Thursday, October 8, 2009

Zolaigelhzia : Murlen

Zolaigelhzia ding pen Zomi kampau azang apau neite kisam zo hi.Father of Linguistices ahi Noam Chomsky in Universal Grammarbu sungah bang na gen hiam cihleh, Pau pen(native speaker) a pau neite in akankhiat mah dik pen hi na ci hi. Zopau pen Tonal pau ahihi cih zong theitekta hang lungdam hi.Ahih zong tone pauaneite grammar pen Lai aw (vowel aw) ah na om zo ahihmanin Zolaigelhzia khelkhel lengzong a piangtheilo ding thukhat ahihi.Bang hang hiam cih leh Leitungah Tonal pau khempeuh in Awsuak lai Phonetic nei a, Phonology kinei hi.Tua ahihman na hi zaw ve aw.
Phonetic leh phonology kilamdanna khat gen. Phonetic ah Zo aw ih nei khempeuh pen Phonology ah kizangtheilo hi.phonology pen tool of writing hi a,Zolaimal(a kizang A-Z) laigelhna a kizangtengin Zo awsuah khempeuh kigelhthei kimlo ahiman na hi zo hi.Zopau bek zong hilo a leitungahpau khempeuh in hih ka gen bangin nei hi.Tua phonetics awmal i neite pen Zolai alphabetahomlo in lai i gelhna laimal in huaplo napiin aw a suakkik ciangin tua awmal omlote i aw sungah ong kihelzel ahihman na hi zo hi.Phonetic alphabet IPA chart sungah Zo awsuakbangzah om a, Zolaigelhna ah laimal bangzah kizanga,Laigelhna a laimal kizangtengleh phonetics Laimal akibang bangzah kinei a bangzah awmal Zolaimal awsuakte in huaplo hiamcihtel kul masa ding hi.Tua ahihman in,Hih atungaPhonetic chart leh Phonology chartte asawtlo in hong kisuah ding hi.Zopau(Tedim) pauAcousticsanalysis sis akibawlsanlaitak hi.Kuamah pen in Zolaigelhzia khelkhel kei ni a guai.
Linguiste kisamlo. Philologte kisam zaw cih banga argument dan a gen ding hipeuhmahlo hi. Philology hi bang in na kigen zo hi.'Philology is the study of the structure,historica l development and relationships of a language or languages.'
Study of languages restricted confind itself to philology during the British colonial or Fernand de saussaure period i.e. the historical and comparetive study of structure of a language. Linguistices or Modern linguistics brought synchronic perspective, that is thestudy of language and its structure spoken at a particular time.This gave a complete pictures of the linguistics scene. Its covered more areas like sociolinguistics, but also included philology. But, Philology is known as historical comparetive linguistics undermodern linguistics.
*Homograph pan in monograph ah *kalsuan taTu ciangciang a i Zolai gelhzia pen homograph din mun hiphot hi. I Zolaisungah homograph pen 50% val bang om a, leitungah homograph a tampen azang lai hikha ding hi. Mai lam ah i Zolai khantohna tawh kizui in homographhong kiam mahmah ding cih lametna lianpi kinei hi.Zolai ah homophone cih pen tu ciangciang i nei nai kei a, mailam ah tawmtawmhong kimu khia toto dingin lametna om hi. I lai khantohna tungtawn in hihbangin hong kikhento dimdiam ding ahihi. Zolai sunga a kisel cip thupi pawlkhat mailam ah hong kilangh khia toto ding hi.I muhnate thupi in i kikupnate tha ngah huai mahmah hi. I ngim i tupnatebangin ma nawt tek ni.Z- Zomite hanlungciam khangto diai!Discovery Series
Ka lungdam.S.Dal Sian Pau.
---------------------------------------------------------
1. Zolai pen i puah i zun ding himah taleh Zonet sungah kikup bek tawhkitangtung zo ngei lo ding hi. Ahi zongin i lunglut thu hi a, i kisap mahmahkhat ahih manin kei zong tawm hong kamkum nuam veve ing.
2. Nong sunkhiat thute atam zaw kei mimal in dik kasa hi. Ahi zongin nambat3 na sungah Jesuh le Khrih nong zat pen dik het lo hi. Laisiang Tho kigelhmasate sung ah tua dan mah in a kizang hiam? Kei zong tel tak kei mawk ingei.
3. I zolai ah J le R i zatna om nai vet lo hi. Tuni ciangciang ah zong kisamnai lo hi. Sia dangte hong kuppihna -ah Zolai omsa laihlaih kei ni cihkamkupna tampi i sim ciangin a omsa i zatsa Zeisu le khazih mah zat dingthupi kasa hi.
4. Mailam ah J le R zat ding akisap hun hong om a, i zat leh akisapna munmunah zat ding ahi hi.
5. Zonet ah kikup tawh tangtung zo lo ding cih hang, i kikup theih nadingmun dang om lo ahih ciangin hiteng mah pan kikum zel ni ei mataw.
Lungdam.
MichaelpauZogam.

No comments: