Thursday, September 8, 2011

Mizogam Zatep gam: Murlen

Assam Tribune, Saturday 4, 2009 (page 7)

“Mizoram spends Rs. 70 Crores on Tobacco annually”

Mizoram Chief Secretary and Chairman of the State Tobacco Control Society, Mr. Vanhela Pachuau in, “Mizogamah zatep leh muamah Rs. 70 crore kum simin bei hi,” cih pulak hi. 2004 kumin Presbyterian Church in “survey” a bawlna panun Mizogam sungah pawlpi mi 77% in zateep leh muam zang uh cih mu khia uh hi. Ni khat in Rs. 9 lakh zatep leh muamah kizang bei cihna hi. Dr. Jane Ralte genna panin, “Mizogamah pasal zatep 73.70% hi a, numei 16.% hi,” ci hi. Dr. Ralte in a gen beh lapna-ah, “Mizogam pen leitungah gawl leh lei (throat and tongue) cancer tamna pen hi,” cih zong pulak hi.

Tutung inn lam (Lamka khuapi) ka ciah lai-un lamdang kasak mahmah ahih leh zatep teep mi tam kasa hi. Tut khopna, kikholhna a om na peuhah zatep khu zaam liiliaii hi. Tua banah “kuva” (betel-nut) pen kihai ziahziah lai a, kamsan ziazua a om phamawh kisa lo hi. Sum leh pai beina pek hi loin, ei nuntakna siat nading lim hih mahmah lai i-hih lam i-phawk kisam kasa hi. AIDS &HIV a si tampi ki-om a, ahi zongin zatep leh kuva a si zong tampi a ki-om hangin kilim gen khawl lo hi. Zatep leh kuva pen “socially acceptable addictive substance” in kingaihsun cihna hi.

India Supreme Court in mipi omnaah zatep ding phal loh cih thu a suah zawh uh a sawt hangin Zomite tennaah kidawm se loin zatep kitep ziahziah a, kuva kihai thuah lailai hi. A beisa kum 10 lai-in Shillong panin Guwahati lam zuan dingin bus-ah ka tuan leh a “handyman” pa'n za muam in, kuva hai lai a, tua tungah zatep teep lai hi. A kam sungah khatvei thu in kuva, za muam leh teep hih khawm hi. Nu leh pate a khawl thei nawn lo ding tampi om hi. Ahi zongin khangnote'n zatep gal, kuva gal nei i-hih lam i-phawk kisam kasak manin hih thu kong at hi.

Zulu South African) proverb, "I am the person through a person like you."

J.M. Ngul Khan Pau
jamangpau@gmail. com

"O boundless love divine; how shall this tongue of mine
To wond'ring mortals tell the matchless grace divine
That I, a child of hell, should in His image shine!
The Comforter has come."

Fuller Theological Seminary
251 N. Oakland Ave. #4
Pasadena, LA 91101
California, USA

No comments: