Thursday, November 4, 2010

GAMBUP UPADI BULPI(CONSTITUTION) TAWH KISAI

Posted by: "deng thang" dengdothang@yahoo.com dengdothang
Sat Mar 14, 2009 7:20 am (PDT)

Siama Hau Khek

Na lai at te leitung thu hi ta leh Pasian thu hi ta leh ka sim den a, hoih thei sa mah mah ing. Ih ngaih sutna a ki bat na mun tampi om hi. Tu tung Constitution ( Kawl gam thu khun ) tawh kisai nong at te zong a hi vi ve mah hi. Nial ding dang om tuan kei. A hi zongin keima muh dan tawm a nu nung gual a, na gelh tung tawn in hong kup pih nuam ing. Tua bang hi tel tel ding cih na hi lo in, keima muh na leh keima san dan hi ci in na ngaih sut sak lel in.

2008 Kawlgam thu khun pen hamphat na ding om lo a hih ciangin, 2010 ki teelna bawl ding pen hang san tak a, nial ding cih kam mal hi. Kong kup pih nop.

Hih pen ei gam dang on taa' ding thu baih mah mah dan a bat hang', kawlgam om te a ding pen thu haksa mah mah khat a hih lam phawk sak ding ki sam ka sa hi. Kawlgam kumpi leh Gal kap mang te thu ih theih tam khin ta hi. Leitung in UN in, Asean in EU in bang zah ta in presure a piak piak hangin a awl mawh vet lo kumpi hi ta mai hi. Sen te leh Russia te leitung ah a om lai tengin kua mah mah awl mawk dek suai kei ung a ci nuam hi ta hi. patauh cih khawng kih tat cih bang leh mai zumh ding zong a thei non lo a hih man in a mau giim na a hi, Road Map sagih te a ban ban in , a dongciang kua mah awl mawh lo in a pai to to ding hi ta hi. Tua a hih man in 2010 ki teel na zongh a mau promise a piak sa bang in hong bawl tei tei ding hi.

Kawlgam om te', bel Galkap mang te suk a cih leh suk, to a cih leh to in bang mah ei ma uk dan in kal suan theih nang' a om het lo hi ta hi. Hih 2008 Constitution a kip sak ding lai in zong Zonet pan lai khat kong at ngei a, theih kholh ding ah 1974 Constitution kip sak dung lai in, kawlpi a zomi inn 1000 bang a teen na Pyidawtha te'n a vom vi ve khia a hih man in, kumpi lam pan ham phat ding kheempeuh bei mang khin a hih lam thei ni ka cih leh sang gam te khat in hong dawng kik a, tu hun bel IT hun in kumpi te'n a ut bangin hei zo non lo ding hi a cih hang, a ngei bang mah in ut leng ut kei leng 2008 Thu khun pen a ki kip sak sa a hih mah bangin ki teelna zong ciam pel lo a, hong bawl ding a hih teh ih ki gin kholh ding leh ngaih sut kholh ding thu pawl khat hong guang nuam ing.

Tua pen bang bang hi ta leh ki teel om tel tel ding a hih teh a mi ding ( Candidate Person ) khawng zong ih lung sim mit kha sung ah i koih khol ding thupi ka sa hi. Bang hang hiam cih leh tua ni tua hun ciang in ih deih het loh, gam a ding a sem lo, min le zaa ( Power ) deih na bek tawh hong ki guang a hih keh gal kap kumpi te ii khut zat khat peuh hong lut kha leh ki kha sia mah mah ding hi. Tua a hih man in Zogam leitang leh Zomi nam mah mah a it ngiat tang mi palai pen tu mah mah in gel khol sa in koih ding thupi ka sa hi. ( Gentehna in tu lai tak a Zogam khan toh nang' a lung lut leh a seem takpi Pu Vum Nang cih bang......etc. ....)

Na en gi ge un. Bang zah ta in hang san tak in ih nial hang ki nial zo tuan lo ding a, a ni a hun 2010 ciangin kawlgam ki teelna pen om sak ve ve ding a hih teh a kuama ciat in ngaih sutna khat ciat nei ni cih lam in hong kai zawn nuam hi ing. Gen khial a om leh hong mai sak ta un. Keimah muh dan bek ma hi ei.....

Itna leh deih sak na tawh

Deng Do Thang

____________ _________ _________ __
From: Julia Man Ngaih Hau
To: zomi@yahoogroups. com
Sent: Tuesday, 10 March, 2009 12:16:05 PM
Subject: [ZONET] GAMBUP UPADI BULPI(CONSTITUTION) TAWH KISAI

GAMBUP UPADI BULPI (CONSTITUTION) TAWH
KISAI

Tongsan Weekly journal Lom 4, Hawm 10 na aa, hih
thulu tawh kigelh lai sunga pawl khat, ka lungsim hong khoih kha ahih manin,
tawm k’ong kuppih nuam hi. Politics tawh kisai tampi a thei cih bang zong hi lo
napi’ng, ih gam leh ih nuntakzia hi bang mawk pen, ong ki gen bangbang aa um
pahpah ding ihih manin dahhuai sa aa ong gelh ka hi hi.

Gam ki-ukna constitution a kibawl ciangin, mipi
thukimna vote kila aa a kibawl bek hi-a, tu-a ih zat ding “Gambup thukhun
bulpi-2008” pen suakta tak-a mipi’ thukimna tawh kibawl hi masa lo pah himhim
hi. (A kibawldan pen thuuk gen nai kei phot ni.) Ahi zongin, hong uk ding mite leh ki-ukna nuai-a om
mipite’ kikal-ah ki-ukna, thukhenna leh thukhun bawlnate a lemtaang dingin bawl
kul hi. Hih “Gambup thukun bulpi-2008” pen galkap kumpite’ deihna bek tawh
thatang suanga a kikipsak cih ih phawk ding kisam ka sa hi. Thukhun-ah kiteel
kullo teeltuam tangmi a kihel thei gam icih-te en le hang, government leh
constitutional monarchy a neikhawm gamte hi-a, ei’ gam aa kumpite pen dictators
bek hi-in, monarch hi lo ahih manin, mipi’ teel kullo teeltuam cih pen aneih
theih nading thu om lo hi. Gtn-in tangtawng pek aa kipan leitungbup-ah a
minthang, gam-ukna a nei England kumpinu leh tuazah aa
minthang lua ahih loh hang’ a tawntunga gam-ukna thunei ih veeng Thai kumpipa
cih bang longal in teeltuam taangmi nei thei lo hi. Brunei pen ukpi
thuneihna tawh a ki-uk gam hi-a, ukpite’ teeltuam tangmi a kikoih thei hi. Tu-a
ih galkap kumpite pen thau tawi-a, ki-ukna power a latawmte ahih manin, teeltuam
tangmi cih bang neih theih nading thu om vet lo hi. Ih Kawlgam(Union of Burma)
leh ih Zogam pen hih galkap kumpite’ apu apa’ khanga kipan a thuneih theihna gam
uh hi lo hi.

Tua ban-ah hun khat lai-in, Kawlgam sunga om
minamte pen ei le ei a ki-uk minamte ihih manin, ih gam tek-ah kiteeng hi-a,
leitang hoih leh leisung sumpiang anei gamte kizuan-in, a khangto zawdeuh a
khuamu zawdeuh-te zong a gam tek pan un pusuakkhia uh hi. Zogam-a an piang pen
Zomite’n ih kham zo kei lai-a Zogam-ah leisung sumpiang ih nei kei hi. Tua
ban-ah mipi’ om theih nading leh mipi’ nasep neih theih nading sang thupi khawng
factory khawng ih nei kei hi. Mite sangin khuadak hakzaw ihih manin, ih
pusuakkhia kei hi. Tua ahih manin ih gam-ah mi ong teeng lo-a, ei bek mah sawt a
teeng pen ihi hi. Galkap kumpimasa in hong uk aa
kipan kumpi nasem ki tam-a, mun tuamtuam kipuak kawikawi ahih manin minpua lo
mite ut lo pipi-in, ih gam-ah tawm hong tung panpan ahi lai hi. Union system
deihna tawh hi zaw loin, minpua lo ih gam-a ong tung kumpi nasemte pen
amau’ ut amau teel tawh hong pai hi peuhmah lo
uh hi.

Sum zat, sum ngahna tawh kisai bang pen, tuazah-a sum bei nadinga ih gam
a kipuahna om het lo aa, minpua lo kumpi nasem, galkap tampi ong koih man u’a
khasum piakna khawng hi lel dingin, ka um hi. Ih gam ong kipuahsak hen la, sang
hoih pipi khawng, factory lian pipi khawng ong koih le uh, mundang-ah sum zong
paai zongin, ki paikhia peuhmah lo ding hi. Self–sufficiency ih neih sunsun ih
buh lei omna ih gam nangawn a thu om het lo-a, a khuaphawk keei lo ih phaitamte’
kiangah hong piaksak dih zen bang pen, ngaihsun thei le’ng a na mah hi cih ding
lohngal bangmah om kei. 1947 hun khawng gen nai dah phot ni in, 1974 thukhunpi
zui-a kiteelna huam sunga Zogam pawl khat bang pen 2008 thukhunpi kiteelna
gamhuam sungah kihel nawn lo hi.

Gambup upadi bulpi(Constitution) pen ei’ hamphat nading bangmah om het lo
ahih manin, 2010 kiteelna bawl ding pen lau lo tak-a ih nial tek ding kisam
mahmah hi ci’n, mimal kim k’ong zawn nuam hi.
Man Ngaih Hau (Haukhek)
Tokyo, Japan

No comments: