Tuesday, April 28, 2009

Ka NU Organics Farm Bawl Dan

USA na tawm in Zoaktui, Zovok, Zomeh, etc. thupi bawl:

Na thei ta hia?

Zomi te aa ahih peuh leh kawlzang pan kidelh, vaigam pan kidelh, USA natawm in thupi hi ciin tunai diak pan theita uh, hong pil dekdek ta sam uh hilo dia. Rocket bek, Nuclear galvan bek, technology bek, dollar bek thupi khin lo hi cih hong tel semsem ta uh, hong khanglo ta uh, Zomi te van, na, neihsa, khutsuak, etc. a thupina hong thei ding hi ta uh hi. Halleluijah!

Nungak te natawm in lim a sak uh, Miss kitelna na tawm ah a khuamu, a thu thei deuhte leh a khatna ngahte ciangciangin a gen uh pen - Zomeh, Zovoksa, Zoantui, Zoaktui, Zoaksa, etc. ahi hi.

Bangkok ah leitung bup nungak melhoih penpen "Miss Universe" a kitel laitak in a khatna a ngahnu Miss Canada in, lim kasak penpen "Shusi, Florida Zomi te huansa hi," ciin mipi tulsawm a sim te leh TV ah a en tulza tampite mai ah kihisak tak in a gen ciang a khatna ngah pah hi. Tua zahta in Zomi te khutsuak kithupi sim a, MISS na tawm ngahsak in, a KHATNA na tawm ah mi ngeina khat zong lamsaang hi.

Zoaktui e le? Nasep a khawl ciang, a gim a tawlna khempeuh a dawn dingin Zogam tangval te in Zoaktui tangkhat a sialdawn ziau ciangin a hunlap in a tha dim kik a, a tha kiam cih om ngeilo, a thatang hoih in, thahat a, cidam in sisan suak a, iplah huai in, zahtak huai ahih manin zangsung nungak melhoih tampi na tawm Zogam ah na hupto zo mawk hi. "Zangsung pan nungak melhoih tampi Zogam ah kahto hi" cih news ah i sim kha ta hi.

Zoaktui, Zomeh, Zoaksa, Zovoksa tawh a kivak - a melhoih, a thahat, a cidam, a pil Zogam tangvalte tenna gam hi mawk hi ven. Ling tamta leh phamawh lo, vui khu taleh phamawh lo, moto lampi omlo in Lu tawh van kipua ta leh phamawh lo "ITNA in na khempeuh a thuakzo a, a tawptan in a thuak paisuak hi" kici hi ven. Leitung tomvei nuntak sung a hoih penpen deih huai hi cih a theisiam ciang-a pil leh tei nungakte in zong Zogam mah na mitsuan ngaungau mawk uh hi. Ahi zongin Zotaang in bel Zolia bek mah a ci ngitngeet hi. Hero. A real Hero. A man. A gentleman. A real man.

Singtawi lianu sakmel a lawm zong,
Zotawi lianu sakmel mah lawm zaw e,
Singtawi lianu tongdam a nem zong,
Zotawi lianu tongdam mah nem zaw lai!

Tua manin Zolia te khamuang a, Zotaang te thupi hi.

Zolia te hutna dingin sih a kul leh zong si ngam a, a lu na tawm khaam ngam hi. Zotaang thupina tua hi. Tua manin Zolia mit ah Zotaang mah hoih pen a, Zotaang mit ah zong Zolia mah hoih pen hi.

Zomi Lia leh Taang vang kingai, ki it te aw -- phualva kop bang maciang kisuan in singdang ngailo in ngabang leng khawm uh hi. Khangkhat nuntak ciatciat kua dang ngailo in nunnuam in ei phawk loin nuamsa uh hi. Aw lia leh taangte ki itna in Zogam leh Zomi etlawm sak si e!!

Tulai ciang ORGANIC FOODS kici hi. Ki minthangsak hi. Zong minthang hi. Tuate khempeuh pen Zomi te cih dan pan a theih uh hi. Leihoihza i cih Fertilizers ciin a min bulh liamluam se uh a, a taktak in zatui (chemicals) lauhuai pipi - phosphates, sulphate, cihte ahi hi. Bang hangin hih leiza i cihte lauhuai hiam cih leh anteh lohing sung ah tua leiza te muat khin lo a, gan in ne lehzong muat khin lo in, mihing pumpi sung a tun ciangin zong kum 100 bang sia lo in om thei, sisan leh satak ah bel cip thei hi kici hi. Tuabang zatui leh leiza tampi lakah THOZA i cihte bang a lauhuai penpen ahi hi.

A lauhuai dan theilo in a huaiham, a duham, a meet bek a tuat, a lian bek a thupisak, ama pumpi sang Dollar a itzaw mikang te in leiza tawh lo a buak ziahziah laitak un Zomi te in bel -

'Lunglai khau bang ka hual hual ciang,
Tang bang dam ding sial bang lian pen e"

cih philosophy pen na tel lua ta uh ahih manin na huaiham sese lo uh a, a cidam, a lim, a al hoih mahmah na teel tangtang uh a,

'Melhoih ningtui kidawn theilo,
Lungsim siangtho va bang pil"

ciin a mel sangin a hoihna mah na thupi sim den uh hi. Tua manin Samphok cing le uh zong a lim ding, a al ding na hanciam uh a, Manta cingta leh tua mah, Maipuang ciing ta leh tua mah, Ankam ciing ta leh tua mah. A cidam lo a mel a limci piakpuak sangin a limci mahmah a mel a khek liklek zong na teel zaw uh hi. Tua manin Zomi te pil a, Zomi te cidam a, Zomi sungah Cancer, AIDS, Gilpi na cih kiza ngei lo hi. Tuahsiatna na hang ahih kei leh teek tan mah dam in khansih cih kiza lo hi.

Ahi zongin tulai ciang Zogam zong mun dang pan natna hoihlo tampi in hong bawmin, hong zintung den a, hong lut zuahzuah in, mun pawlkhat bang leitungah a kihhuai penpen na gam/khua a suakta hi. Zomi bek a omlai in tua bang kiza lo hi.

Tu in a kipilsak, a huaiham, sum meet ding bek a tuat den, zatui leh leiza tawh mehteh mehgah a liansak, a cidamloh hang a meel etlawmsak pong cihte a hoih loh dan thei kik in Zomi te cih dan hong zuikik nuamta uh a, ORGANICS hong zang ta uh hi.

Ka Nu organics Farm Bawldan:

Ka nu tawh Kawlkai ka suan uh ciang, kawlkai a liatna ding, a takna dingin leihoih kisam veve ahih manin kiak leh nahsawlte leileinuai ah ka phum uh a, tua sawlte tungah leivuum sak in tua san ah kawlkai gui ka suan uh hi. Sumbuk pan kilei leiza leh zatui te ka leingei kei uh hi. Zong limzaw, al zaw, ciil zaw, siangtho, sunsiah neek zong khut sil ngai sese lo.

"Inn ah annek ding ciang khut kisil masa, gam ah annek ding ciang khut kisil ngeilo, khutsil kisam lo"

cih pen Zomi te in tangtawng pek pan Paunak bang a kamteh ih a kizang hi. A khiatna pen gamsung kihhuai lo, vokek, akek, bawngek omlo, siangtho cihna hi. Lei bek hi lel a, lei sungah nahteh muat hilel ahih manin gilna sak lo, natna piangsaklo hi.

Tua banga Zomi te tangtawng ngeina leh siangthona, ORGANICS pen tu in leitung khangto gam leh a hausa USA natawm in hong eeng in, i cih dan hong ciing ta uh hi.

Pa Thawng, Wahsington DC ah a om pen in, "Cinpu aw, ko kiangah Zomeh, Zoaktui, Zovoksa, Zoaksa, etc. cihte pen a mel et in limci lo, etlawmlo, an teh khawng keu siangsuang ta leh kideihzaw ta hi. Aman zong a zahnih bangin tam a, mihaute leh a neizo deuhte bek in leizo uh hi. Zogam omlai ngaih huai mahmah ei," ci hi.

Leiza (Fertilizers) tawh a kibawl meh a limci, a siang sitset ta leh cidamlo kici in kideih mel nawnlo hi. Vok zong a saivok i cihte a lian em am te sangin a Zovokte mah a sa kideihzaw ta hi. (Zatui kisun lo ahih cianga)."


"Segah a neu hangin tak hi":
Segah pen zo sung singkung Sesing gah hi a, a ham ciangin a gahtuamna ling bompi kikheh in a nuai leilak ah kia a, khedap bulh lo kheguak in vasa vai ciang khenuai hong sun nuam mahmah hi. Ahi zongin a gah, a tang pen lei ah kia zeizai in tak mahmah a, petkham in ne leeng lim mahmah hi. Gamsa tuamtuam - ngal, vom, sakhi, ... te in duh mahmah a, segah tam kum in gamsa thau mahmah uh hi.

Segah pen neu cik, meneu cin cia khawng pha, zusa ek sang lianzaw deuh bek hi mah tase leh a sungah a gah pen tak sensan (solid) mahmah ahih manin, a neu hang a limci, a tak mahmah genna in, "Segah a neu hangin tak hi" kici hi. Meitei te in na theikhial uh a, 'Seek neu zong thuk hi' na ci bialbual sam uh hi.

Tua ahih manin Zomi te van neihte a lian lo, a neute zong a limci vive hi a, segah bangin tak mahmah hi cih i theihsa, i phawk kikna dingin hong kuisuk pak hi ing.
Genkhial a om leh kimaisak ni.
Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments: