ITNA TAKTAK TAWH NA SEP SAWM IN KI NGEIKHEM NAWN KEI NI EI MATE.

Atawpna ah; Zomite Pasian in thupha hongpiakna khat pen,i zopau(tedimpau) pen zominam sung pau leh lai bek hilo,kawlgambup minamsung pau leh lai ah ahoih pen kitel pen leh theihnop pen pau leh lai hoih mahmah khat zomite Pasian in hong pia hi a umngam kei phialzaw ing.tua i thupha pen painuam taleng ki paithei loding thupha na hi sawnsawn lai -in,zomite haimahmah in kemzo puahzo zunzo kei taleng i zopau(tedimpau) pen amah leh amah ki kepzawhna anei pauhoih mahmah thahatna anei pau khat nahi citciat khalaizang hi.Zomite aw i Topahoih mahmah hi phatphat ni maw awleh...tua ahihman in,tu-in ZBC in zopau zong sinding a list ah hong koihsak nuam laikha bilbel uh aih teh, ZCLS pute in itna taktak tawh zopau laigelh zia zopau grammer a hoih theipen ding in hong zun in,na hong sem tangtang un.


Ngetna;
hi na sepna ding ah sum leh pai tha leh ngal pilna leh siamna a ki sapna a om leh kei ong huhtheih panpihtheihna ciangciang ah kong pantheihna ding in zong ZCLSte in Na email adress uh,na zum adress uh na phone number uh , ka email ah hong khak un,a tampi kongpia zopah huh zopah keizong in, ka senpi zawdeuh ni khat,khakhatpeuh teh mukhat matkhat bektawh kong kihel nopman hi, mihau mipil hi masalo hing, cih hong genkom leh ,hehpihna kong ngen hi.



Note; hibang in lai kong gelh ciang zomi makaite hawmtawh haisa leh Pasian nasemte gensia cihna hilozaw in, a maute sepna ka zahtak mahmah zaw a,a hizong in itna man taktak ki hello zomi zogam leh zomite pasian min tawh na sepna pen a gensia ka hizaw hi.

Tangkam;(lingua franca) zomite tangkam lingua franca ding tawh kisai in Rev.w.sherratt 1911 in chin hills ah hong zinlai in sub-division thum tedim.falam. haka sung pan tedim gam mah golpen zaipen hi.Zogam sung kumpi Uliante leh tua gam sung thu a telzaw mite ngaihsutna pan in kam pau tawh kisai in tedim gam thupi pen hi.Tangkam(linguafr anca) ding vai zong hi gampan in piang ding in ki ummawh hi,ci-in thu puak hi.Paulam pilna nei,E.J.A Henderson ,proessor of phonetics,london university , in tedim pau a lamdanna khat ah literary style leh colloqual style neise hi.lai pau leh kampau cihtheih hi.gen;Nang koi ah paiding na hiam?(laipau) kaw paiding na?(kampau) cihbang in a hoihna hong muh khiatpah hi,1957 kum in khualei u kai leh dahpa tangthu a sim khakna pan in kam pau leh lai a muhna hoih a sakdan gelh in tedim chin kici laibu mah 1965 lai mai 172 dim in khenkik hi.

Lai tawh kisai in,imperial gazetteer(1900) ki ci laibupi a gelhpa sir william hunter in lai mal gawm dan khat nei a tua pen hunter system kici pah in, tu laitak a i zat lai gelhdan a hihi.Roman script pen 1894 kum in congress of orientist kicite in phalna hong piak uh a hihi.

Pau cin hau lai;1900 pawl in paucinhau in lai nabawl khin zo hi,tua lai tawh 1931kum in britist and foreign bible societyte in laisiangtho mualtung thuhilhna bu 500 na khenkhin uh hi.Kumpi lampan in cencus of india,1931 vol XI,part I lai mai 195-5 sung ah paucinhau script ci -in ciamteh uh hi.

(keipen kapau awsuah akhauh pawlhi-in, ka laimal gualh nasim uh ciang in hong kinawh,hong dongkhak vatvat bang khading hi natheisiam un.)

lungdam....
--- On Wed, 12/23/09, Kham Pek wrote:

From: Kham Pek
Subject: {tongsan} Kampau nam 6 tawh lai kisin ding
To: tongsan@googlegroup s.com
Date: Wednesday, December 23, 2009, 10:46 PM



KAMPAU NAM (6) TAWH LASINNA KINEI DING

Zogam (Chinland) sungah minam tuamtuam ki om a,lai zat zia leh pau le ham (Dialects) kilamdanna hangin kizopna (Communication) haksa mahmah hi. Kawlgam ah minam ( races or tribes) nam 135 bang a omna sung pan nam 65 pen Zomi(Chin) sung pan hi in, kampau zong nam 45 bang kinei hi ci in Ethnic Nationalities Council( ENC) in ciamteh uh hi. A hi zongin hih minam tuamtuamte leh pau tuamtuamte pen Zomi(Chin) sungah Unau laizom vive hi hang ci in tangthu sulkante in mu khia uh hi. Tuni ciang dong i pau, i ham le i lai kilamdanna hangin i minam min mahmah nangawn Zomi leh Chin tawh kibuailawh mahmah hi. Rev.ST Hau Go(late) thumuhna leh Pasian lam lahna tawh abeisa 1953 kumin Zomi Baptist Convention (ZBC) kiphuan khia a, tuni dong mah kip suak lai hi.

Zogam (Chin State) sungah Pasian nasepna leh minam kizopnate akhan zawkna ding ngimna tawh ZBC in Zomi sungah minam pi man( 6) ahi Tedim,Falam, Cho,Matu, Hakha leh Mizo min tawh laisin khopna ( Language Learning Program)geelna hong nei ta uh hi. Hih minam 6 te pen adiakdiak in ZBC gam sungah akizom leh a bulpite ahih man uh ahi hi. Hih geelna (Program) pen Nipi sang (Sunday School) pan naupangte leh Khangnote kisin sak masak ding hi ci-in Rev.M.Thawng Kam ( ZBC General Secretary) in gen hi.

Zomi Baptist Convention (ZBC) sungah tuni ciang Thukikupna (Meeting) tuamtuam a om ciangin kampau kitheih lohna hang tawh Kawlpau (Burmese) siam lo pipi in kizang ahih manin, thukikupna te kitellohna hangin buaina om den cih mu uh hi. Zomi(Chin) sungah paunam kibang (Similar Words)400 kim bang om hi ci in kimu khia hi. Southern Chin lam a om Khumi leh Dai minamte lai pen kinai mahmah ahih manin amau ading kampau buaina om lo ci uh hi. Khumi minamte pen Anglican pawlpi leh Dai minamte pen Methodist leh Presbyterian pawlpi sungah tam om zaw uh ahih manin, ZBC ading nawngkaina tam lo tuam ci-in gen uh hi.

Hih laisin khopna (Language Learning Progrme)ah laisin bu ding pen 2009 bei main Committee in kipat ding geelna nei uh hi. Laibu pen minam 6 te pau ciat mah tawh etkhop theih pahpah dingin bukhat sungah kibawl khawm ding uh hi. Laibu bawlna sum bei khempeuh Norway gam a om Norway Chin Christian Fellowship(NCCF) in huh ding hi. Hih ngimna limtak kipan thei hi leh Zomi(Chin) sungah Pasian nasepna (Mission ) tangzai semsem ding hi ci in Rev.M. Thawng Kam (ZBC,GS) in Norway,Denmark leh Germany apai lai in Zomi (Chin)makaite tungah gen hi.

Pasian huhna tawh abeisa 1953 kum a Rev.ST.Hau Go phuh khiat ZBC pen tuni hunin mimal 200000, pawlpi 873 , Association 28 leh ZBC tawh kizom Yangon khuapi sungah pawlpi 6 om ta hi. Hih geelna pen Kawlzaang lam pan a diakdiak in Zomite tam teenna pen ahi Kawlpi, Tahan kim a om Tedim, Mizo,Falam, Hakha leh Zangiat minam te in zong thukimpih mahmah uh cih thukiza hi. ZBC geelna Pasian in thukim pih in gualzawhna a ngahna ding thungetna leh akisapna bangin thapiak ciat ding thupi hi. Kampau in minam gawmin kinai /Unau sak ahi hi.

Ref: Chinland Guardian

Translated and Posted by- Tongsan tanute

No comments: