Friday, August 21, 2009

Nupi kizen: Nang zi ahi kha hiam???

Innkuan pen azaizaw in en lehang kumpigam khattawh kibang hi. Ki-ukna khempeuh pen Innkuan pan kipan hi. Innkuanhoih tamna khua pen khua hoih hi. Khua hoih tampi tenna gam pen gamhoih gam minthang gamnuam ahi hi. Tua hoihna leh khantohna khempeuh A-ukte tawh kisai hi. Bangkua khat sungaa Minister of Home Affair pen Innnupi ahi hi. Nupi kizente makaihna bangkua pen nopci aa nakhempeuh kicingin etlawm hi. Mothak hun. Mothak-hun pen pasal-neihni aa kipan taneu neihhun dong huam diak hi. Teek-cidam-a a khanglaite omna-ah mo hihna hun beihak zawdeuh hi. Teekte in seemzo bawlzo vaihawmzo ahihmanin ateekte nungzui-in gamta hi. Teekte thakiat hong kipan-a, tate vaihawm-hun hong tun ciangin, mote pen Inn-nupi nasep khempeuh abanbanin sep kul hi. Mo-hihna khempeuh nusia-in Bangkua-nupi, inn-nupi dinmun hong tung ahi hi. Mo-hihhun laitakin Teekte ukmawk theilo hi. Amathu-in vaihawm phuatphuat mawk lo hi. Teekte tawh kikum-in vaihawm uh hi. Teekte lamlahna bangin gamta hi. Tua hunsung pen a masuanthak ahi pasal-bangkua- sung nuntakzia khempeuh teltakin kan kul hi. Hoihmaw hoihlo cise lo-in zuihphot kul tadih hi. Ngeina hoihlo a om ciangin, ciamteh-a, Inn-nupi or Bangkua-nupi nasep apuakni aa kipan hoihzaw ding-a a lamet bangin gamtang hi. Bangkua-nupi dinmun alaakma-in ahoihlo khempeuh lumletmangleh, kithutuak theilo ding hi. Tua ahih ciangin Mote in amauhun bangciang huam hiam cih theiding kisam hi. Nukul pasal neihakte pen ngaihsut haamkhin ahih ciangin, Teekte demna ding keksa-in mothak thei uh hi. Tua bangte tunna munpen " Ui-eekpu" bangin anawkna khempeuh liinglamlam hi. Mothak-hun theilo numei ahi hi. Zii dinmun Nupate pen pumkhatsuak ci-in laisiangtho in gen hi. Thuneu-thulian nakhempeuh a kibangin puakhawm ding uh hi. Puakhawm cihciangin agihna kibang ding, a thahaatna kibang ding cihna hilo hi.  A kitengcil nupa singzawng kamu ngei hi. A singzawn pen taak-hing letmat-6 sikkim-a kisui, pi-12 sau hi. Among tuakah pualeh agihna kikim ding-a numei aading giklua hi. Apasal in alaizang nehdiakin a puak ciangin noptakin inn tunzo uh hi. Pasal thukhualna leh numei thukhualna kikokim aa nopci mahmah hi. Numeite in pasalnung zui-in huhtheih khempeuh huh ding hi. Pasal-masuan khempeuh theihpih thamlo-in among nadompih den ding hi. Pasal huhlo a, a saithei bek numeite pen leitungah numei mantawm penpente ahi hi. " Share your hands " ci uh a, ukmawk lo-in huh tawntung ding ahi hi.  Khangluimi zawdeuhte Phylosophy leh Psychology sin omlo napi tuhun aa degree tamppite sangin muhdan siamzaw theimawk uh hi. Anung-amaa khualsiamin nupa omzia etlawm mahmah hi. Teekte zahtak piak siam mahmah hi. Ama pasal vaangpia-in zahtakbawl ahihmanin midangte in zong zahtakpih pah hi.  Khuata-nuntak Inn-nupi Hoih Kaneulai-in ka Pa-pii' tapa uupen in zii hong nei hi. Bangkuapii' ahih ciangin ko innlak sanggam naupangte sawmtaangin kagiak thei uh hi. Innbul mahmah aa, pawipi bangin innlak sangam naupang tengtawh gamlumin kuziahziah hi. Tua honpi lak-a Mothak vahih pen thu-ol dingin kangaihsun kei hi. Teekte pen Lawki hi-a, ka uupi uh Tapidaw ahi hi. Teekte pen lokho aa ama pasal pen Sangsia ahi hi. Lawki leh Tapidaw omkhawm kikaal bangci omding, Lokhote leh kumpi naseemte kikal bangci panpih ding cih bilbial sungah va omkha hi. Teek zahtakna leh kumpi naseem ahi a pasal zahtak piakna banah Lawki ngeina leh Tapidaw ngeina kikaal nawngkai omlo-a omsiam kul hi. Ka Mo uh Luai Khan Vung pen Laisinna-saang tawh kisawh kha ngeilo hi. Tuhun Innkuanlam Phd degree neite ama-munah kikoihleh khatbeek omzo-in ka um kei hi. Zingsang a pasal leh Teekte thawhma-in nau-nawinelai botsatin tho-a, akahleh a Pii leh a Pu ang denna hi. Niangbeel zamin tuilum suang hi. A pasal maiphiatna ding bawlin, niangtui sabuai tungah tunsak hi.  Thanuamte in naukap donpak lo hi. Kizakloh bawlin a nasep lungtu zaw hi. Teek nei aa, naseemlo, nau pompomte pen numei-kizente pianzia hilo hi. Naudon luate pen numei thadah hizaw hi. Tua khit ciangin nitak-an ding vaimim deng hi. Aman ciangin anne hi. Aman ciangin nau-nawi pia hi.  Tua zawh ciangin a seng manin lokuan hi. Sunthapai-in lokho a, aciah ciangin ansing khop takin pua hi. Inn tungnailo-in a phaitam gaal ah a Teekpa zukhamin hong ciah gaalmuh hi. " Ken zukham," cihcih leh lamphung pheizutin hong ciah hi. A singpuak paih leh sunniloh aa a lunglawng pen ahi, naukap zakzak lawngman lo-in a teekpa delhin dawn hi. Tuhun aate hileh, " Zuneek hoihlo kong cici veleh, hong khoi hong vaakte cih bangbangin om peuh vevua," peuh cikha mai ding hi. Tua cilo-in "Aw Pu or Paa nang hong tuahpha, sanggam ten hong neekngaih nuam siang ee" ci-in ciahpih a, lupna ah sial hi. Nitak a lupma-in Teekpa sun-an ding, beelta-in zu guansa-in koih hi. Saangsia nasep pen deihsakna neite aadingin ol lo hi. Zingsang 8:00am aa kipan nitak 3:00pm dongmah tawlnga lo-in awng uh hi. Awging paikhiat simin sisan bangzah kitheh cihpen Zatolam siavuan ten gen thei uh hi. Gim mahmahin paatngiingeii inn tung uh hi. Sangsia atamzaw TB tuapnatna, Sin Cancer, Gilpi Cancer tawh a si tamzaw hi.  Tawlngakni neihsun. Zi kizen tumlote hileh, a pasal kiangah, " napuante beek nasawp buang ve,"  cithei ding hi. A zi in telsiam mahmah hi. Lokhote pen nikhat tawlngakni omsunsun a pasal sangkah puan leh khedap mawzaa teng sawpsak hi. Aman ciangin Biakinn pai uh hi. A tangeek angkuahin pua a, alangtuakah a uute banlet hi. Lusu kawmkawmin naunawi pia-in thungai hi. Gimlua ahih ciangin thuhilh-siapa thugente mumangin dawngkha a, " Man dekdek ing e, " ci-in awng zezaa hi. Inn atun ciangin kikumkik a, puakziahziahin nui uh hi. Pasal ngaihna, Teekte hehpihna, tanggek ngaihnate hangin gimlam tawllam phawkzo lo hi. Khatvei beek phunlo hi. Sanggam kiim leh pam tawh. Innlak sanggam kiimleh paam tawh kizopna zong vailianpi ahi hi. Kazi leii dingin Kapteel kaciah hi. Ka Sungh te pen Lawki ngentang ahi a, keipen SDA Pastor kahi hi. Pawlpi-Ngeina bangin kitenna kabawl khit ciangin, Pupa-Ngeina tawh lei kul hi. Amau hong gawhding Mosa pen vok ahi hi. " Bangmah hong gawh kei un, vok zong deihmahmah keng," kacihleh, " Heh, nang kong gawh uh hilo, nang neek dingzong  hilo, 'katanu uh kapia uh hi', ci-a sagiltah hibek hi, nang sai ding om kei," hongci ziau mawk uh hi. Tua ciangin paulo-in daitakin ka-om hi. Ka Innpi uh pen Khanglai teng Tapidaw, Teek teng Lawki ahi hi. Ka Mo uh koici tat ding hiam? Lawki-Ngeina tawh mopi dingin kuan kul ngiau mawk hi. Innpi bangkua aa mokhak teng in, zubeel golmahmah tawh hong uap uh hi. Zingsang anneek man ciangin, Pasallamte pen  zubeel golmahmah beelgiat guangin kakuan khenghkhangh uh hi. Innliim laizangah Zaam khaipah uh hi. Zuu leihin lasak kipan hi. Ka innpipa zi, ka uu Luai Khan Vung pen, zune kikeuhlo-in khuangbulah lasa diaadiaa hi. Lawki leh Tapidaw kikaal nangawnah omsiam mahmah lel hi. Pawlkhat hileh Jesu mintawh a sanggam teng nawtmangin ka um hi. Nupi-kizen thanuamte thusia peng. "Anngawl aa si om hi, thanuam aa si omlo hi" ci-in Europe minam ten gen thei hi. Thanuamte pen khansau zaw hi. Thadahmi a tamzaw khantom hi. " Cina hehpih un, naseem thanuam hehpih kei un," cih thei uh hi. Leitung ah a nuampen cidamtak aa nasepmah nuampen hi. Thatawl gilkial mahmah laitak aa ih neek an saanga limzaw omlo hi.  Naseem thanuamte pen thusia tampi tawh kipeng hi. Ittuam muhdahtuam neilote leitungah mihampha minuamsa ahi hi. Gensiathun ngahlo hi. Mawhzonhun ngahlo hi. Ama masuantawh nitum den hi. Leitung thupha leh vantung thupha khuavak in taanin avaangtaang den hi. Lungsimnopna om tawntung hi. Leitungah minuamsa icihpen Lungnuamte ahi hi.

No comments: