Monday, November 22, 2010

Sukte Gaal Sukte Army

*SUKTE INDEPENDENT ARMY LEH A SEPNA UH*

* *

Sukte Indepndent a phuankhiapa leh makaipa ahi Pu Hau Za Lian pen Sukte
beh, Pu Sukte khang pan 14na, Pu Cin Thang pan khang 9na hi-in Suangzang
khua ah Ukpi a sem Pu Pau Za Cin leh pi Zam Khaw Niangte tapa thumna hi a,
14.4.1912 ni-in Suangzang khua ah suak hi.

*PILNA SINNA:* Tedim Kawllai sangah 1920-1924 sung sin a, 1924 Pn 1927 sung
tan 1 pan ta IV dong Tedim Anglo Vernacullar sangah 19271932 sung tan IV pan
tan VII dong kah hi. Tan VII a on khit ciangin a pa kum tam khin ahih manin
a pa’Ukpi nasep huh in sangkah zom nawn lo hi.

*WESTERN CHIN LEVY SEPNA:* Leitung Galpi Nihna kipat 1939 kumin
Dictatorhip ki-ukna a deih Germany Italy, Russia, Japan leh Democracy
ki-ukna a deih England, America, France-te hong kido hi. Kawlgam pen
Englandte ong ukna gam hi a, Kawl mite zong suakta nuam ahi manin Japante
Kawlgam sungah a om Mangkangte nawh khiat ding va cial uh ahih manin
Japante’n Kawlgam hong sim uh hi. Japan galkapte Thailand pan Kawlgam ong
lutin 1942 kum kipat lamin Kawlgam zanglei teng hong la zopah uhi. Mualtung
gam ahi, Kachin leh Zogamte ah Englandte tawh kipawl khawm in Levy kiphuan
a, Levy galkapte in na nang ahi manin kum nih sung kinang zo hi. Kachin
gamah a kiphuan Levy pen Northern Levy kici a, Zogam a kiphuan Levy peh
Western Levy kici hi.

Col. N.W. Kelly. OBE, DC in Western Levy a sem ding galkap hong don
ciangin Tedim Ukpi leh Hausate tawh 25-27.4.1942 ni thum sung thu kikupna
bawlin Tedim mite in Levy galkap nasepna tawh England kumpi hih ding leh
England kumpi in Tedim mite khantohna ding nasem nam 12 sepsak dingin
lungkimna thuciam bawl uh hi. Tua lungkimna thuciam om bangin Tedim gamah
galkap kisam zah ding dongin Ukpi, Hausate’ makaihna ahi. Western Levy-te in
14.5.1942 ni-a kipanin Tedim khua ah galkap nasep kipan uhi. Za tuamtum pia
in Japan galkapte Zogamah ong lut lohna dingin mun tuamtuamah phual satin
Japan galkapte ki nang dimdiam hi.

Pu Hau Za Lian pen Commando Company commader za pia uh a, Pu Thawng Cin
Thang pen Lieutenant za kipia hi. Hih Western Chin Levyte in mun tuamtuam
pan Japan galkapte na do a, a na nan zawh manun kum 2 sung kidal zo napi
1943 February kha in, Mualpi phualpi, May kha in No. 3 Stockade-Phatzang,
November kha in Forwhite-Thangpi phualpi Japante’n ong simin hong lak khit
ciangin Tedim Phualpi panin Japante sim ding kipan pha leuleu hi. Commando
Company Commander Pu Hau Za Lian in a galkapte tawh Japante do dingin Tedim
khua pan 9.11944 ni-in ding khia in, Japan galkapte zongin a kawikawina ah
Mualbem khua lu, Siallutaak ah Japan galkapte tawh kituak in kikap uh a, Pu
Hau Za Lian in galkap 3 kap lumpah hi. Tua kikapna panun a galkapte in
taisan khin ahih manin amah guak bek, Japante in umcih a, Suanghawm sungah a
kibuk nithum khit ciangin zankimin gelkhia a, a lawmte omna zuan thei hi.
Tua a thuak haksatte la tawh teci na pang hi.

1. (a) Bemtui vangkhua do in suan e, kimpih sang bang vaai ing e

(b) Sang bang vai paal ka lawh nin e, miza sinlai liapsak e.

2. (a) Suktui zatam liim bang beelten do lai angah tuang nusia e,

(b) I do zingdaai bang nawk tang e, khattang a hing kei hing e.

Japan galkapte hong thahat semsemin England galkapte in 13.3.1944 in
Falam khua, Chin Levy galkapte tawh hong nusiat ni, 13.3.1944 ni mah in
Tedim khua pan Saizang lam tawn in Falam gam Sa-ek khua ah phualsat dingin
pai uhi. Pa Ha Za Lian in zong zui nuam hinapi-in Japnate om dan leh
sepdante amau kiangah puak sim dingin deih uh ahi manun Pu Thawng Cin Thang
in zuisak loin Saizang khua ah a ciahsak hi.

*JAPAN** KUMPI IN ONG UKNA*

Japan gakapte Tedim hong tun a sawt loin Tedim gam a om ukpite leh
hausate tungah: ‘Tu ni-in nong tun kei uh leh na ngawnguh ong ki-attan ding
hi” cih sapna lai pia uh a, sapna lai a ngah ciangin Pu Hau Za Lian zong
paipah hi. Kikhopna ah Japan mangpipa in: “Sing in a delhcip a khang thei lo
kiak bangin no hong nengcip Englandte kong paihkhiatsak zo uh a, tu-in
suahtakna na ngah khin uh hi. Japan kumpi in na khantohna dinguh kong sepsak
dinguh hi. Hong langpang na om peuhmah uh leh na ngawnuh hong ki-attan ding
hi. Na uk sung khua mite na gen unla, hong neng niam Englandte hong lut kik
lohna dingin Chin Defence Army na phuan un” ci-in thu pia hi. Japan galkap
makaipa in Pu Hau Za Lian samtuam in: “No nitumna gam leh England galkapte
omna tawh kinai ahih manin CDA galkap na phuan pah in la, nang Southern West
Commnader na sem in” ci-in thu pia hi. Tua thu piakna kizui in Sukte Gungal
Nitumna lam khuate ah CDA galkap phuan kawikawi hi.

Japan kumpi in dangka lai bawl tawm hong zangin, sial, bawng, vok ak-a
kipan ei khawi ngei loh ngasa na ngawn a tawi in genin mehtui, mehha
kipuaksak den hi. Thusittelna bawl loin, muanmawhna bek tawh a kiman, a
kithat ong tam semsem hi. Japan kumpi hong uk dan haksatna tampi hong om
ciangin thuak hak lua kisa ciat ahih manin Pu Hau Za Lian in: “Bangci sep
leeng Japante Tedim panin kinot khia zo ding hiam” ci-in a ngaihsut ciangin,
CDA galkap a phuante sung pan mi muanhuai pawlkhat tawh thu kikup simna khat
bawl uh a: “Khe khat tawi bangin mapang khawm in Japante lehdo ni” ci-in
lungkimna thuciam bawl uh hi.

Japan kumpi in 5.6.1944 ni-in Tedim tung dingin sam a, Pu Hau Za Lian in
a vaihawm simna thu thei in sam ding hi cih upmawh ahi manin, pai loh ding
na geel khin hi. Ahi zongin kikap pah leh nisuahna lamah a om sanggam u leh
naute in gimna a thuak dinguh a ngaihsut ciangin bangbang hi leh kipai phot
leh” ci-in pai a, Tedim a tun ciangin amah bek kisam hi loin Ukpi leh Hausa
khempeuh a kisam na hi hi.

6-10.61944 ni nga sung van man tanna leh ei leh ei bangci sep leeng
khangto ding cih thu kikupna ahi hi. Tua thu kikupna ah a pau a ham ngam
kuamah om lo ahih manin Pu Hau Za Lian in: “Nippon Kumpi in England Kumpi
khut sung pan nong suahtaksahna uh leh Tedim mite khantohna ding nong sepsak
uh tam mahmah ahih manin nuam mahmah ung. Kong gen nop thu khat in: “England
Kumpi tawh kipawl a, Japan kumpi hong langpan mite that un. Ahi zongin
upmawh thu bek tawh a kimante, a maan leh a maan lo thu sittel sinsen masiah
nong thaksak loh dinguh kong ngen hi” a cih ciangin, Vuandok Za Biak (Japan
min Haster) in: “Gungal nimtumna gam a mi thumte thah dingin om a, thu a
kikan lai tak hi. Guahtui tamta ding ahih manin gungal nitumna gam a om mite
in thau leh sakol om khempeuh 14.6.1944 ni-in nong puak kei uh leh na
ngawnuh ong ki-attan ding hi” ci-in thu a pia hi.

Tua kikhopna pan a ciahuh ciangin Pu Hau Za Lian (Suangzang) Pu Thawng Za
Khup (Saizang) Pu Thuam Za Mang (Mualbem) hih Ukpi 3-te in thu kikup simna
khat bawl uh a: “Japan lehdo ding thukim uh a, tua ding mi a zol dingin
gungal nisuahna gamah Pu Thawng Za Khup leh Pu Thuam Za Mang, gungal nitumna
gamah Pa Hau Za Lian ci-in tavuan kipia uh hi.

11.6.1944 ni-in Tedim pan khua lam zuanin a ciahuh ciangin Pa Hau Za Lian
in nitumna gam hausate kiangah: “Keima thu loin in thau leh sakolte Tedim a
Japan kumpi tungah puak kei un” ci-in vaikhak hi.

11.6.1944 ni-in Sukte gungal nitumna gam a om thau leh sakolnei teng leh
khua hausa leh khua upate khempeuh samin Heilei khua ah thu kikupna khat
bawluh hi. Tua thu kikupna ah Pu Hau Za Lian leh Pu Za Biak thu gente, Japan
kumpi in Tedim mite a ukdan, thau leh sakol khempeuhah puak ding, cih
thukhempeuh a kicingtakin a gen khituh ciangin: “Japante thahlup ding bek
ngakin i om sangin hangsan takin lehdo in si lehang manphazaw lo ding hiam?”
cih thu a gen ciangin a kikhawm khempeuh in Japan lehdo ding thukim pah uh
hi.

*GALKAP KIDONNA*

14.6.1944 ni a lungkimna om bangin Pu Hau Za Lian in khua tuamtuamah
Japan lehdo dingin galkap a don ciangin mi 875 ngah pah a, galkapte zat ding
thau leh thautangte pen Leitawhtan a Westernn Chin Levy-te selsimte pua sim
sak in a kisam laiteng Sa-ek a om Western Chin Levy makai Capt. Burne Lt.
Thawng Cin Thang in pia hi. Sa-ek a om Western Chin Levyte paipih suk in,
Suangzang khualu Taakzang munah phualpi sat in, Pu Ha Za Lian kaikhopte tawh
galkap dan sin sak uh hi.

*CDA IN TAAKZANG PHUAL SIMSAWMNA*

Suangzang khualu Taakzangah Japnate lehdo ding galkap phualpi om cih thu
Japante in a theih ciangin a sim dingin Tedim panin CDA galkap 58 pai sak uh
hi. Tua thu kiza sim ahih manin Pu Hau Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang-te in
hing matin Taakzang phualpi ah amau galkap semsak hi.

*CDA leh GURKHA GALKAPTE BELHNA*

Japa galkapte bawlsiatna a thuak zolo, CDA galkapte leh Gurkha galkap
60-te Tedim panin taikhia in Japante lehdo ding galkap phualpi Taakzang hong
zuan uh ahih mauin Pu Hua Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang-te in amau galkap
semsak pah uh hi.

*JAPNA GALKAP PHUALPI SIM DING NGIMNA*

Pu Hau Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang in guahtui kan hun November kha
ciangin Tedim gam sunga om Japan galkap phualpi sim kawikawi uh a, Tedim
mite Japante khut sung panin hotkhiatna dingin thu kikum dingin Sukte Gungal
Nitumna la om Hausate leh Upate tawh 11.7.1944 ni-in Heilei khua ah thu
kikupna khat bawl uh hi. Tua thu kikupna ah Japan galkapte Tedim gam sung
panin nawhkhiatna ding thu leh a kiphuan thak Galkap min dingin: *“FREE CHIN
MOVEMENT” *(ZO SUAKTAHNA) min phuahna thukimna nei uh hi. Free Chin Movement
galkapte Pu Hau Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang-te in za a tuamtuam pia uh
hi.

1. Commander in Chief Pu Hau Za Lian (Suangzang)

2. Subedar Pu Thawng Khaw Mang (Suangzang)

3. Subedar Pu Thang Khen Thang (Heilei)

4. Jemedar Pu Cin Za Dal (Suangzang)

5. Jemedar Pu Tun Thual (Kaptel)

6. Jemedar Pu Song Theu (Kaptel)

7. Jemedar Pu Kam Khan Khup (Tuitawh)

8. Jemedar Pu Kam Khup (Laitui)

9. Jemedar Pu Sawm Pau (Muizawl)

10. Jemedar Pu Ngun Za Dal (Heilei)

11. Jemdar Pu Khoi Za Ngo (Heilei)

Hih galkap phuatna leh vaihawmna ah Pu Hau Za Lian leh Pu Thawng Cin
Thang-te makai in kiphuan ahih manin, galkapna vai ah Pu Hau za Lian in
makaih in, ki-ukna vai ah Pu Thawng Cin Thang in makaih hi.

*SUKTE INDEPENTDENT ARMY A PIANNA THU*

Free Chin movement galkapte in mailam nasepna ding thu kikum dingin Bu
teng leh khua hausa upa teng Taakzang phualpi ah 1.9.1944 ni-in thu kikupna
a bawl khituh ciangin Kaptel khua mi Bu Tun Thual in: “Eite in Tedim gam
sungah a om Japan galkapte sim kawikawi in Tedim gam panin Japan galkapte
nawh khiat siang ding ngimna tawh i leitang panin kipan khia i hih manin, i
kipatkhiatna mun leh gam tamsak in *SUKTE INDEPENDENT ARMY* cile hang *FREE
CHIN MOVEMENT* sangin kilawm zaw lo ding hiam” cih thu a sun ciangin a
kikhawm vekpi lungkimna tawh kipsak in Sukte Independent Army tazeih bawk
leh sante bawlin kisuang sak pah uh hi. Pu Hau Za Lian in thugenna nei in:
“Tu a i phuah galkap min *Sukte Independent Army *pen galkap i phuatkhiatna
mun leh gam tam a, i phuah hi a, hih galkapte in Tedim mite hong bawlsia,
innteeng sila bangin hong zang, mi thatlum Japan galkapte simawhna ding min
ahi hi. Tedim gam sungah a om Sukte, Sihzang, Dim Saizang, Vangteh, Khuano
leh Kamhau mi ahi Zomi khempeuh Japante khut sung panin i hotkhiat zawhna
dingin, han ciam in sem ding hi hang. i mipihte adingin i nuntakna kham in i
galte a do ngam leh a sim ngamte hi ding hi hang”cih thu a gen khit ciangin
tawlnga uh hi.

*THU KIN LAIKHAK*

Sukte Independent Army makai Pu Hau Za Lian in khua tuamtuam ciangin a om
galkapte vaan dingin Taakzang phualpi panin a zin khiat lai takin Pu Thuam
Za Mang, Pu Thawng Za Khup leh Mualbem Pu Pau Za Kam-te in a khak, thu kin
lai khak khat kingah a hih manin, Pu Hau Za Lian kisamsak kik in, Laitui pan
hong kileh kik hi. Tua thukin lai khak sungah: “Sukte Gungal nisuahna gam ah
a om Ukpi, Hausate leh thau khempeuh kimanin Suahlim ah kipuak ding cih thu
om a, tua tawh kisai in Pu Za Biak Mualbem khua ah 14.9.1944 ni-in tung ding
hi” cih thu ahi hi.

Pu Hau Za Lian in tua laikhak tawh kisai thu kikuppih dingin khua
tuamtuam ah a om Sukte Independent Army’ bute leh khua hausa upate sam in
7.9.1944 ni-in Taakzang phualpi ah thu kikupna khat nei uh a: “Gungal
Nisuahna gam ah a om Ukpite, Hausate leh thau khempeuh Japan galkapte in mat
khit sawm ahih manin tuate nuntakna tawh i huut kul ding hi. Gal simna ding
mi kisam leh van kisamte khua ciat panin tavuan i lak kul ding hi” ci-in
thukim uh a, lungkimin letmat a thuh khit uh ciangin gun kantanna dingin
khua ciat pan in khauhual puak ciat dingin a kivaikhak khituh ciangin, a gal
simna dingin a kisam thau leh thautangte a khua leh a mi phazah tawh kizui
in thau lawng 421 leh thautang 170000 kihawm uh hi.

Pu Hau Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang maikaih Sukte Independent Army leh
Western Chin Levy-te Taakzang phualpi panin 8.9.1944 ni-in ding khia uh a,
Suklui piau ah giahphal sat uh hi. Gun lei om lo ahih manin kawn tawh kinawn
uh a, ni thum sungin galkah khin uh a, Mualbem khuataw Beelmual ah giahphual
sat uh hi. Pu Za Biak leh Japan galkap 15 leh CDA galka 30-te in 13.9.1944
ni-in Mualbem khua tung hi cih a theih uh ciangin, Beelmual giahphual pan in
dingkhia uh a, zankimin Mualbem khua umcih uh hi. Mualbem khua a umcih khit
uh ciangin, zingsang khuavak milmial hun kap ding cih thu a kipiak khituh
hangin Sukte Independent Army pawl khat in a thau uh gin sak kha ahih manun
kikapna piang pah hi. Japan galkapte khat si in Za Biak leh CDA galkapte
hing mat uh hi. Suangzang khua mi Sukte Independent Army galkap Pu Phawng
Kim si-in, Ngo Nang, Vial Lang, Hau Khual leh Khai Za Khup-te liam uh a,
Suanzang khua ah kipua pah hi.

Mualbem khua a lak khituh ciangin 15.9.1944 ni zingsang pan kipanin ukpi
Pu Thuam Za Mang innah phualpisat in khua tuamtuam ah a om mite leh mun
tuamtuamah a om CDA galkapte khempeuhte Mualbem khua ah Sukte Independent
Army-te tungah ki-ap dingin thu kizasak hi. Tua thu kizaksakna tawh kizui in
CDA leh Ukpi ahi:

1. Ukpi Pau Kam (Limkhai)

2. Ukpi Lam Zam (Limkhai)

3. Ukpi Kim Piau (Vangteh)

4. CDA galkap Vum Khaw Hau (Lawibual Japna phualpi pan)

5. CDA galkap Awn Ngin (Suahlim Japan galkap phualpi pan)

6. CDA galkap Gin Khaw Thang (Thalmual)

7. CDA galkap Gin Za Tuang (Tonzang)

8. CDA galkap Vung Suan (Gawng)

9. CDA galkap Pau Za Kam (Sihzang)

ki-ap pah uh hi. Tuate in lai thei khangno vive ahih manun amau tawh kituak
in za tuamtuam kipia pah hi.

Tua khit ciangi Mualbem khua leh a kim khua tuamtuamte ah makaite pai in
Japante lehdo dingin galkap a don uh ciangin thamnuam takin a neihsa galhiam
ciat tawh lut pah ziahziah uh a, a kisam van zat dingte pia in za tuamtuam
tawh galkap kisin sak hi. Hong lut mi tam in Sukte Independent Army kithahat
ta ahih manin Japna galkap phualpi tuamtuamte sim dingin, a kisapna bangin
galkap om zah khenin Japan phualpi tuamtuamte sim ciat uh hi.

*GALSIMNA AH MAKAITE LEH A SIMNA UH JAPAN PHUALPITE*

Bu Tun Thual makaihna tawh Saizang khua, Bu Thawng Dam leh Bu Thawng Za
Khen makaihna tawh Khumvum, Bu Gin Thang leh Bu Phut Thang makaihna tawh
Taakheuh leh Sialtun, Bu Suan Thang makaihna tawh Phunom leh Thangnuai gam
sung khempeuh, Bu Khan Do leh Bu Ngin Khual makaihna tawh Khualummual, leh
Thangngal, Bu Tun Khaw Nang leh Bu Hau Lian makaihna tawh Zongkong, Bu Pau
Za Kam, Bu Khai Khaw Hau, Bu Lian Vung, Bu Tun Khaw Nang, Bu Suang Son, Bu
Son Ngul leh Bu Thang Ngin-te makaihna tawh Suahlim, Bu Thawng Khen Thang,
Bu Sing Lian leh Bu Suang Lian makai in galkap hong tung thak khempeuh tawh
Suahlim sim khawm in zo mang uh hi.

Suahliim Japan phualpi a kilak khit ciangin Sihzang kual ah a om:
Suangaktuam, Khumvum leh Sakhiang-te a nawt maizawhna dingun Sukte
Independent Army makaipi Pu Hau Za Lian, Pu Lam Khaw Mang, Pu Thian Pum, Pu
Lian Thawng, Pu Awn Gin, Pu Son Ngul leh Bu Sing Lian-te sauveipi a kikup
khit uh ciangin, galkap om khempeuh khennih kisuah in Japan phual mun thumte
sim dingin thukim uh hi. A thukimna om bangin Bu Khai Khaw Hau, Bu Lian
Vung, Bu Mang Hau, Bu Sing Lian leh Bu Suang Lian-te maikai in Sukte
Independent galkapte in Vangteh, Thuklai, Buanman, Pumva, Lophei leh Limkhai
khuate, 14.10,1944 ni-in Suangaktuam leh Tungvum phualpite sim in zo uh a, Bu
Pau Za Kam leh Bu Vum Thawng makai Sukte Independent Army-te in Sakhiang
simin zo uh hi.

Sukte Independent Army leh Western Chin Levy-te in Sihzang kual leh Sukte
gam sung khempeuh ah a om Japan phualpi khempeuh a sim kawikawi hun sung mah
in, Kam Hau gam sungah a om Japan galkap phualpi khempeuh, Lamzang,
Gawngmual leh khua tuamtuam panin a neih uh galhiam ciat tawh hong pai uh a
sim in nawt mang uh hi. Tedim gam sungah a om Japan galkapte simna ah Pu Hau
Za Lian leh Pu Thawng Cin Thang in makaih hi. Sukte Independent Army leh
Western Chin Levy-te in gam leh minam itna awh a nuntakna uh khamin Japan
galkapte leh a phualpi khempeuh na sim uh a, Japante a nawt mang uh hi.

*SUKTE INDEPENDENT ARMY A BEINA*

Sukte Independent Army-te in Japan galkapte leh a phualpite uh a zawh
khit uh ciangin Western Chin Levy Indian 5th Division galkap makaite tungah
27.11.1944 in gualzawhna pawi kham in, tavuan ki-apna Thangmual ah nei uh
hi. Tua ni pen Ni Thupi Ni ahih manin kimangngilh thei lo hi.

India gam Imphal panin England galkap 5th Divisin-te, Kawlgam sungah a
om Japan galkapte sim dingin hong kuan uh a, Thangmual hong tun uh ciangin
Sukte Independent Army leh Western Chin Levy-te in Tedim gam sungah a om
Japan galkap khempeuh na nawt mang khin ta uh hi.

Tua ni-in Sukte Independent Army makaipi Pu Hau Za Lian leh Bute khem
peuh leh Western Chin Levy makaipi Pu Thawng Cin Thang leh Bute khempeuh leh
Tedim gamsungah a om Ukpite khempeuh leh Hausate khempeuh pen England galkap
5th Division makaipi Lt. Col. Warrin leh Majr Franklin-te in maitai tak leh
lungdam takin na dawntuah in, kha leh khat zahtakna kipia uh hi.

*MAJOR FRANKLIN THUGENNA*

“Ko England galkap 5th division in India gam leh Kawlgam sungah a om lai
Japna galkapte sim in, a not khia dingin hong pai ka hi uh hi. Ahih hangin
kote sep tangin; Sukte Independent Army leh Western Chin Levy galkap (A
kibute) in, gam leh minam itna tawh na nuntakna uh kham in na neih uh
galhiamte leh an nek tuidawn zang in Tedim gamsung khempeuh panin Japante
not khia khin na hih manun, lungdamna lianpi tawh pahtawina kong pia hi.
Kawlgam sungah a om lai Japan galkapte kote in sim ding tavuan ka la dinguh
a, note in na khua leh na tui uh na zuan ciat dinguh hi” ci-in gen hi.

Tua ciangin Sukte Independent Army leh Western Chin Levy galkapte lungkim
tak leh lungnuam tak in a khua leh tui ciat zuan in ciah uh a, a khua uh leh
a mun a gamte uh a tun uh ciang a hih zawhzah ciatun gualzawhna pawi kham uh
hi.

* *

*THUKHUPNA*

Tua bangin a mun leh a gam ciat ah gualzawhna pawi a kham uh ciangin
Sukte Indepndent Army cih zong phawk nawn lo liang in: A khua min, a beh min
leh a bawng min tawh gualzawhnapawi a kham zong om uh hi. Bangbang ahi ta
zongin Sukte Independent Army-te gam leh minam itna hang tawh hong bawlsia
leh hong sim mawh leh thu omlo pi in hong that ahi Japante khut sung panin i
pu leh pate a suakta ahi uh hi. *SUKTE INDEPNDENT ARMY*-te sepna pen a khang
a khang in kimangngilh thei nawn lo ding hi.

*THEIH DING:*

*1.* Western Chin Levy cih pen England makaihna tawh Western Levy-te in
14.5.1942 ni-in a kiphuan a, Pu Hau Za Lian pen Commando Company Commander
za na pia uh hi.

*2.* Japante in Zogam hong lakuh ciangin England galkapte India ah nung kin
uh a, Western Chin Levyte Lt. Pu Thawng Cin Than makaihna tawh Sa-ek ah kibu
in galtai uh hi.

*3.* Japante in Tedim gam hong tun uh ciangin, Chin Defence Army phuan uh
hi.

*4.* 5.6.1944 ni-in Pu Hau Za Lian in Japante ledo dingin a vaihawm simna
ki thei hi.

*5.* 6-10.6. 1944 sung in Japante ledo dan ding kikupna nei uh hi.

*6.* 14.6.1944 ni Sukte Independent Army don kipan hi.

*7.* 1.9.1944 ni-in Free Chin Movement pan in Sukte Independent Army ci-in
a min kheel uh hi.

*8.* 8.9.1944 ni-in Japante sim kipan uh hi.

*9.* 15.9.1944 ni-in Mualbem khua a zawh khit uh ciangin, Phualpi in nei
pah in, Japante mizat ahi Chin Defence Army-te Sukte Independent Army-te
khut sungah ki-ap uh hi.

*10.* 14.10.1944 ni-in Zogam sungah a om Japnate nawt khia khin uh hi.

*11.* 27.11.1944 ni-in England 5th Division galkapte tawh gualzawhna pawi
kham uh hi.

*12.* 27.11.1944 ni pen Sukte Independent Army in Kha guk leh ni li sungin
a ngimna uh ma tun uh a hih manin, a bei hi ta hi.
Back to top Reply to sender | Reply to group | Reply via web post
Messages in this topic (1)
11.
ZINGSOL thukizakna No 2 Vol 10 Issue
Posted by: "Zingsol editor" zingsolmdy@gmail.com
Tue May 5, 2009 7:21 am (PDT)



*ZINGSOL thukizakna No 2 Vol 10 Issue*
Zomi Siamsin Kipawlna(Universiti es-Mandalay) pan ki hawm khia ahi,
*Zingsol*thukizakna Lom 10 Hawm 2 na Online laisim te ading in ki hawm
khia thei ta
hi.

Online ah sim theih nading in PDF file tawh kibawl ciang in file size gol
lua ahih man in attach file tawh ki puak thei lo hi.
A nuai a link khat peuhpeuh pan in ki sim thei hi.
http://zingsol. ning.com/ (or)
www.siamsin. org (or)
http://siamsin. org/index. php?option= com_docman& task=cat_ view&gid= 36&Itemid= 59
[image: zignsol small trumbill.JPG]

Tutung Zingsol thukizakna ah,

Color laimai 37.5% ki zangh zo ta a, copy 1000 ki pei hi. Kawlgam sung ah
copy khat 500ks tawh ki zuak hi. Mandalay, Yangon, Kalay, Tedim, Tonzang,
Mogok, Magwe khua te ah ki hawm hi.

A sung a thubulphuh (theme) thulu in *"Kum 61 Zomi Nam Ni February 2009 -
Kum bang zah vei dong bawl zo lai ding?"* hi.

A sung ah ki hel thu te-

Editorial

*Kikhel Khangto*

*Siamsin news:*

*SIAMSIN OF THE YEAR 2008 AWARD (zsk-mdy)*

*zingsol library kihong*

*ZSK-YgN lE ZSK-KL PANMUNLEN TE*

*Kum 2010 ading SIAMSIN PANMUNLEN KITEELNA (ZSK-MDY)*

* *

*Tedim News*

*Tedim Sisan Hawm Kipawlna*

*Tedim gam sung le Kiim le paam kepsiam na (Enviromental Conservation) *

* *

*THEME*

*Special Report: “Tuhun khangno le Zopau, Zolai le Zongeina.”*

*Mandlay khua ah Zomi Namni Pawi kibawlna maan (photos) te*

*Gamdang paina, Minam lianpi te nawmvalhna hang in kampau nam 2500 val
mangthang ta ding – UNESCO, 19 February 2009.*

*KUM 300 MINAM*

* *

* *

*Local Zomi News*

*ZOMI SPIRITUAL AND MEDICAL TREATMENT PROJECT (ZOSIAM)*

*Paradise Christian Centre (PCC) biakinn mun ki tuah*

*Happy Family BibleTrainingCentre *

*(HFBTC)8th Commencement Exercise*

*Pasian phatna la sak pawi Monywar ah nop ci tak in kibawl, mipi 1000 val ki
hel, Naupang 100 val Pasian thu kigenpih*

* *

*Health*

*Kam sung nam siat na*

*Ngasa le mel hoih na*

*Tha Sang Nop Leh*

Cidam nading le mehteh, mehgah, singgah

* *

*Life*

*NA HUN PIA IN: Nuntaakna ahoih lam hong puak ding thu nam 7.*

*Words for the soul*

*En sin masa phot leng… (**Pu Mohandas Gandhi le nuta khat tangthu.)*

*Mi ten hong sim mawh ciang…*

*Essay*

*Rooney, David, Lungsim piicinna lam ah…***

* *
**
*Zingsol sung a thu te tawh kisai, a sia apha, laisim te muh na te ki lam en
mahmah hi.*

* *

*Lungdam*

*Zingsol tanu te.*
Back to top Reply to sender | Reply to group | Reply via web post
Messages in this topic (1)
RECENT ACTIVITY

No comments: