Tuesday, July 7, 2009

Minam min, kilawhna

Minam min, kilawhna tawh kisai khat leh khat ngaihsutna akibatlohna athu hilo in ami tawh kakhen ciang hibang in mu veng aw.Chin deihteng:Apaulappi uh leitung bup in ong theihnasa cih hipii penhi. Zomi leh adangdang in kisam hilehang kua man ong thei ngeilo za ngeilo ahihman in supna hi ci uhhi.Khatvei, Zogalkap bu lui khattawh ka kiho leh, "Keibang inbel Zomi ci aa kilawh ding sang zokeng, tangpek pan aa Chin Rifles, Chin Battalion aa min thangsa ihihteh" ong ci aa, zong himah veh ee kacih tha ongsuakhi."Tua bek thamloh in adiakdiak Mangkang Kumpi in ong ciaptehna, min thanna leh adiakdiak Piantit pai te aa kipan ih gam aa minphatna ngah khempeuh hih Chin min mahtawh ahihman in pammaihsa ing" ong cihi. Ama' ong cihna zong pilna nei khat ahihman in hi kasa hi."Leitung mun khempeuh ah amau kisapna aa kilo minam zong om lo zahphial hi-in, midangte theihna leh lawhna vive tawh kilo, kisam hizaw lel ahihman in eizong Chin tawh ih kilawh hang bang phat mawhna om hiam?" ci leuleu ahihman in tua zong hilel mah kacihtha ong suakhi.Tutak Kawlgam Kumpi in hihmin mah tawh ong ciamteh, onglo bek hilo in, 1947 in Panglong Thukimna suaikaihna aa kipan Chin min mah ahihman in tu'n ei Zomi in kilo lehang 1947 Panglong Thukimna ah akihello suak ding hihang ong cih taktak teh, pammaih kasa mahmahhi.Tuateng khitteh, Zomi cihthu ihtheih aa kipan nuam kasak hetloh khat ah,Zomi deih teng leh Chin deih ihcihteng pen, sikhat, sakhat hi-in nisim sungtum pusuahna aa, ih kimuhpih, ih kikholhpihteng mah ahihman in thu tuamtuam thei aa Zomi aa kilawh sansan sang Chin mah tawh kilo suaksuak lehang zong kimai noplohna om nawnlo, kisel, kinialna om nawnlo ahihman in anuam mahmah pah ong suakhi. Kilang panna, kilang bawlna om nawnlo hipahhi.Tuateh athudik hetlo kasak ah, Zomi deih leh kilawm ihsak phatdiak ei sung mahmah pan pawlkhat in Chin mah na ci zaw uh ahihman in, eisung(kituamgen hileng) ki thutuah lohsang, ihkithu-tuahlohna ipbawl/ sel bawl in Zomi adeih tengin Chin adeih kineih lel lehang manpah hilohiam, kacih tha ong suakhi.Ahihhang limtak khuangai kik hi lehang,Hih Chin deih hamtang teng pen, atom aa lawh ziau nading kammal ka zonzon teh abaihsa bek adelh mite ahi uhhi.Taangtawng aa ih Pu ihPate sepsa Chin cihtawh, minngahna, minthanna, midangte ong theihnateng khialah abaihsa hamphat ngah nading bek ngaihsun teng hizawdeuh in kamu hi.Ei thu aa phuttawmding cih angaihsunlo, khutdawn tangsak nuamlo, Pupa gamh baihsa luahnuam te bek hi-in, ama tha tawh innsuang nuam lote ahi uhhi.Gtn. in MP Pu Lian Uk in, abaihsa met ngahding bek alungsim ah om hikei leh Chin a iiplah nading molo aa, mipi makai telcing khat ahihna tawh a om gige sa, amah leh amah akilawhna min tawh akilawh nading a iiplah ding hazaw hi. Tuading kimlai Chin deih veve cihpen lamdanghi.Leitung thu ah hitaleh, Biakna thu ah hitaleh adiakdiak Kawlgam pan, Chin deih hamtang teng pen Chin tungtawn aa metdok nuam, hamphat ngah nuamteng bek ahi uhhi. Tua hikei leh amau kilawhloh napi adeih hamtang nading uh athu omlo hi. Gitloh pau mahmah hileng, angah ding bek en-in asuplam amu lo,ama hihna apumpi zuak tetawh akibang ahi uhhi.Gtn. in 1960-70 dongdong lai simbu te ah tuni aa Mizo Ram pen Lushai Hills kici bek thamloh, Leitung Galpi nihna kiim aa kibawl gamlimte ah Lushai Hills mah kici hi. Leitungbup theihna, ciaptehna Lushai ahihi.Mizo ram aa kitheih pen 1960s beikuan hipan hi. Ahihhang tuni tuhun Kum 2000 hun in leitungbup in Mizo ram in theita uhhi.Bombay zong Mumbai in leitungbup in a lo, athei hipah lel hilo hiam? Ei mahmah in ideih aa ihphut masiah kua in ong mawk laihsak ding ahihiam?

HANGKHANLIAN

Bangalore i cih gamgam den zel pen zong Bangalore hi nawnlo in Bengaluru kici ta hi (kumlui in). Tua manin leitungah Bangalore om nawnlo hi. C ah zin ci a Culcatta i gen zel pen zong Kolkatta hita a, B ah zin ci a Bombay i cih pen Mumbai ahih khit thu hong kigen zo a, Delhi ci a i gen tangtang pen Indraprastha cih tawh khek dingin a kipatsaan laitak uh hi. Madras zong Chennai kici zo hi. India sungah tua bangin kilaih hi. A dang a kikheksawm zong omlai hi... genkhin zo pak kei ni, gentehna in Lamka i cih zong a taktak in Churachandpur hi eiiiiiiiiiiiiiiii. ...Persia ci a Lai Siangtho ah i sim pen Iraq ciin kiciamteh khin zo a, Burma kici zong Myanmar ciin kiciamteh ta hi. Min pen ei kicihna a om hangin kumpi ah "ka min uh hih bang hi" cih a gen a om kei leh ei kicihna hong kizuihpih pah lo uh hi. Tua manin ZOMI i kicih hangin kumpi ah tua min tawh i kiciamteh sak kei leh hong kici pah tuanlo ding hi. Tua dingin kua in ZOMI cih kumpi ah hilh hiam? India ah, Kawlgam ah, Bangladesh ah, USA ah, Japan ah, etc..etc. Kua in Zawhngeu long oksak ding hiam? Zomi Nam Ni ciin message khawng khak ziahziah in, Zomi hihna khawng gengen in Zopuan, Zolai, Zongeina, Zolam, etc i tangkoko hangin i min ZOMI cih kumpi ah i ciamteh sak kei leh a meetna bang om ding hiam? Kipawlna in bang a phattuamna om ding hiam? Makai i sepna bang a phattuamna om ding hiam? Zomi kipawlna makai ka hi ciin Zomi phattuamna ding a bulpi pan sem kei leh bang a phattuamna om ding hiam? Zomi Nam Ni pen puansilh tuamtuam lahna bek ding hi hiam? Nungak melhoih telna ding bek hi ding hiam? Lasa siamte lasakna hun bawlsakna ding bek hi ding hiam? Ankuang umkhopna leh kimuhkhopna ding bek hi ding hiam? Mimal nopsakna ding bek in zangzang lai ding ihiam, ahih kei leh minam phattuampih ding in zangzawta ding i hiam? Hong aam pian kha ing ei.Hau Za CinPhuitong Liim

No comments: