Sunday, May 3, 2009

Zomi Paunak: Asi masa puantuam tang

"A si masa puan tuam tang = A masa peuh hampha"
Tual Khan Suan

Khang sawnte thu hilhna, thu sia thupha khen theihna ding, thu man kihilhna ding a kammal tawm khat leh a kicing a genna a kizang pen " Paunak" ki ci hi. Pau nak a hong a hong pian khiatna en leng, mihing te nuntakna zia, gamtatna zia leh nek leh tak zonna zia te bulphuh hi a, leitung minam tuamtuam te in i neih paunak pen a kiva lak a om hangin kibang lian cih om lo hi. Paunak khempeuh a kibat lian loh hangin leitung minam lian, minam neu te in a mau minam leh tangthu, a zat paunak te pen a mun leh mual zui in a man vive a hihi. I Zo paunak te zong minam dangte a dingin a kilawm leh a kituak lian khit loh ding hangin ei Zomi te nuntak zia pan a khangkhang a hong piang khia hi a, ei a dingin a man vive a hihi. A beisa hun sawtpi lai pek pan thu man khin hi a, mai lam ah zong ei Zomi te adingin man den lai ding a hih manin i Zo paunak te kemcing in i zuun toh ding thupi hi.

1. A si masa puan tuam tang.

Zomi te bek hilo, leitungah a piang khia mi khempeuh in nek ten puan silh tawh a suak khia om lo a, mihing te ngaihsutna a khangtohna zui in nik ten dan leh puan silh dan a kithei to tawmtawm tek a hihi. A tei masa, a pil masa minam te in nik leh puan ten zia leh silh zia thei masa uh a, a khangto nailo zaw minam te in nik leh puan ten zia thei nunung zaw hi. Zomi te pen leitung minam te sungah en kik leng, khantohna lam ah a ziakai minam khat i hihi. Puan silhzia, nik ten zia i theih hun pen sawt lua nailo ding hi. ( ka theih khial leh a thei te'n hong gen un). Tua a hih manin i Zomi te a dingin puan silh nik te'n pen thu pi mahmah khat a hihi. Tua mah bangin hih paunak i Zomi te'n a zat zawh zong sawt nailo kha ding hi. Bang hang hiam cih leh nik ten puan silh hoih tak in i neih theih hun khit ciang bek in hih bang paunak hong piang khia thei ding a hihi.

A kigen ngei ( Zogam a sang mang a hong sem te gen hi ding hi) khat ah, Zomi te pen misi deih leh it minam te hi cih thu om hi. Zomi te pen a ki-it diak minam te leh khat leh khat itna zahzah pen sihna manna hun ciangin ki lak zaw diak minam te i hihi. Zomi te inn sung khat ah misi a om hun ciangin a nungta lai te in misi te a dingin a neih a lam te it lo in hanken ( kosah a ci zong om) guan in kivui teitei hi. Hanken ding a nei lo te in zong tanau, beh leh phung te kiang pan a hi zongin, lawm it khat peuh kiang pan a hi zongin zongtom in a hi thei bangin ki nei teitei hi.Tua a hih manin a si masa te pen neih leh lam teng tawh ki paisak a hih manin a nungta lai te muhna ah a hampha a suak uh hi.

Tu hun bangin khua vot ciangin khua lumna ding leh pumpi etlawm na dingin puan silh ding a om nai loh hun, Zomi numei leh pasal te in zahmawh selna ding bek in puan a ki neih hun lai in misi luang tunna ding puan pen a hamsa mahmah ding leh khanglui te pau in cileng, inn kal kitawi liang a hanciam ciang bek tawh a piang zo ding thu a hihi. Puanza dal khat pen thupi mahmah ding a mi khempeuh neih ding hamsa ding hi. Tua a hih manin misi te pen neih leh lam teng kisuuk liang puan tawh tuamna in itna lahna hi a, a nungta lai te in zong a silh zawh loh uh a hih manin misi te pen a hampha khat a suak a hihi.

Misi te pen a pai masa a hih bangun a nungta lai te in a neih leh lam teng uh tawh misi te khasiat loh dingin bawl uh hi. A mau pen a pai masa a hih bangun a pai nailo te sangin a ngah uh tam zaw, a kibawlna hoih zaw leh a nungta lai te in zong a kibawl zia a en huai zah dong a hih manin ham pha kisa hi. Tua bangin a masa te in a nunung te sangin ngah tam zaw, ki bawl hoih zaw a hih manin i pu leh pa te'n " A masa peuh ham pha zaw" cih nopna " A si masa puan tuam tang" ci'n puanak na nei uh hi.

I Pu leh pa te in thu dang khat a gen leuleu uh ciangin " Sa pen a kap masa pen in ngah" ci uh a, a hih hangin " numei a hih leh a nunung pen in ngah" ci leuleu uh hi.Tua bang hi leh, " A si masa puan tuam tang" a cih pen a man mah diam maw?

" Zop lai ding"
April 28.2007

No comments: