Saturday, August 4, 2012

Immigration Kitheihmawhbawl Theih Hinawnlo

Immigration Kitheihmawhbawl Theih Hinawnlo

 
Globalization i cih pen leitungbup nek leh dawn zonna leh nisim nuntak kizopna khang semsem genna ahi hi. Tua tawh kikhen theilo khat pen mun khat pan mun khat ah pemna, kikhinna, kisuanna ahi hi. I siamna tawh kituaka nekzonna hoihzaw i muh leh tua mun ah kipai pah hi. Nuntak nuamzaw i ngah ding leh nek zonna a nopzaw tuan kei zong tua mun kidelh hi. A kibang veve thu ah a nuamzaw, a suaktazaw, a gimhuailozaw kideih hamtang hi. Tua hangin pemsuk, pemto lampi ah i kipelh nengnunga, kuamah kiho man zong omlo in Hi! Bye! See you! ciin i kipaisan hi. Tua hun in ei zong hong nawkkha a, Europe ah tunai in buai diak uh tawh kibang hi. 
 
Roma or the Gypsies kici te Paris khua sung pan a kihawlkhiat manin President Sarkozy in minsiatna lianpi tuak a, European Union meeting ah nakpi in kimawhsak hi. Tenna nei kicianlo a pem kawikawi, zin kawikawi, a tuak khakna mun peuh vuah nasem a, ahoihzaw om ding lamen a kituah pahpahte in France gam a nawk luat uh ciang a deihlo uh hizen hi. EU law ah EU gammi ahih nak leh a utna peuh ah nekzong thei, teeng thei, zin thei cih ahi hi. Ahi zongin Roma te France gam pan kumpi in hawlkhia uh a, a kim a kianga gamte in mawhsak mahmah uh hi. 
 
EU gammi ahih nak leh pem kawikawi thei, nasep zong a utna peuh ah zong thei cih ahih manin a zawngzaw leh sum tawmzawkna eastern europe pan a hau leh nuamsazaw western europe ah mi tampi kikhinsuk uh hi. Tua hangin tu hun ciang western europe te in eastern europe te tawh nasep kituh pianpianta uh hi. Damdam in hong kingit ding uh a, nasep a kituh taktak uh ciang Uipi saguh kituh mah hong bang ding uh hi. Tua ahih manin a inntekzaw gam te in a mikhualzaw gamte pen na pakta mahmah khinlo uh hi. Industry leh sumbawl kipawlna te in bel a sum tam met ding ahih peuhmah leh kua mi kua mi cih omlo in a zang nuam uh hilel a, koi pan hong pai, koi gamte hiam cih thapaihpih manlo  uh hi. Ahi zongin a ngah dinga kilamen inntek khat i ngah ding pen mikhualzaw in a ngah ciang innsung khat ah numei nih khumkhop mah bangin hong kimukphin pianpian pah uh hi. Tua kimukpikna pen a sawtsawt ciang gamsung ah nek leh dawn kituhna ciang dong piangthei hi. "Ka nek ding,
ka ankuang hong sut," cih lungsim om hi. 
 
Sweden, europe gama a lungduai pen, midang, gamdang mi a khualzo pen gam zong tu ni ciang lungduaizo nawnlo in, "gamdang pan pemthak te in i gamsung ah ei a gam mite nek ding nasep dingteng hong sut mang dekta uh hi...," cih lungsim lian mahmahta hi. September 2010 a kitelna ah 'pemthak deihlo pawl' Sweden Democrats in 5.6% vote ngah uh a, parliament ah kua thuneizaw ding cih a kituhna vuah amau vote piakna lamlam a gualzo toto ding suakta hi. Hih in, thukizakna saite genna ah, "Sweden pen lungduaizo nawnlo hi, gamdang mi a gam vua pem behlah ding deih nawnlo uh hi," cih kilangsak hi ci uh hi. 
 
'Pemthak deihlo pawl' (anti-immigrant movement) pen Europe ah nasia mahmah ta a, Hungary leh Switzerland pan Austria gam ah, the Netherlands pan Italy dong ah kizelta hi. Scandinavian states or country a kici Northern block of Europe ah nasia diak a, Sweden tawh ngeina, pianna kibang a neite hidiak uh hi. Denmark a Peoples Party kici te kum 10 sungin a gamsunga political party lian thum lak ah kilawnto man a, Norway gama Progress Party te zong nungkum kitelna ah 23% votes tak ngahto mawk uh hi. Hite khempeuh amau gam ah pemthak a deihlo, anti-immigrant party ahi uh hi. Hih gamte omdan Sweden in a zui hilo zaw in, Sweden tu tan a kidekzo hizaw hi. 1988 kuma kiphuan Sweden Democrats te in 2006 kum kitelna ah 2.6% bek ngahzo a, amau gam thukhun 4% muh teitei ding cih pen tungzolo hi; tu kum ciang bel 5.6% ngahta uh hi! Hih hangin a gam sungah pemthak tam kisa luata cih mipite AW hi kici hi. 
 
September 19, 2010 ni a kitelna ah Sweden Democrats a vote tamzaw pen nasep neilo, pemthakte in amau nasep ding teng a luahsak hi cih lungsim a neite vote hi kici hi. Ahi zongin nasep neilo te bek vote hitheilo hi ci uh hi. Tuhun laitak pen Sweden ah nasep neilo a tawm mahmah laitak hi a, nasep a hoih mahmah hun hizaw hi, tua manin nasep neilote bek vote hi leh SD in tua zah vote ngahlo ding hi kici hi. 
 
Ahang hi in a upmawh zawk uh pen tuhun ciangciang ah Sweden pen minam khat bek tenna gam hi a, minam tampi ten khopna gam hingeilo hi. Ahi zongin thakhat thu in pemthak hong lut ziahziah uh a, tamlua liang leuleu ahih manin a gama teng masate subuai gawp uh hi. Tuni in mihing Swedes mi 7 ciang gamdangmi 1 ta bang ahi hi (Swedes 7 : 1 immigrant). Pemthak a tamzaw tu kum 50 sunga hong pemte ahi uh hi. Pemthakte in amau minam ngeina thak hong pualut in, a mau zat ngeina te hong zat ziahziah uh ciang a omsa te omdan nawngkaisak in kituak thei nawnlo hi. Tua manin a gamsungah kigim neihna lianpi piangsak hi. A diak in Muslim pemthakte nawngkai diak uh a, WWII zawh a gamsung nawngkaisak pente hi ciin Swedes te in ciamteh uh hi. A gamsunga political party lianbel Socialist te zong damdam in kitam suksuk a, khangno party the Pirate Party te khang deuhdeuh hi. Sweden Democrats te in zong tuate nung mah zui toto uh hi. 
 
Sweden Democrats te thahat vat hangin Swedes mi khempeuh in gamdangte a hua, a deihlo, a mudah ahih pah loh hangin a gamsungah tua bang lungsim om panpanta hi cih a kilangsak hi. A mipi tamzaw pen gamdang mite tungah thusiam mahmah uh a, zong deidanna cih bang omsak tuanlo uh hi. Nasep a ngahlote pawlkhat in a paulap ding vua gamdangte tamluat a ngawh nuam hi lel a ci pawl om hi. 
 
Ahi zongin Sweden pen nidang Sweden hi nawnlo cih kitel a, a hunthak uh hunlui tawh kibang nawnlo cih kitel hi. Prime Minister Reifeldt in a pelh theih nawnloh thu khat Parliament ah kikup hong kulta dinga, tua thu in: Sweden gam in Sweden mite leh pemthak minam te tawh eima minam ngeina ciat zuiin multi-ethnic country bawl ding maw, ahih kei leh pemthak peuhmah in Sweden ngeina zuiin Sweden mi suakzaw ding maw, cih ahi hi. 
 
Hih Sweden te tuah thu pen Europe gam khempeuh ah a kizel thu hi a, a koizaw zuih ding cih a kikhentat pak theilo thu lianpi khat ahita hi. 
 
Thukhupna: 
 
Globalization hun ah eima minam hihna ciat tawh gamkhat ah gammi khat suakkhawm (multi-ethnic society) cih pen a tam semsem ding hita a, mi khempeuh pemkhopna USA bangah tua policy lawhcing takin a zang thei uh hi. Tua ahih manin minam khempeuh in suakta takin amau minam hihna zui uh hi. Tua bang hilo gam, minam khat bek tamna gam ah minam dang muhtheihlohna, minam dang tawh tenkhop siamlohna lianpi om hi. Mizogam khawng zong a lusei dan bek zui khin leng a ut hitazen uh hi. Singapore gam leuleu in minam tuamtuam kilem takin tengkhawmsak siam uh a, leitungah a lamdang thu in a kigen khat ahi hi. A pem tam semsem, minam kihel semsem ihih ciangin ei zong mi gam ah tung ding, mi zong ei gam ah hong tung ding hi a, kitheisiam a, mihing ciat ihi cih phawk kawm a kilem taka tenkhop diamdiam i kisin a kisam deuhdeuh ding hita hi. Tua banga kisin siam masasa a hampha minam hi pelmawh ding hi. 
 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim


1.Na lei tung Pasian hi.
2.Pa aw ci a nasap teh " Hawi" , bang ahia bawi , hongcih theih lai teng
panei nahihi.
3.Nu aw na cih teh " Hawi , bang ahia bawi , hongcih theihlai teng nunei
na hihi.
4.Na nuleh pa tungah cikmah hun in khasiatding sawm kei in, nakhasiat huai
zaw ding hi.
5.Napa huaiphinphen na pen nang thahoih nading hi.
6.Na nu gawmphinphenna pen nang melhoih nading hi.
7.Nutek patek asimmawh te daupai thei lo hi.
8.Kumtampi sung zanhak a, ihmumanlo lianga hong zanhah pihden na hihi.
9.Ama nekding tangteng nakam sungah hongkoih a amah agil kial in nang
nagil hongvahsak ahihi.
10.Amah leilak ah lum in nang puantungah tamvei pitak honglum sak hi.
11.Vitamin tangkhat zong nengam lo lianga na cidamna ding hongvaihawm
sak den hi.
12.Alungtang khempeuh nangtungah hongkoih den a, nang na ompen aom omna ah
angtang mahmahhi.
13.Na hopihloh asawtciangin ihmu theilo liangin hongngaihsun den hi.
14. Namang ngilh ni aom ni in sunleh zan in hongngaihsun den hi.
15.Na ta te tungah api apu itding hilh den in.
16.Na zi tungah na nuleh pa itding hilh den in.
17.Miadingin pitek putek hidinga nang adingin Khamleh ngun sangin manpha
zaw ahihi.
18.Na cihmawhni in hong lainat pen ding te ahi uhhi.
19.Na lawhcin ni in honglungdampih pen ding te ahi uhhi.
20. Adamlai in nalungkimsak ding hanciam inla asih teh kihehnem siam in.
21.Amau kepding sum pawlkhat pia den in.
22.Na duhbangbang na ne in, konghanciam ding hi ciden in.
23.A hutawpna asan ma in khasia sak keiin.
24. A kammal nunung pen limtakin ngai in thupi ding hi.
25.Na omna , na omdan theisak den in.
26. Na nuleh pa minding in nahoih sep sawm in.

NULEHPA KAMMALSUNGAH THUPHA OM HI.

1. Hauhna thupha om hi.
2.Pilna thupha om hi.
3. Daupaina thupha om hi.
4. Khansauna thupha om hi.
5.Lungnopna thupha om hi.
6.Cidamna thupha om hi.

Leitungah itna tamnei zaw zaw khasia baih ahihmanin na NulehPa
nangtungah hongkhasiat leh
hongit lua ahih manin itna thuhkik sawm in.

Rev.PauKhan Khai
Beaumont ,TX


PASALPHAWK DEUH DING THUTU:

1. Na zi hoihtak in it inla itna thu genden in.
2.Na zi pen khangkhat bek a itkha ding nahih manin am mahmah in.
3.Na zi nuleh pa zong nu aw pa aw ci in sapding maizum kei in.
4. Na zi nungsang lam pen itbawl siam in.
5.Na zi pen nangsangin alungsim khauhlo zaw ahihmanin tha pia siam in.
6.Nu ngakhoihzaw khat peuh namuh teh nazi mangngilh pahpah kei in, hongnupi
leh nazi sang....
7.Na zi tungah kamsiam zolo pi in numei dang tungpeuhah kamsiam se kei in.
8.Na zi tungah hongit ing cibekkenla, nangbek mah hongit ing ci den in.
9.Na zi om pi pi in lawmdang ngaihsawm kei in.
10.Na zi in nang hongmuang mahmah cih phawk in.
11.Na sungh te inn ah hawhzel in
12.Na sungh te nang sangin a zawnzawk hangin simmawh kei in natate thupha
ding hi.
13.Na zi aw telsawm in, amin dong sam kei in phone tawh nakiho teh.
14.Na nih un thakhat thu in asikhawm ding nahi kei uha, amasa anunung
naomding uh phawk in.
15.Na nupa un thusia kikupsawm kei un, thusia in thupha khaktan hi.
16.Na zi adingin nahoih sem dingin kiging den in.

NUMEI TE PHAWKDEUH DING THUTE:

1. Na pasal tawh khangkhat bek anungta ding cih phawk den in.
2. Na pasal nulepa te itsawm den in.
3.Pasal nei bekin kingaihsun kei inla Missionary danin kingaihsun den in.
4. Napasal ittheihdingin kamsiam inla kiniamkhiat masa zaw in.
5.Napasal sanggam numei te tunga nakhasiatna napasal tungah kongeikei in.
6.Napasal tungah thusia tunpahpah ken,
7.Napasal tungah nangbek mah hongit ing ciden in.
8. Na pasal nu leh pa pen Nu aw Pa aw ci hamtang in.Kateknu katekpa cikei
in.
9.Na pasal thudonglo pi in nanungsang lam huhpahpah kei in.
10.Na pasal khualzin kal in tangval te tawh kithuah thuah kei in.
11.Napasal lawhcinnadingin thu ngetsak den in.
12.Na pasal bek it bawl luai luai sekei in,
13.Napasal nulepa mai ah napasal neubawlna kam zangkei in.
14.Napasal midangtawh akiholaitakin milak ah apau tuhdaidai kei in.
15.Na pasal vai hongtun ciangin maitai takin na vaidawn den in.
16.Na pasal mithek ensiam inla nathugen danding ngaihsun in.

Na kitenpih nazi pen khenkik ding cih bang ngaihsun kei in.
Innkuan nuam ding hanciam zaw in.

Vangam malep dingin Topan hongbawl ding hi.

Rev.PauKhanKhai
US camp


*A LUNG LUT TE A DING BEK.....*
*(1) A si masa puantuam tang..?*
*= A masa peuh hampha zaw...*
*(2) Ak ta mang kuan ki tu tu ?*
*= Ki lem na a om kei leh kiam suk na ,man than na piang..*
*(3)Ak ta duh gawl ki lawh khuh?*
*=Huai ham lua leng gin na ki ngah thei,,,,*
*(4)Ak tui sung ah a vom ding leh a kang ding ki tha lo?*
*=Mai lam thu piang ding ki gen khol thei lo..*
*(5)Bui pi lei kei in zong khua ngai ?*
*=Ki dawm in gam ta ding....*
*(6)Bui a phak khuan a tawp?*
*=Maban tun dek tak na pi a tut kuan a tawp...*
*(7)Cim nuai a sa ki bak gel tui ah ki thuk?*
*=Lung dam na mang ngilh ngei lo,khat vei tei tei thuk kik hang tang....*
*(8)Dek lam tuk tum zong gal suak thei?*
*=I muan pen zong gal suak thei,,,,*
*(9)Gallu kih ta gallu tuak?*
*=A hak sa khat peuh ut lo a i pelh hang in tuak ve ve...*
*(10)Gal phawn kuan leh ma tut kuan?*
*=Na sep na khat peuh peuh ah i zawh kuan ciang in han ciam sem sem ding....

No comments: